Η Τζαχιντέ, η μαντίλα της και το λάπτοπ

Η Τζαχιντέ είναι μια τουρκογενής μουσουλμάνα που ζει στην Ξάνθη. Φοράει πάντα την παραδοσιακή μαντίλα, αλλά της αρέσουν πολύ και τα τζιν. Είναι 35 ετών, διδάσκει Θεολογία, κατέχει μαύρη ζώνη στο καράτε και έχει συμφωνήσει με τον άνδρα της να βοηθάει με την ανατροφή του παιδιού τους στο σπίτι όποτε εκείνη είναι επαγγελματικά φορτωμένη. Εργάζεται πολλές ώρες στο laptop της και νιώθει υπερήφανη για το όνομά της, που σημαίνει «εκείνη που παλεύει και αγωνίζεται».

Στον αντίποδα, η νεαρή Μιλάι ζει στο χωριό Τέμενος, στα Πομακοχώρια, κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Είναι ένα χωριό όπου δεν συναντάς άνδρα σε παραγωγική ηλικία διότι υπάρχει τεράστια μεταναστευτική κίνηση προς εύρεση εργασίας. Ο πατέρας της είναι ο ιδιοκτήτης του μοναδικού καφενείου. Από αυτόν χρειάστηκε να πάρει άδεια η φωτογράφος Πέπη Λουλακάκη για να απαθανατίσει την κόρη του κατά τη διάρκεια του οδοιπορικού της στις μουσουλμανικές κοινωνίες των μειονοτήτων των Πομάκων, τουρκογενών, Ρομά και Σουδανών της Θράκης.

Οταν όμως γνωρίστηκαν καλύτερα και ο πατέρας της Μιλάι εμπιστεύθηκε τη φωτογράφο, της επέτρεψε να την πάρει μαζί της με το αυτοκίνητο στα πανηγύρια - καθ' ότι εκεί γίνονται τα φλερτ και οι συναντήσεις μεταξύ των νέων -, της άνοιξε μάλιστα και το οικογενειακό σπίτι για να τη φιλοξενήσει ένα βράδυ. «Εγώ κοιμήθηκα στο κρεβάτι τους και εκείνοι στο πάτωμα» θυμάται η Πέπη Λουλακάκη. «Τέτοιο ήταν το μέγεθος της φιλοξενίας».

Δυόμισι χρόνια, από το 2008 ως το 2010, με διαρκή πηγαινέλα, διήρκεσε το οδοιπορικό της φωτογράφου, μαζί με τη δημοσιογράφο Ελενα Μοσχίδη, στη Θράκη. Το άβατο αυτών των μειονοτήτων αποκαλύπτεται στη σειρά φωτογραφιών που με τίτλο «Θράκη. Τόσο κοντά, τόσο μακριά» θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Μπενάκη. Μέσα από αυτές τις φωτογραφίες η Τζαχιντέ, η Μιλάι και πολλές άλλες σύγχρονες μουσουλμάνες των πόλεων αλλά και των χωριών στα βορειοανατολικά σύνορα της Ελλάδας λένε τις ιστορίες μιας Ελλάδας που σχεδόν ξεχνάμε ότι υπάρχει.

«Στην Ελλάδα Τούρκος, στην Τουρκία Ελληνας»

«Στην Ελλάδα νιώθω Τούρκος και στην Τουρκία Ελληνας» λέει ο Χαλίλ Μουσταφά, δικηγόρος, τραγουδιστής των Μπαλκανατόλια, ενός μουσικού συγκροτήματος αποτελούμενου από χριστιανούς και μουσουλμάνους. «Αγαπούν την Ελλάδα και τη θεωρούν τον τόπο τους, απλά πιστεύουν ότι οι Ελληνες τους έχουν ξεχασμένους και αδιαφορούν γι' αυτούς» μας λέει η φωτογράφος, η οποία δεν αποτύπωσε μόνο την καθημερινή ζωή των μουσουλμανικών μειονοτήτων, αλλά και τη συμβίωσή τους με τους χριστιανούς στα χωριά και στις πόλεις.

«Οι χριστιανοί με τους τουρκογενείς ζουν αρμονικά μεταξύ τους» συνεχίζει. «Το καταλαβαίνει αυτό οποιοσδήποτε πηγαίνει στις μεγάλες πόλεις. Απλώς, όταν ξεσπάσει ένα επεισόδιο - ας πούμε πολιτικού χαρακτήρα - ξεσπάει και τρομερή εσωστρέφεια. Οι άνθρωποι κλειδαμπαρώνονται στα σπίτια τους, πολλές φορές για ολόκληρες ημέρες».

Μια άλλη μουσουλμάνα την οποία η Πέπη Λουλακάκη δεν θα ξεχάσει είναι η Εμινέ. Εφυγε από το χωριό της, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, από νωρίς, βρέθηκε στην Ξάνθη, πήγε σχολείο, μορφώθηκε, παντρεύτηκε και χειραφετήθηκε. Παρ' ότι στις παραδοσιακές συγκεντρώσεις τραγουδά πομάκικα τραγούδια και επιθυμεί να διατηρεί ζωντανή την παράδοση της φυλής της, επ' ουδενί δεν θέλει να επισκεφθεί το χωριό της. «Οταν της ζήτησα να πάμε στο χωριό και να τη φωτογραφίσουμε μαζί με την οικογένειά της, απάντησε αρνητικά, διότι γι' αυτούς είναι το "μαύρο πρόβατο". Δεν ντύνεται παραδοσιακά, έχει κατέβει στην πόλη και καπνίζει. Πώς να ξαναγυρίσει πίσω;».

Κατά τη διάρκεια του οδοιπορικού της η φωτογράφος βρέθηκε στους μεγαλύτερους καταυλισμούς Ρομά, στο Δροσερό και στην Τενεκεδούπολη, καταγράφοντας τις συνήθειές τους.

Ο τελευταίος τεχνίτης σαμαριών

Η Πέπη Λουλακάκη μοιράστηκε στιγμές του μόχθου των Πομάκων στα καπνά και κατέγραψε επαγγέλματα που χάνονται. «Φθάσαμε σε χωριά όπου βρήκαμε επαγγέλματα τα οποία κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, όπως ο τελευταίος τεχνίτης σαμαριών στο χωριό Χλόη. Ηταν ένας 75άρης μουσουλμάνος στον οποίο όλοι πήγαιναν τα σαμάρια τους για επιδιόρθωση - διότι ακόμα χρησιμοποιούν ζώα στις εργασίες τους. Το επάγγελμά του χάνεται επειδή οι νέοι δεν ασχολούνται με τις παραδοσιακές εργασίες. Οι νεότεροι ενδιαφέρονται να φύγουν από τα χωριά, να πάνε στην πόλη, να δουλέψουν είτε σε σουβλατζίδικα, είτε ως τεχνίτες, είτε στα καράβια... είτε να μεταναστεύσουν».

Συνάντησε καθόλου δυστυχία σε αυτό το οδοιπορικό της; «Κοιτάξτε, δυστυχία δεν είδα. Ο κόσμος έχει μια απίστευτη αξιοπρέπεια και διέκρινα πολύ έντονα τον μόχθο σε κάθε εποχή επειδή οι άνθρωποι δουλεύουν σκληρά για να συντηρήσουν τους ίδιους και τα σπίτια τους. Ζουν από τη γη, είναι φτωχοί άνθρωποι». Σύμφωνα με την ίδια, η καθημερινότητά τους είναι αρκετά δύσκολη. Δεν υπάρχει υποδομή και πολλές φορές, όταν ο χειμώνας είναι βαρύς, τα χωριά τους αποκλείονται. «Τελείωσα αυτό το οδοιπορικό με την έντονη επιθυμία να επιστρέψω εκεί, στο σταυροδρόμι της Ανατολής με τη Δύση. Οσες φορές και να πας, ποτέ δεν είναι αρκετές» λέει η φωτογράφος.

Να σημειωθεί ότι ο πληθυσμός της Θράκης είναι 350.000 κάτοικοι. Περίπου 240.000 από αυτούς (71%) είναι χριστιανοί και 98.000 (29%) μουσουλμάνοι. Από τους μουσουλμάνους το 50% είναι τουρκογενείς ή τουρκόφωνοι, το 35% Πομάκοι και το 15% Ρομά. Σουδανικής καταγωγής είναι περίπου 1.000 άτομα.

Οι Σουδανοί που ήρθαν ως σκλάβοι και... ξέμειναν
Η Πέπη Λουλακάκη ανακάλυψε την ξεχασμένη μειονότητα των Σουδανών που ζουν στον κάμπο της Ξάνθης. Πρόκειται για περίπου 1.000 Αφρικανούς, κατοίκους της Θράκης, η ιστορία των οποίων χάνεται στα βάθη των αιώνων. «Είναι απομεινάρια από την οθωμανική κυριαρχία» εξηγεί η φωτογράφος. «Είχαν έρθει ως σκλάβοι και... ξέμειναν». Κατάγονται από την Αφρική και έχουν πολύ έντονα τα χαρακτηριστικά της Μαύρης Ηπείρου.

Σύμφωνα με τη φωτογράφο, προκαλεί αίσθηση το να βλέπει κανείς ανθρώπους με αφρικανικά χαρακτηριστικά σε ελληνικά χωριά. «Είναι μουσουλμάνοι, απλώς δεν έχουν τόσο έντονο το θρησκευτικό στοιχείο όσο οι υπόλοιποι. Δεν πηγαίνουν συχνά στο τζαμί και στις γυναίκες δεν αρέσει να φωτογραφίζονται. Ζουν πολύ ειρηνικά μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους των περιοχών, μάλιστα κάποιοι κάνουν δύο δουλειές, ενώ το καλοκαίρι δουλεύουν ως d.j. σε παραλιακά μαγαζιά έχοντας απορροφηθεί πλήρως από την κοινωνία» λέει η Πέπη Λουλακάκη. 

 

Από το ΒΗΜΑ

Browse More Articles

Tweet

Written by Το Ρήγμα που Ενώνει

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.