24grammata.com – Αφιέρωμα: Οι Ελληνόφωνοι της Κάτω Ιταλίας
γράφει ο Γιώργος Δαμιανός
Σας άνγκλιαdζω…
Άμε στην γκαλήν ώρα…
Σας έχω στην καρδία….
εγκώ δεν αddηζμονάω (: λησμονώ), έτσι επικοινωνούμε εδώ και καιρό με τον Πασκουάλε Καζίλε για την ηλεκτρονική έκδοση το έργο του Dèi e Zangrèi (στην ιταλική και γκρεκάνικη γλώσσα).
Σε μια χώρα που δεν έχει κυβέρνηση, δεν
έχει χρήματα, δεν έχει όραμα, ίσως να θεωρηθεί περιττό να μιλάς για τα
αδέλφια μας στη Νότια Ιταλία και να αναζητάς την επιβίωση των αρχαίων
ελληνικών εθίμων στην καθημερινότητα των ελληνοφώνων της Καλαβρίας. Ίσως
οι περισσότεροι από εσάς να σκεφτείτε: “εδώ χανόμαστε και εσύ μιλάς για
τα μικρά και τα ασήμαντα…”
Ίσως οι περισσότεροι από εσάς θεωρούν ότι χανόμαστε, μόνο, γιατί μας λείπουν τα χρήματα.
Στο 24grammata.com συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι “χανόμαστε”, γιατί απλούστατα εξακολουθούμε να πιστεύουμε μικρές και ασήμαντες τις περιπτώσεις των ελληνόφωνων της Νότιας Ιταλίας, του Πόντου, της Θράκης, του Καστελόριζου και άλλων. Συνεχίζουμε την, εδώ και δεκαετίες, κρίση της ταυτότητας, που πλήττει τη χώρα μας, ενώ είναι βέβαιο ότι η κρίση του πολιτισμού μας οδήγησε στην αλλοπρόσαλλη και ανερμάτιστη ζωή και συνεπώς στην οικονομική κατάρρευση.
Ο επίσημος προσκεκλημένος του 24grammata.com τούτης της εβδoμάδας είναι ο ελληνόφωνος Ιταλός μελετητής Πασκουάλε Καζίλε, ο οποίος και αυτός σε πείσμα της εκεί οικονομικής κατάστασης, μας παράδωσε για ηλεκτρονική έκδοση το έργο του Dèi e Zangrèi (στην ιταλική και γκρεκάνικη γλώσσα).
Στο βιβλίο του Dèi e Zangrèi, που παρουσιάζεται σε πρώτη ηλεκτρονική έκδοση από το 24grammata.com, μας μιλά για τα chorìa (χωριά) της Καλαβρίας, την Ιστορία τους, τα έθιμα, τις παραδόσεις και, κυρίως τη γλωσσική τους παράδοση. Παρουσιάζονται πρωτότυπες αναφορές, μοναδικές στην παγκόσμια βιβλιογραφία για του Zangrèi (έτσι ονομάζουν οι ιταλόφωνοι τους ελληνόφωνους της Καλαβρίας). Κατά την επικρατούσα εκδοχή οι Zangrèi ονομάστηκαν έτσι, από το αρχ. ελληνικό ζαγκλαίον (: δρεπάνι) και, δήθεν, ονομάζονται έτσι, επειδή οι ελληνόφωνοι είναι, τάχα, άξεστοι (τους αποκαλούσαν, επίσης, Paddeki, tamarri, perpatuliη- πάντα με υποτιμητική σημασία-). Ο Pasquale Casile, αντίθετα, ερμηνεύει τη λέξη Zangrèi από το Zagreús Ζαγρεύς, όπως ήταν το προσωνύμιο του Διονύσου στις Ορφικο-Πυθαγορικές κοινότητες της Καλαβρίας. Εδώ, ακριβώς, ξεκινά η μοναδικότητα της μελέτης του Πασκουάλε Καζίλε, που την καθιστά ανεπανάληπτη στη βιβλιογραφία του Ελληνισμού: αναζητά και ανακαλύπτει τη ζωντανή σχέση των Ελληνοφώνων της Καλαβρίας με Πυθαγορισμό.
Αν νομίζετε ότι η αρχαία Θεά Περσεφόνη δε γιορτάζεται πλέον πουθενά στον πλανήτη, δεν έχετε παρά να διαβάσετε το Dèi e Zangrèi του Pasquale Casile για το πως γιορτάζουν οι Ελληνόφωνοι της Καλαβρίας την Κυριακή των Βαΐων
Πάντως, εκτός από το βιβλίο του Καζίλε, θα ήθελα να σας επιστήσω την προσοχή σε έναν λόγιο αναρχικό ελληνόφωνο, τον Giovanni Andrea Crupi, που παραμένει άγνωστος στην Ελλάδα και την Ιταλία. Μίλησε και έγραψε πάντα στα ελληνικά (κλικ εδώ και εδώ). Εκτός των άλλων μεταγλώττισε τους μύθους του Αισώπου στη μητρική του γλώσσα (ακολουθεί μικρό απόσπασμα)
Στο μνήμα του υπάρχει ακόμα η πλάκα που περιγράφει με τρεις στίχους τη ζωή του Στην πλάκα αναγράφονται μόνο τα γράμματα με τους έντονους χαρακτήρες:
Eplatezza ‘zze filosofia, / Μίλησα για τη Φιλοσοφία
egrazza stin glossa tu Vua, / Έγραψα στη γλώσσα του Μπόβα
agapia tin anarchia/ Αγάπησα την Αναρχία
Απόσπασμα από το βιβλίο του Giovanni Andrea Crupi από τη γκλόσσα του Βούα
Το αγριddακι* (:αγριελαιάκι/ αγριελιά) την ήκουε αν ντι φράστη (:φράχτη) και την αρώτηε: “Λέντα μου (:πες μου) τι έχει και κλαίει?
“Τι έχω;” Δε θωρεί τι έχω; Έχω όλα τα κλαδιά κλαμένα (: σπασμένα).
Μα τι τος έκανα εγκώ τος ανθρώπο τσε κάτε χρόνο με έρκονται και με ραddισουσι (:ραβδίζουν);
Τι τος έκανα για να μου κάμου τόσα πιτίμια (: επιτίμια/ τιμωρίες);
Παddεκα (:ανόητε), αρωτάει τι τος έκαμε; Τους έκαμε βιάτα** ( :πάντα) με ποddες (:πολλές) αλέε (: ελιές)
δες και εδώ
Σημείωση:
*Κατά το λεξικό του Αναστάσιου Καραναστάση “Ιστορικόν λεξικόν των ιδιωμάτων της Κάτω Ιταλίας, Αθήνα 1984, το “άγριddκι” είναι υποκοριστικό του ουσ. αγριddαιο και δηλώνει τη μικρή τρυφερή αγριελιά. Στο ίδιο λεξικό αναφέρεται και η παροιμία του Μπόβα, η οποία ισοδυναμεί με το δικό μας “αγαθά κόποις κτώνται”: Αθ- θέλη να φάη αρτυμένο, κένdρω τ’ αγριddακι= αν θέλεις να φας φαγητό αρτυμένο (με λάδι) μπόλιασε την αγριελαιούλλα
** Βιάτα, επίρρ. : από το Ιταλικό ιδιωματ. επίρρημα “viatu” (: αμέσως) – G. Rohlfs, Lexikon graecanicum Italiae inferioris. Tubingen 1964- Το επίρρημα συναντάται, εκτός των άλλων, και στην παροιμία: ” Το καλό πάει βιάτα στο καλό”
γράφει ο Γιώργος Δαμιανός
Σας άνγκλιαdζω…
Άμε στην γκαλήν ώρα…
Σας έχω στην καρδία….
εγκώ δεν αddηζμονάω (: λησμονώ), έτσι επικοινωνούμε εδώ και καιρό με τον Πασκουάλε Καζίλε για την ηλεκτρονική έκδοση το έργο του Dèi e Zangrèi (στην ιταλική και γκρεκάνικη γλώσσα).
Σε μια χώρα που δεν έχει κυβέρνηση, δεν
έχει χρήματα, δεν έχει όραμα, ίσως να θεωρηθεί περιττό να μιλάς για τα
αδέλφια μας στη Νότια Ιταλία και να αναζητάς την επιβίωση των αρχαίων
ελληνικών εθίμων στην καθημερινότητα των ελληνοφώνων της Καλαβρίας. Ίσως
οι περισσότεροι από εσάς να σκεφτείτε: “εδώ χανόμαστε και εσύ μιλάς για
τα μικρά και τα ασήμαντα…”Ίσως οι περισσότεροι από εσάς θεωρούν ότι χανόμαστε, μόνο, γιατί μας λείπουν τα χρήματα.
Στο 24grammata.com συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι “χανόμαστε”, γιατί απλούστατα εξακολουθούμε να πιστεύουμε μικρές και ασήμαντες τις περιπτώσεις των ελληνόφωνων της Νότιας Ιταλίας, του Πόντου, της Θράκης, του Καστελόριζου και άλλων. Συνεχίζουμε την, εδώ και δεκαετίες, κρίση της ταυτότητας, που πλήττει τη χώρα μας, ενώ είναι βέβαιο ότι η κρίση του πολιτισμού μας οδήγησε στην αλλοπρόσαλλη και ανερμάτιστη ζωή και συνεπώς στην οικονομική κατάρρευση.
Ο επίσημος προσκεκλημένος του 24grammata.com τούτης της εβδoμάδας είναι ο ελληνόφωνος Ιταλός μελετητής Πασκουάλε Καζίλε, ο οποίος και αυτός σε πείσμα της εκεί οικονομικής κατάστασης, μας παράδωσε για ηλεκτρονική έκδοση το έργο του Dèi e Zangrèi (στην ιταλική και γκρεκάνικη γλώσσα).
Στο βιβλίο του Dèi e Zangrèi, που παρουσιάζεται σε πρώτη ηλεκτρονική έκδοση από το 24grammata.com, μας μιλά για τα chorìa (χωριά) της Καλαβρίας, την Ιστορία τους, τα έθιμα, τις παραδόσεις και, κυρίως τη γλωσσική τους παράδοση. Παρουσιάζονται πρωτότυπες αναφορές, μοναδικές στην παγκόσμια βιβλιογραφία για του Zangrèi (έτσι ονομάζουν οι ιταλόφωνοι τους ελληνόφωνους της Καλαβρίας). Κατά την επικρατούσα εκδοχή οι Zangrèi ονομάστηκαν έτσι, από το αρχ. ελληνικό ζαγκλαίον (: δρεπάνι) και, δήθεν, ονομάζονται έτσι, επειδή οι ελληνόφωνοι είναι, τάχα, άξεστοι (τους αποκαλούσαν, επίσης, Paddeki, tamarri, perpatuliη- πάντα με υποτιμητική σημασία-). Ο Pasquale Casile, αντίθετα, ερμηνεύει τη λέξη Zangrèi από το Zagreús Ζαγρεύς, όπως ήταν το προσωνύμιο του Διονύσου στις Ορφικο-Πυθαγορικές κοινότητες της Καλαβρίας. Εδώ, ακριβώς, ξεκινά η μοναδικότητα της μελέτης του Πασκουάλε Καζίλε, που την καθιστά ανεπανάληπτη στη βιβλιογραφία του Ελληνισμού: αναζητά και ανακαλύπτει τη ζωντανή σχέση των Ελληνοφώνων της Καλαβρίας με Πυθαγορισμό.
Αν νομίζετε ότι η αρχαία Θεά Περσεφόνη δε γιορτάζεται πλέον πουθενά στον πλανήτη, δεν έχετε παρά να διαβάσετε το Dèi e Zangrèi του Pasquale Casile για το πως γιορτάζουν οι Ελληνόφωνοι της Καλαβρίας την Κυριακή των Βαΐων
Πάντως, εκτός από το βιβλίο του Καζίλε, θα ήθελα να σας επιστήσω την προσοχή σε έναν λόγιο αναρχικό ελληνόφωνο, τον Giovanni Andrea Crupi, που παραμένει άγνωστος στην Ελλάδα και την Ιταλία. Μίλησε και έγραψε πάντα στα ελληνικά (κλικ εδώ και εδώ). Εκτός των άλλων μεταγλώττισε τους μύθους του Αισώπου στη μητρική του γλώσσα (ακολουθεί μικρό απόσπασμα)
Στο μνήμα του υπάρχει ακόμα η πλάκα που περιγράφει με τρεις στίχους τη ζωή του Στην πλάκα αναγράφονται μόνο τα γράμματα με τους έντονους χαρακτήρες:
Eplatezza ‘zze filosofia, / Μίλησα για τη Φιλοσοφία
egrazza stin glossa tu Vua, / Έγραψα στη γλώσσα του Μπόβα
agapia tin anarchia/ Αγάπησα την Αναρχία
Απόσπασμα από το βιβλίο του Giovanni Andrea Crupi από τη γκλόσσα του Βούα
Η ελιά με τα σπασμένα κλαδιά / λ’ αλέα με τα κλαντία κλαμένα
Σ΄ένα κοράφι αργκό (: ακαλλιέργητο) μαν αλέα έκλε (:έκλαιγε) κρυφά κρυφά.Το αγριddακι* (:αγριελαιάκι/ αγριελιά) την ήκουε αν ντι φράστη (:φράχτη) και την αρώτηε: “Λέντα μου (:πες μου) τι έχει και κλαίει?
“Τι έχω;” Δε θωρεί τι έχω; Έχω όλα τα κλαδιά κλαμένα (: σπασμένα).
Μα τι τος έκανα εγκώ τος ανθρώπο τσε κάτε χρόνο με έρκονται και με ραddισουσι (:ραβδίζουν);
Τι τος έκανα για να μου κάμου τόσα πιτίμια (: επιτίμια/ τιμωρίες);
Παddεκα (:ανόητε), αρωτάει τι τος έκαμε; Τους έκαμε βιάτα** ( :πάντα) με ποddες (:πολλές) αλέε (: ελιές)
δες και εδώ
Σημείωση:
*Κατά το λεξικό του Αναστάσιου Καραναστάση “Ιστορικόν λεξικόν των ιδιωμάτων της Κάτω Ιταλίας, Αθήνα 1984, το “άγριddκι” είναι υποκοριστικό του ουσ. αγριddαιο και δηλώνει τη μικρή τρυφερή αγριελιά. Στο ίδιο λεξικό αναφέρεται και η παροιμία του Μπόβα, η οποία ισοδυναμεί με το δικό μας “αγαθά κόποις κτώνται”: Αθ- θέλη να φάη αρτυμένο, κένdρω τ’ αγριddακι= αν θέλεις να φας φαγητό αρτυμένο (με λάδι) μπόλιασε την αγριελαιούλλα
** Βιάτα, επίρρ. : από το Ιταλικό ιδιωματ. επίρρημα “viatu” (: αμέσως) – G. Rohlfs, Lexikon graecanicum Italiae inferioris. Tubingen 1964- Το επίρρημα συναντάται, εκτός των άλλων, και στην παροιμία: ” Το καλό πάει βιάτα στο καλό”
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου