Του Μάκη Μηλάτου
Γιατί τώρα; Γιατί αυτά τα πρόσωπα; Τρία ντοκιμαντέρ που βγήκαν ταυτόχρονα αυτόν τον καιρό γιά να ερευνήσουν και να επαναπροσδιορίσουν την τέχνη κάποιων σπουδαίων δημιουργών που το πέρασμα του χρόνου τούς δικαίωσε, αλλά η εποχή τους τους αντιμετώπισε επιφυλακτικά. Ενας μουσικός/ποιητής, ένας σκηνοθέτης και μία ποιήτρια που εκπροσωπούν την εποχή της μεταπολίτευσης (αλλά, απ' ό,τι φαίνεται, όχι μόνο) κι όσο ζούσαν και δρούσαν αντιμετωπίστηκαν ως underground, ως "γραφικοί", ως περιθωριακοί, ως μιά "λοξή νότα" στην κρατούσα κατάσταση.
Τι κι αν ο Νικολαϊδης πήρε 5 βραβεία σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; Τι κι αν ο Σιδηρόπουλος βρήκε μια κάποια αποδοχή του νεανικού κοινού; Τι κι αν τα ποιήματα της Γώγου έγιναν κραυγές στους τοίχους των Εξαρχείων; Και οι τρείς τους κρατήθηκαν αποκλεισμένοι στο περιθώριο, αντιμετωπίστηκαν ως "γραφικοί", λίγο ως "ψώνια", έξω και μακριά από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής τους, η οποία δόξασε και τίμησε άλλους τότε, τους ζητωκραύγασε και τους αποθέωσε, τους αγκάλιασε και τους κανάκεψε. Η περίφημη "γενιά του Πολυτεχνείου" είχε αλλού τον νου της, δεν "είδε" καλλιτέχνες σαν κι αυτούς, δεν τους αποδέχτηκε οριστικά, δεν τους έχωσε στο σύστημα, αυτό στο οποίο η ίδια μπήκε γιά να φτάσουμε -μαζί της- εδώ που φτάσαμε. Καλλιτέχνες σαν κι αυτούς έμειναν (ή κρατήθηκαν) απ' έξω. Πού είναι τώρα οι δοξασθέντες εκείνης της εποχής; Τι απέμεινε από την τέχνη τους; Ποιος μιλάει γι' αυτούς; Ποιος τους νοσταλγεί;
Οι νεώτερες γενιές, που δεν έζησαν εκείνη την εποχή, αυτό που βλέπουν είναι η αντανάκλασή της στο τώρα, η πορεία της στον χρόνο, η κατάληξή της και είναι φανερό πως προτιμούν να την επανεκτιμήσουν με τα δικά τους μέτρα και σταθμά. Να ανακαλύψουν τους περιθωριακούς της εποχής, να τους τιμήσουν και να τους δικαιώσουν, να διαπιστώσουν την ποιότητα της τέχνης τους και να βρουν τις δικές τους ρίζες, τις πραγματικές όχι αυτές που πήγαμε να τους πλασάρουμε. Τώρα γίνεται φανερό, έξω από κάθε αμφισβήτηση, πως εμείς (η γενιά τους δηλαδή) κάναμε λάθος που αντιμετωπίσαμε καχύποπτα, επιφυλακτικά, μίζερα και με έλλειψη γενναιοδωρίας άτομα όπως ο Νίκος Νικολαΐδης, ο Παύλος Σιδηρόπουλος ή η Κατερίνα Γώγου και πως ο χρόνος και οι νεώτερες γενιές που τους δικαιώνουν έχουν απόλυτο δίκιο. Ας το παραδεχτούμε: Φανίκαμε μικρόψυχοι, λίγοι, χωρίς διορατικότητα και χωρίς προθυμία να δεχτούμε το άλλο, το διαφορετικό, το πραγματικά καλλιτεχνικό, το αληθινό.
Ο χρόνος όμως δεν κάνει ποτέ λάθος και δίνει στον καθένα αυτό που του αναλογεί. Και να που στις μέρες μας, πολλά χρόνια μετά από τότε που έπρεπε, αυτά τα τρία κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και συνεχίζουν να συγκινούν. Τα βιβλία τους επανακυκλοφορούν, τα ποιήματά τους γίνονται αντικείμενα μελέτης και συζητήσεων, αφιερώματα οργανώνονται για την τέχνη τους. Γοητεύουν τις νεώτερες γενιές, που τους ανακαλύπτουν τώρα κι αναρωτιούνται: Γιατί έμειναν στο περιθώριο; Γιατί οι γονείς τους φάνηκαν και σε αυτόν τον τομέα τόσο λίγοι; Και ίσως διαπιστώσεις σαν κι αυτές να τους δίνουν μια λογική εξήγηση γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Όμως ποτέ δεν είναι αργά...
Στην Ταινιοθήκη, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ή στις αίθουσες, αυτές τις μέρες αποκτούν ζωή και επαφή με το κοινό τρία ντοκιμαντέρ που φωτίζουν σπουδαίους -όπως απέδειξε ο χρόνος- καλλιτέχνες και επαναπροσδιορίζουν την τέχνη τους και την επιδραστικότητά της στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Και δεν είναι τυχαίο που -όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω- υπάρχουν πολλά κοινά πρόσωπα στα τρία αυτά ντοκιμαντέρ που μιλούν γι' αυτούς τους καλλιτέχνες. Είναι γιατί εκπροσωπούν την ίδια εποχή, την ίδια αισθητική και αντιμετωπίστηκαν με έναν παρόμοιο τρόπο. Χωρίς να έχουν κοινή δράση, χωρίς να συναντιούνται καλλιτεχνικά, είχαν κοινή μοίρα.
- "Νίκος Νικολαϊδης - Σκηνοθετώντας την κόλαση" του, Χρήστου Χουλιάρα. Ένα ντοκιμαντέρ γιά την ζωή και την δράση του σπουδαίου σκηνοθέτη και συγγραφέα με υλικό από παλιότερες συνεντεύξεις του, αλλά και με προσωπικές μαρτυρίες των: Γιάννη Αγγελάκα, Τάκη Σπυριδάκη, Κωνσταντίνου Τζούμα, Ολιας Λαζαρίδου, Βαλέριας Χριστοδουλίδου, Χρήστου Βαλαβανίδη. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στις 21/3 στην Ταινιοθήκη, παράλληλα με τις ταινίες του σκηνοθέτη:
“Singapore Sling”, “Πρωινή περίπολος”, “Ο χαμένος τα παίρνει όλα”.
- "Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου" του Αντώνη Μποσκοίτη. Ο σκηνοθέτης, που στο παρελθόν μας έχει δώσει ντοκιμαντέρ για τη Φλέρυ Νταντωνάκη και γιά την ελληνική ροκ σκηνή με το: "Ζωντανοί στο Κύτταρο", εξερευνά τώρα τη σκοτεινή ζωή και τέχνη της ποιήτριας Κατερίνας Γώγου που από μια χαριτωμένη νεανική περσόνα στις ασπρόμαυρες ταινίες του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου, κατέληξε μια απεγνωσμένη ποιητική κραυγή. Μιλούν γι' αυτήν οι: Νάνος Βαλαωρίτης, Λένα Πλάτωνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Καφετζόπουλος, Όλια Λαζαρίδου, Ανδρέας Θωμόπουλος, Νίκος Καλογερόπουλος, Μαρία Λαγγουρέλη και υπάρχει και ανέκδοτο υλικό από super8. Η ταινία προβάλλεται ήδη.
- "Παύλος Σιδηρόπουλος - Welcome to the show", των: Κώστα Πλιάκα και Αλέξη Πόνσε. Μια προσπάθεια να προσδιοριστεί η επιδραστικότητα της τέχνης του Παύλου Σιδηρόπουλου στις νεώτερες γενιές, να διαχωριστεί ο μύθος από την πραγματικότητα, να φανεί η καλλιτεχνική του φύση. Μιλούν οι: Σπυριδούλα, Απροσάρμοστοι, Υπόγεια Ρεύματα, Δημήτρης Πουλικάκος, Γιάννης Αγγελάκας, Παύλος Παυλίδης, Οδυσσέας Ιωάννου, Κωνσταντίνος Τζούμας, Κώστας Φέρρης, Στάθης Δρογώσης και ο υπογράφων. Το ντοκιμαντέρ συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που γίνεται αυτές τις μέρες και στη συνέχεια θα βγει στις αίθουσες.
Γιατί τώρα; Γιατί αυτά τα πρόσωπα; Τρία ντοκιμαντέρ που βγήκαν ταυτόχρονα αυτόν τον καιρό γιά να ερευνήσουν και να επαναπροσδιορίσουν την τέχνη κάποιων σπουδαίων δημιουργών που το πέρασμα του χρόνου τούς δικαίωσε, αλλά η εποχή τους τους αντιμετώπισε επιφυλακτικά. Ενας μουσικός/ποιητής, ένας σκηνοθέτης και μία ποιήτρια που εκπροσωπούν την εποχή της μεταπολίτευσης (αλλά, απ' ό,τι φαίνεται, όχι μόνο) κι όσο ζούσαν και δρούσαν αντιμετωπίστηκαν ως underground, ως "γραφικοί", ως περιθωριακοί, ως μιά "λοξή νότα" στην κρατούσα κατάσταση.
Τι κι αν ο Νικολαϊδης πήρε 5 βραβεία σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; Τι κι αν ο Σιδηρόπουλος βρήκε μια κάποια αποδοχή του νεανικού κοινού; Τι κι αν τα ποιήματα της Γώγου έγιναν κραυγές στους τοίχους των Εξαρχείων; Και οι τρείς τους κρατήθηκαν αποκλεισμένοι στο περιθώριο, αντιμετωπίστηκαν ως "γραφικοί", λίγο ως "ψώνια", έξω και μακριά από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής τους, η οποία δόξασε και τίμησε άλλους τότε, τους ζητωκραύγασε και τους αποθέωσε, τους αγκάλιασε και τους κανάκεψε. Η περίφημη "γενιά του Πολυτεχνείου" είχε αλλού τον νου της, δεν "είδε" καλλιτέχνες σαν κι αυτούς, δεν τους αποδέχτηκε οριστικά, δεν τους έχωσε στο σύστημα, αυτό στο οποίο η ίδια μπήκε γιά να φτάσουμε -μαζί της- εδώ που φτάσαμε. Καλλιτέχνες σαν κι αυτούς έμειναν (ή κρατήθηκαν) απ' έξω. Πού είναι τώρα οι δοξασθέντες εκείνης της εποχής; Τι απέμεινε από την τέχνη τους; Ποιος μιλάει γι' αυτούς; Ποιος τους νοσταλγεί;
Οι νεώτερες γενιές, που δεν έζησαν εκείνη την εποχή, αυτό που βλέπουν είναι η αντανάκλασή της στο τώρα, η πορεία της στον χρόνο, η κατάληξή της και είναι φανερό πως προτιμούν να την επανεκτιμήσουν με τα δικά τους μέτρα και σταθμά. Να ανακαλύψουν τους περιθωριακούς της εποχής, να τους τιμήσουν και να τους δικαιώσουν, να διαπιστώσουν την ποιότητα της τέχνης τους και να βρουν τις δικές τους ρίζες, τις πραγματικές όχι αυτές που πήγαμε να τους πλασάρουμε. Τώρα γίνεται φανερό, έξω από κάθε αμφισβήτηση, πως εμείς (η γενιά τους δηλαδή) κάναμε λάθος που αντιμετωπίσαμε καχύποπτα, επιφυλακτικά, μίζερα και με έλλειψη γενναιοδωρίας άτομα όπως ο Νίκος Νικολαΐδης, ο Παύλος Σιδηρόπουλος ή η Κατερίνα Γώγου και πως ο χρόνος και οι νεώτερες γενιές που τους δικαιώνουν έχουν απόλυτο δίκιο. Ας το παραδεχτούμε: Φανίκαμε μικρόψυχοι, λίγοι, χωρίς διορατικότητα και χωρίς προθυμία να δεχτούμε το άλλο, το διαφορετικό, το πραγματικά καλλιτεχνικό, το αληθινό.
Ο χρόνος όμως δεν κάνει ποτέ λάθος και δίνει στον καθένα αυτό που του αναλογεί. Και να που στις μέρες μας, πολλά χρόνια μετά από τότε που έπρεπε, αυτά τα τρία κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και συνεχίζουν να συγκινούν. Τα βιβλία τους επανακυκλοφορούν, τα ποιήματά τους γίνονται αντικείμενα μελέτης και συζητήσεων, αφιερώματα οργανώνονται για την τέχνη τους. Γοητεύουν τις νεώτερες γενιές, που τους ανακαλύπτουν τώρα κι αναρωτιούνται: Γιατί έμειναν στο περιθώριο; Γιατί οι γονείς τους φάνηκαν και σε αυτόν τον τομέα τόσο λίγοι; Και ίσως διαπιστώσεις σαν κι αυτές να τους δίνουν μια λογική εξήγηση γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Όμως ποτέ δεν είναι αργά...
Στην Ταινιοθήκη, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ή στις αίθουσες, αυτές τις μέρες αποκτούν ζωή και επαφή με το κοινό τρία ντοκιμαντέρ που φωτίζουν σπουδαίους -όπως απέδειξε ο χρόνος- καλλιτέχνες και επαναπροσδιορίζουν την τέχνη τους και την επιδραστικότητά της στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Και δεν είναι τυχαίο που -όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω- υπάρχουν πολλά κοινά πρόσωπα στα τρία αυτά ντοκιμαντέρ που μιλούν γι' αυτούς τους καλλιτέχνες. Είναι γιατί εκπροσωπούν την ίδια εποχή, την ίδια αισθητική και αντιμετωπίστηκαν με έναν παρόμοιο τρόπο. Χωρίς να έχουν κοινή δράση, χωρίς να συναντιούνται καλλιτεχνικά, είχαν κοινή μοίρα.
- "Νίκος Νικολαϊδης - Σκηνοθετώντας την κόλαση" του, Χρήστου Χουλιάρα. Ένα ντοκιμαντέρ γιά την ζωή και την δράση του σπουδαίου σκηνοθέτη και συγγραφέα με υλικό από παλιότερες συνεντεύξεις του, αλλά και με προσωπικές μαρτυρίες των: Γιάννη Αγγελάκα, Τάκη Σπυριδάκη, Κωνσταντίνου Τζούμα, Ολιας Λαζαρίδου, Βαλέριας Χριστοδουλίδου, Χρήστου Βαλαβανίδη. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στις 21/3 στην Ταινιοθήκη, παράλληλα με τις ταινίες του σκηνοθέτη:
“Singapore Sling”, “Πρωινή περίπολος”, “Ο χαμένος τα παίρνει όλα”.
- "Κατερίνα Γώγου - Για την αποκατάσταση του μαύρου" του Αντώνη Μποσκοίτη. Ο σκηνοθέτης, που στο παρελθόν μας έχει δώσει ντοκιμαντέρ για τη Φλέρυ Νταντωνάκη και γιά την ελληνική ροκ σκηνή με το: "Ζωντανοί στο Κύτταρο", εξερευνά τώρα τη σκοτεινή ζωή και τέχνη της ποιήτριας Κατερίνας Γώγου που από μια χαριτωμένη νεανική περσόνα στις ασπρόμαυρες ταινίες του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου, κατέληξε μια απεγνωσμένη ποιητική κραυγή. Μιλούν γι' αυτήν οι: Νάνος Βαλαωρίτης, Λένα Πλάτωνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Καφετζόπουλος, Όλια Λαζαρίδου, Ανδρέας Θωμόπουλος, Νίκος Καλογερόπουλος, Μαρία Λαγγουρέλη και υπάρχει και ανέκδοτο υλικό από super8. Η ταινία προβάλλεται ήδη.
- "Παύλος Σιδηρόπουλος - Welcome to the show", των: Κώστα Πλιάκα και Αλέξη Πόνσε. Μια προσπάθεια να προσδιοριστεί η επιδραστικότητα της τέχνης του Παύλου Σιδηρόπουλου στις νεώτερες γενιές, να διαχωριστεί ο μύθος από την πραγματικότητα, να φανεί η καλλιτεχνική του φύση. Μιλούν οι: Σπυριδούλα, Απροσάρμοστοι, Υπόγεια Ρεύματα, Δημήτρης Πουλικάκος, Γιάννης Αγγελάκας, Παύλος Παυλίδης, Οδυσσέας Ιωάννου, Κωνσταντίνος Τζούμας, Κώστας Φέρρης, Στάθης Δρογώσης και ο υπογράφων. Το ντοκιμαντέρ συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που γίνεται αυτές τις μέρες και στη συνέχεια θα βγει στις αίθουσες.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου