Η αλληλογραφία του Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ με τη σύζυγό του που δημοσιεύθηκε μόλις στα αγγλικά περιλαμβάνει βινιέτες της σχέσης τους και θελκτική πρόζα

Δεν είναι συχνό φαινόμενο για έναν συγγραφέα να αποδεικνύεται άριστος τεχνίτης σε δύο διαφορετικές γλώσσες, η μία εκ των οποίων δεν είναι η μητρική του. Ακόμη περισσότερο, όταν ως φτασμένος καλλιτέχνης στη μία, αναγκάζεται να περάσει στην έτερη από πράγματα και καταστάσεις πέραν των δυνάμεών του.

Ο Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη ίσως τέτοια περίπτωση: έγραφε στα ρωσικά ως το 1938, ενώ από το 1940 και μετά, όταν εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, υιοθέτησε τα αγγλικά. Ενας σαραντάρης διανοούμενος που αλλάζει δραστικά κουλτούρα, παραστάσεις και πλαίσιο σκέψης, παράγει εν συνεχεία αριστουργήματα όπως η «Λολίτα», ωστόσο η διάσταση ανάμεσα στις δύο προσεγγίσεις γίνεται φανερή καθαρότερα στην καθημερινή του τριβή με τη γραφή. Και αυτό είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία που προκύπτουν από την πρόσφατη δημοσίευση στα αγγλικά της αλληλογραφίας με τη σύζυγό του.

Ο τόμος «Letters to Véra» (εκδ. Penguin, 38 ευρώ) καλύπτει πέντε δεκαετίες, από την εποχή που το νιόπαντρο ζεύγος της Βέρα και του Βλαντίμιρ χωρίζεται προκειμένου εκείνη να νοσηλευθεί σε σανατόριο στον Μέλανα Δρυμό, τα χρόνια που περνούν χωριστά εκείνος στο Παρίσι, εκείνη στο Βερολίνο, και οι δύο εξόριστοι από τη σοβιετική Ρωσία, ως την εποχή που η οικογένεια επανενώνεται οριστικά, αρχικά στη Γαλλία και από το 1940 στην Αμερική. Τα γράμματα, ιδιαίτερα της πρώτης εποχής, γραμμένα στα ρωσικά, φανερώνουν έναν πολύ διαφορετικό Ναμπόκοφ από τον μεταγενέστερο εχθρό των κριτικών και των αυθεντιών (Φρόιντ, Σαρτρ, Μαν, Ντοστογέφσκι) που λατρεύονταν στη Δύση.


Ο Βλαντίμιρ γράφει μικρά ρεπορτάζ της καθημερινότητάς του προσπαθώντας να χαροποιήσει την καταθλιπτική σύζυγό του, βινιέτες που επικεντρώνονται στην ομορφιά της φύσης ή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων: το καλοκαίρι του 1926 ανοίγει το παράθυρό του και χαζεύει μια τάξη κοριτσιών ενός γειτονικού σχολείου να εκτελούν γυμναστικές ασκήσεις, ενώ ο δάσκαλός τους κρατά τον ρυθμό χτυπώντας τα χέρια του - το μικρότερο της ομάδας μένει πίσω και βήχει ελαφρά. «Η εικόνα δεν έχει τίποτα από το λάγνο βλέμμα του (πρωταγωνιστή της Λολίτας) Χάμπερτ» σημειώνει ο Μπράιαν Μπόιντ, μεταφραστής και επιμελητής του τόμου, πολύ περισσότερο από την οπτική που ο συγγραφέας θα υιοθετήσει αργότερα, στον ρόλο του ως συνεργάτη του «Playboy».

Αν κάτι λείπει, πέρα από τις απαντήσεις της Βέρα, τις οποίες η ίδια κατέστρεψε, αυτό δεν είναι η θελκτική πρόζα: περιγραφές, παζλ και λεκτικά παιχνίδια καθιστούν τη συλλογή τόσο ενδιαφέρουσα για τον λάτρη του Ναμπόκοφ όσο και τα αμιγώς λογοτεχνικά κείμενά του. Ο Ερικ Νάιμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ, επισημαίνει στο «Times Literary Supplement» ότι θα ήταν χρήσιμη η συμπερίληψη των αντίστοιχων κειμένων που ο Βλαντίμιρ έστελνε το 1937 στην ερωμένη του, Ιρίνα Γκουανίνι, της οποίας την ύπαρξη η Βέρα απλώς υποπτευόταν. Οχι τόσο ως σκανδαλιστική σύγκριση του διχασμού ενός συζύγου που απατά τη γυναίκα του όσο ως υπενθύμιση των ορίων ενός τόσο επινοητικού χειριστή της γλώσσας όσο ο Ναμπόκοφ: «ακόμη κι αυτός δεν μπορούσε να παραγάγει δύο ξεχωριστά λεξιλόγια από ένα παράτολμο πάθος».

Πηγή ΤΟ ΒΗΜΑ

Browse More Articles

Tweet

Written by Το Ρήγμα που Ενώνει

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.