Της Κατερίνας Μπακογιάννη
Αυτό το Σαββατοκύριακο το πέρασα μεταξύ τριών διαφορετικών εποχών. Έπεσε στα χέρια μου το εξαιρετικό βιβλίο του Νίκου Μπελογιάννη «Το Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα» που επανεκδόθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις ΑΓΡΑ (*) και το οποίο διάβασα μονορούφι με ανοιχτή την τηλεόραση στις ειδήσεις και δημοσιογραφική αγωνία για το εάν η Ελλάδα θα προσέφευγε για δάνειο στην Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Πότε λοιπόν μεταφερόμουν νοερά στις φυλακές της Αίγινας και της Ακροναυπλίας, στα ιταλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Κατούνα και στη Βόνιτσα και φανταζόμουν τον άνθρωπο με το γαρύφαλλο να σκύβει πάνω από μικρά τσιγαρόχαρτα με όλο τον ρομαντισμό και την φόρτιση των δικών μου νιάτων, πότε θύμωνα παρασυρόμενη από την κομμουνιστική οργή του συγγραφέα όταν περιέγραφε την εγκατάσταση του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου μετά τον πόλεμο του 1897 (για να καταλάβετε, ο ΔΟΕ λειτουργούσε από τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής περίπου όπως το σημερινό ΔΝΤ με τη συμμετοχή τότε της Ρωσίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Αγγλίας και της Γαλλίας) και πότε επανερχόμουν στο τώρα με το ΔΝΤ προ των πυλών και τη φωνή του Νίκου Στραβελάκη στο MEGA.
Η ματιά του Μπελογιάννη είναι αναμφίβολα η ματιά ενός κομμουνιστή πριν διαψευσθούν οι προσδοκίες για έναν πιο δίκαιο κόσμο. Η μελέτη του παραμένει ωστόσο επίκαιρη όχι τόσο για το θεωρητικό αναλυτικό εργαλείο με το οποίο ο συγγραφέας επιχειρεί να ερμηνεύσει τον ρόλο του ξένου κεφαλαίου στην Ελλάδα όσο για την προεξάρχουσα θέση που κατέχει το ζήτημα του δημόσιου δανεισμού στο έργο του και για το πώς η κατασπατάληση των δανείων και η συνεχής καταφυγή σε αυτά αποτελεί ιστορική πληγή για το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Όλο το έργο βασίζεται άλλωστε σε βιβλιογραφικές αναφορές των καθολικά αποδεκτών καθηγητών της οικονομικής ιστορίας Ξ. Ζολώτα, Α. Ανδρεάδη, Α. Αγγελόπουλου κ.α. και είναι απορίας άξιον και συγκινητικό ταυτόχρονα πώς ο Μπελογιάννης είχε πρόσβαση σε τόσες πηγές μέσα στους τόπους εγκλεισμού του.
Να πώς περιγράφει, με τη δική του γλώσσα, (όπως αποσπασματικά το μεταφέρω) ο Μπελογιάννης, για παράδειγμα, τις προσπάθειες του Χαρίλαου Τρικούπη να πάρει δάνεια την περίοδο 1887-93 που οδήγησε στο γνωστό «δυστυχώς επτωχεύσαμεν»:
«Για να πάρει δάνειο ο Χαρίλαος Τρικούπης υποχρεώθηκε να παραγγείλει σε γαλλικές εταιρείες τρία θωρηχτά και κανόνια που στοίχισαν 26 εκατομμύρια, τιμή υπερβολική για την εποχή εκείνη. Καμιά τριανταριά και περισσότερα εκατομμύρια πήραν οι ντόπιοι τραπεζίτες για απόσβεση των παλιότερων δανείων τους. Ύστερα ήρθε η σειρά των ξένων τοκογλύφων και μετά έμειναν κάποια ψίχουλα για να σκεπάσουν μερικά από τα τεράστια ελλείμματα του προϋπολογισμού. Το δάνειο είχε γίνει καπνός. Κάθε δάνειο γινόταν καπνός. Το κάθε δάνειο άνοιγε αναγκαστικά την πόρτα για καινούριο. Με ληστρικούς όρους. Ακόμα και ο Τρικούπης, επικεφαλής του πιο εξελιγμένου κομματιού της αστικής τάξης, άν ήταν στο χέρι του, θα διέθετε όλα τα δάνεια για την πρόοδο της χώρας. Τον λόγο όμως είχαν οι ξένοι και οι ντόπιοι τοκογλύφοι, το παλάτι, τα τζάκια, το λεφούσι από κομματικούς φίλους, η ρουσφετολογία, η στείρα και μικρόχαρη αντιπολίτευση, ο λογιοτατισμός.»
Και σε άλλο σημείο: «Τι απέμενε μετά στην ελληνική κυβέρνηση; Το μαγείρεμα καινούριων φορολογικών νομοσχεδίων για ν’ αναπληρώσουμε τα έσοδα που χάσαμε.»
Οι συνειρμοί με το σήμερα είναι ανατριχιαστικοί. Γερμανικά υποβρύχια – Άνγκελα Μέρκελ. Γαλλικές φρεγάτες – Νικολά Σαρκοζί. Και στο βάθος Eurogroup, ΔΝΤ και διαπραγματεύσεις υπό την απειλή της διόγκωσης των spreads και την αίρεση παραγγελίας πολεμικών αεροπλάνων.
Οπότε ίσως δεν υπάρχει αόρατο καφκάς, Δημήτρη Καμπουράκη. Τώρα πια δεν φυλακίζουν υποψήφιους ηγέτες αλλά τους διοικούμενους, τους πολίτες, τον λαό. (Συγχωρέστε με, τελώ ακόμη υπό την επήρεια της ανάγνωσης του έργου του Νίκου Μπελογιάννη.) Ίσως όλοι εμείς να είμαστε σαν τα χαμστεράκια σε ένα μεγάλο ορατό κλουβί.
Υ.Γ. Το ίδιο το βιβλίο έχει μια ενδιαφέρουσα διαδρομή. Τα πρωτότυπα χειρόγραφα διασώθηκαν σε ένα σιδερένιο κουτί θαμένο σε έναν κήπο (!) στην οδό Χαλκοκονδύλη. Αργότερα βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη μέσω Πάτρας όπου το 1946 έμενε για λίγο ο Μπελογιάννης λίγο πριν φύγει για το βουνό. Τα είχε εμπιστευτεί στην οικογένεια που του νοίκιαζε ένα δωμάτιο. Παραδώθηκαν στον γιο του, Νίκο Μπελογιάννη, σε ένα μπουγατσάδικο στην Θεσσαλονίκη. Το ίδιο βιβλίο είχε εκδοθεί το ΄98 από το ΚΚΕ, για τα 80 χρόνια του ΚΚΕ, γιατί όπως επισημαίνει ο γιος του Μπελογιάννη στον πρόλογο του «οι νεκροί είναι ιδανικοί για εκμετάλλευση».
http://www.protagon.gr/
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου