Συνέντευξη στον Σταμάτη Μαυροειδή
Στον αντίποδα του αυτάρεσκου εμπορικού design που υπηρετεί την διαφήμιση και των πώληση καταναλωτικών προϊόντων και υπηρεσιών, υπάρχει το social design, ένα δυναμικό ρεύμα δημιουργών οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική δράση, παρακολουθούν την έκρηξη των ιδεών και των εικόνων, ενώ με το έργο τους στοχεύουν στην αποκάλυψη της κοινωνικής υποκρισίας. Ένας από τους επιφανείς αλλά και "αφανείς" εκπροσώπους του κινήματος του social design στη χώρα μας είναι ο Δημήτρης Αρβανίτης. Μιλήσαμε μαζί του με αφορμή το Φεστιβάλ νεολαίας του Συνασπισμού, όπου συμμετείχε σε συζήτηση για τον ρόλο της τέχνης στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες, ενώ παράλληλα παρουσίαζε και έκθεση σχεδιαστικών εργασιών -δικών του και συνεργατών του- που είχαν ως πυρήνα τους μια εναλλακτική οπτική παρέμβασης στους καιρούς και τα πράγματα.
* Παρά το γεγονός ότι το design στις μέρες μας κυριαρχεί στην κοινωνική καθημερινότητα σε πρακτικό, ψυχολογικό και αισθητικό επίπεδο, ο πολύς κόσμος δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται τη βαρύτητα και το μέγεθος της επιρροής του. Πώς εξηγείτε αυτό το ουδέτερο έως «αρνητικό» πρόσημο απέναντι σε μια «τέχνη» που επικαθορίζει τη ζωή μας εν τέλει;
Από το ξεκίνημα της βιομηχανικής επανάστασης είχε ήδη καθοριστεί και ο ρόλος του design σε όλα τα επίπεδα δημιουργίας του. Όταν γύρω στα 1860 η Βρετανία υπέβαλε σχέδια για κατοχύρωση σομιέδων για κρεβάτια, η χώρα μας βρισκόταν ακόμα σε μαύρα σκοτάδια ανάπτυξης. Σήμερα η Ελλάδα διεκδικεί να «παίξει» στο παγκόσμιο παιχνίδι της οπτικής επικοινωνίας του design προσφέροντας την υποκλοπή των ξένων ιδεών και μιμούμενη μια πράξη την οποία δεν γνωρίζει σε βάθος. Να παράγει δηλαδή πρωτογενή δημιουργία. Δεν υποστηρίζει καν τη γλώσσα της, που για τους ξένους αποτελεί και ένα «εξωτικό» στοιχείο. Δύσκολα κανείς μπορεί να αντιληφθεί ότι το design δεν είναι μια άσκηση ιχνογραφίας αλλά ένα πολύπλοκο σύστημα που όμως οφείλει να εκφέρεται με απλότητα και σαφήνεια. Το design μπορεί να καλύπτει σε τεράστιο βαθμό την εικόνα της καθημερινότητάς μας, αλλά η έλλειψη κουλτούρας και ειδικών γνώσεων εμποδίζει την αποδοχή του ως εργαλείου επικοινωνίας που αφορά μεγάλες ομάδες πολιτών ή, αν προτιμάτε, καλύπτει όλες τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων.
Αν επιχειρούσαμε να μορφοποιήσουμε το design με τα σπορ θα λέγαμε ότι το design θα ήταν πιο κοντά στο ποδόσφαιρο και πολύ λίγο κοντά στο τένις. Ο πολίτης πρέπει να εισπράττει, να χρησιμοποιεί και να απολαμβάνει το design ως «αγαθό» της σύγχρονης ζωής και όχι ως χόμπι της καλής κοινωνίας.
Η καπιταλιστική αδηφαγία καραδοκεί να μετατρέψει σε αισχρό κέρδος κάθε αγνή πρωτοποριακή ιδέα
* Το design δημιουργήθηκε για να υπηρετήσει ανταγωνιστικές τάσεις του καπιταλιστικού συστήματος, να προωθήσει καλύτερα τα εμπορικά του σήματα και τα «προϊόντα» του προφανώς. Πιστεύετε ότι ένας συνειδητοποιημένος σχεδιαστής πρέπει να συμμετέχει προσφέροντας τις δεξιότητές του στο διαφημιστικό αλισβερίσι ή να απέχει από αυτό;
Σε κάθε βήμα μιας πρωτοπορίας είναι παγκοίνως γνωστό ότι καραδοκεί η καπιταλιστική αδηφαγία για να μετατρέψει την κάθε αγνή ιδέα σε αισχρό κέρδος. Η μεταπολεμική παγκόσμια ανάπτυξη στηρίχτηκε ακριβώς πάνω στη δυναμική του design για να μπορέσει να επιβάλει τα σχέδιά της για απερίσκεπτη και μανιώδη κατανάλωση. Το να αποδεχτείς ή όχι το αλισβερίσι με τη διαφήμιση έχει να κάνει με τον προσωπικό σου βαθμό ζέσεως. Μέχρι ποιο βαθμό αντέχεις τον βρασμό πριν αρχίσεις να εξατμίζεσαι. Το μεγάλο διακύβευμα στις αποφάσεις του σχεδιαστή είναι η επιβίωση. Μπορεί εγώ να αρνήθηκα ένα τέτοιο αλισβερίσι και να προτίμησα άλλους χώρους σχεδιασμού, αλλά δεν μπορώ να υπαγορεύσω καμιά απόφαση στους χιλιάδες άνεργους και απελπισμένους, από τη στενότητα της αγοράς, συναδέλφους μου. Όλοι όμως γνωρίζουν τις συνέπειες...
Δεν ταιριάζει στην αριστερά το “αυτάρεσκο” εμπορικό design
* Συμμετέχετε στην έκθεση αλλά και στη συζήτηση που οργανώνει η Νεολαία του Συνασπισμού στο φετινό φεστιβάλ της γύρω από το «κίνημα» του social design ή αλλιώς σχεδιαστικών εργασιών κοινωνικής παρέμβασης. Πείτε μας καταρχήν τι είναι το social design και ποια η διάκρισή του από το εμπορικό design.
Δεν έκανα καμιά χάρη στη Νεολαία του ΣΥΝ αποδεχόμενος την πρόσκληση. Βρίσκομαι στο χώρο μου και είμαι πολύ ευχαριστημένος που τα νέα παιδιά αντιλαμβάνονται τα σήματα του σεισμογράφου. Δεν ταιριάζει στον αριστερό χώρο το «αυτάρεσκο» εμπορικό design. To social design (όπως έγινε γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα) πυροδοτείται και αυταναφλέγεται μέσα στο μυαλό του σχεδιαστή που παρακολουθεί τη ροή των ιδεών. Βασίζεται στην έκρηξη των ιδεών και των εικόνων και στοχεύει στην αποκάλυψη της κοινωνικής υποκρισίας.
* Ποια σχέδιά σας θα δούμε στο φεστιβάλ της νεολαίας;
Θα δείξω μια σειρά σχεδίων που καλύπτουν μια πενταετία και σχεδιάστηκαν με αφορμή διάφορες πράξεις κοινωνικής αναλγησίας. Σε μια διαρκή προβολή θα δείξω ακόμα τη δουλειά μιας ομάδας νέων Ελλήνων σχεδιαστών με τους οποίους βρίσκομαι σε επαφή μέσω της Ένωσης Γραφιστών.
* Λέτε ότι το social design αφορά σχεδιαστές με «αριστερή» σκέψη και όχι «επαγγελματίες» που «κοιτάζουν να κάνουν ήσυχα τη δουλειά τους…». Πού όμως μπορεί να βρει εφαρμογή αυτός ο σχεδιασμός όταν δεν υπάρχει ζήτηση;
Ζήτηση υπάρχει, αν έτσι μπορώ να ονομάσω το πεδίο των αμέτρητων προβλημάτων που καταρρακώνουν την κοινωνική μας ζωή. Οι περισσότερες ΜΚΟ στοχεύουν στην επιχορήγηση και τη βιτρίνα του ελεήμονα πολίτη που αρέσκεται να παρακολουθεί τις συμπλοκές μεταξύ μεταναστών και εγχώριων θερμοκέφαλων από τον καναπέ πίνοντας ουίσκι. Υπάρχει βέβαια ο κίνδυνος να εμφανιστούν οι καιροσκόποι και τα λαμόγια γιατί ίσως μυρίσουν κέρδος ή δόξα. Αυτοί όμως εύκολα γίνονται αντιληπτό και οφείλουμε να τους αποκαλύπτουμε. Τέτοιου είδους «σχεδιαστές» θα ασχολούνταν μόνο από ματαιοδοξία. Τους περιφρονούμε. Όσο για την «αριστερή σκέψη», θα ήθελα να μου υποδείξετε έστω και ένα κίνημα κοινωνικό που να δημιουργήθηκε από άλλον ιδεολογικό χώρο. Εξαιρώ βεβαίως τα ιδιοτελή καθάρματα και τα φασιστοειδή τα οποία συγκροτούνται σε «σώμα» περιφρούρησης των ιδανικών μας.
Να μην σταματήσουμε να ακούμε τους ποιητές και τους νέους
* Θεωρείτε ότι η αριστερά υποτίμησε τη δύναμη της εικόνας και το αισθητικό μέρος που έπρεπε να συνοδεύει το πολιτικό μήνυμα του λόγου της και αν «ναι», για ποιο λόγο το έκανε;
Μεγάλωσα με μια αριστερά που, παρόλο τον «φιλικό» στραγγαλισμό της πολιτείας στη μεταπολεμική Ελλάδα, αναδείκνυε μέσα από τις τάξεις της μεγάλους ποιητές, συγγραφείς, διανοούμενους, ζωγράφους και σχεδιαστές, ηθοποιούς και μουσικούς. Η αισθητική ήταν δική της υπόθεση. Την όποια κριτική προς την αριστερά την ασκώ εκεί που πρέπει.
Δεν είναι καιρός για έρευνα και απόδοση εύσημων προς κάποια από τις μικρές ή μεγάλες ομάδες που συγκροτούν, μέσα από τις διαφορές τους, τη δική μας αριστερά. Το μόνο που ζητάω από την αριστερά είναι να μη μας κάνει συνεχώς να πελαγοδρομούμε και να εισπράττουμε τη χλεύη των άλλων πολιτικών σχηματισμών, οι οποίοι δεν διστάζουν να χρεώσουν την κακοδαιμονία του τόπου στη μη ενότητά της.
Πράγματι, για να απαντήσω στο αν η αριστερά υποτίμησε τη δύναμη της εικόνας, χρειάζεται να επανεξεταστούν πολλά θέματα για να αποκτήσει πάλι τον κυρίαρχο ρόλο της στην Τέχνη που δημιουργείται για την πνευματική ανύψωση των πολιτών και όχι για τις επενδύσεις των διάφορων, αμφίβολης αξίας και κουλτούρας, συλλεκτών. Να μη σταματάμε να ακούμε τους ποιητές και τους νέους. Αυτό είναι που δεν πρέπει να ξεχνάμε.
http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=570560
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου