Της Ελένης Κορόβηλα - http://www.bookpress.gr
Η συνάντηση με τον διάσημο Αμερικανό
συγγραφέα που βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα, επισκεπτόμενος για
πρώτη φορά την Ελλάδα, είχε στοιχεία μυθιστορηματικά. Το σαλόνι της
βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Ωνάση, όπου πραγματοποιήθηκε, προσέφερε ένα
ιδανικό σκηνικό με τη βαριά διακόσμηση, τους πίνακες, τις δερμάτινες
μπερζέρες και τον καναπέ και τον χαμηλό φωτισμό.
Ο ψηλός, 67χρονος, γοητευτικός άντρας
που δεν άφησε το ηλεκτρονικό τσιγάρο από το χέρι ούτε στιγμή, «γέμιζε»
το χώρο με την παρουσία του, με τον απλό, ευγενικό λόγο του, με την
ιδιαίτερη χροιά της φωνής του και το ελαφρύ ψεύδισμα. Ο Πολ Όστερ, είναι
ένας νεοϋορκέζος τζέντλεμαν που δηλώνει ικανοποιημένος από τη ζωή του,
αγαπά την πόλη του, την οικογένειά του, τα βιβλία, τη μουσική και που
επιλέγει να μην χρησιμοποιεί την τεχνολογία ο ίδιος αλλά εξακολουθεί να
γράφει στο χέρι τα βιβλία του και στη συνέχεια στην παλιά Olympus
γραφομηχανή του.
«Συγγραφέας γίνεσαι επειδή δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς».
Ο Πολ Όστερ γράφει αυτή την περίοδο το
μεγάλο του μυθιστόρημα που θα είναι πάνω από 1.000 σελίδες, όπως
υπολογίζει, και θα παραδοθεί στον εκδότη του το 2016. Δεν θέλει να
αποκαλύψει περισσότερα πέρα από την έκταση που θα έχει, στοιχείο που
μοιάζει να τον ενθουσιάζει. Ένα ακόμη στοιχείο που τον ικανοποιεί είναι
πως οι Αμερικανοί συγγραφείς συνεχίζουν να γράφουν σε μεγάλη ηλικία: ο
Ρόμπερτ Κούβερ κι ο Ντοκτόροου έχουν περάσει τα ογδόντα, ο Ντελίλο τα
πλησιάζει, για τον Ροθ (που έχει δηλώσει πως σταματά το γράψιμο)
αστειεύεται λέγοντας πως έχει ήδη γράψει αρκετά.
«Ο καλλιτέχνης υπάρχει επειδή ο κόσμος
δεν είναι τέλειος», είχε πει ο Αντρέι Ταρκόφσκι και αυτή τη φράση
επέλεξε ο Πολ Όστερ για να δώσει μια σύντομη και περιεκτική απάντηση στο
γενικότερο ερώτημα για τον ρόλο των συγγραφέων και τη στάση τους
απέναντι στην πραγματικότητα. Η ερώτηση βέβαια ευσταθεί μόνο εφόσον
κάνουμε την παραδοχή πως οι συγγραφείς έχουν πράγματι κάποιον ειδικό
ρόλο και αποστολή εκτός από το να γράφουν.
«Συγγραφέας γίνεσαι επειδή δεν μπορείς
να κάνεις αλλιώς», λέει εξηγώντας πως οι θυσίες των πρώτων χρόνων και η
απόφαση να ζει μια μοναχική ζωή του ταιριάζουν. Επιμένει σε ένα πράγμα:
«αποτρέπω όποιον με ρωτάει τι να κάνει για να συγγραφέας: του λέω να μην
γίνει». Ο Όστερ προτιμά άλλωστε να αναφέρεται στη συγγραφή ως την κλίση
του (his call) παρά ως το επάγγελμα του.
Ο Πολ Όστερ, ο συγγραφέας που
ανακαλύπτουμε ξανά με θέρμη το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα χάρη στις
νέες μεταφράσεις παλιότερων βιβλίων του (επανακυκλοφορία της «Τριλογίας
της Νέας Υόρκης») καθώς και της κυκλοφορίας του τελευταίου του
μυθιστορήματος «Σάνσετ Παρκ» (Μεταίχμιο), υποστηρίζει πως δεν υπάρχει
πρακτικός σκοπός στην τέχνη αν και η τέχνη δεν είναι δίχως κάποια
χρησιμότητα. «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου κάτι το ιδιαίτερο», λέει με
γοητευτική απλότητα ενώ παραδέχεται πως τα πράγματα πήγαν καλύτερα απ'
ό,τι περίμενε και πως φροντίζει να ζει τη ζωή του μέρα τη μέρα.
Ο Πολ Όστερ υπογράφει βιβλία του στην Αθήνα
|
«Χωρίς την ενοχή θα είμασταν σαν
αγρίμια», λέει σε μια στιγμή της συνάντησης. Από τα παιδικά του χρόνια
ανακαλεί την πρώτη ανάμνηση που είναι ουσιαστικά η πρώτη φορά που βίωσε
το συναίσθημα της ενοχής, όταν 3χρονο παιδάκι παράκουσε την πατρική
εντολή και πέταξε στο δρόμο το δαμάσκηνο που του έδωσε ο πατέρας του
λέγοντάς του να το φάει. Το πολωνοεβραϊκής καταγωγής αγόρι που μεγάλωσε
σε μια οικογένεια όπου το διάβασμα δεν είχε καμία θέση, αγαπούσε πολύ
τον αθλητισμό και δη τα ομαδικά αθλήματα. Έπαιζε μπάσκετ, μπέιζμπολ κι
αυτό που τον πάθιαζε ήταν η καλλιέργεια της άμιλλας, του πνεύματος
ομαδικότητας, ίσως για αυτό αργότερα ασχολήθηκε και με τον
κινηματογράφο. Ο ίδιος αγάπησε τα βιβλία που έβρισκε εν αφθονία στην
κοντινή βιβλιοθήκη και άρχισε να παλεύει με τις λέξεις από παιδί, από τα
εννιά του χρόνια. Το βιβλίο που, όπως λέει, σφράγισε την προσωπική του
πορεία ήταν το «Έγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι. Μετά από αυτό
ήξερε τι ήθελε να κάνει: να απομονώνεται και να γράφει.
Ο Όστερ δηλώνει αφηγητής ιστοριών (story
teller) και εξηγεί πως «σε μια ιστορία χωρούν τα πάντα και δεν υπάρχουν
φραγμοί» καθώς «η τέχνη θέτει το αισθητικό πλαίσιο εντός του οποίου
μπορεί να ενταχθεί οτιδήποτε». Δίνοντας το παράδειγμα των παραμυθιών και
της λειτουργίας που έχουν, προσθέτει πως μια σπουδαία μορφή αφήγησης
είναι τα ανέκδοτα: με στακάτο ρυθμό, κλιμάκωση και κορύφωση μπορείς να
πεις μια ιστορία σε λίγα δευτερόλεπτα και να προκαλέσεις έντονες
αντιδράσεις, γέλιο, συναισθήματα. Αυτό είναι το στοίχημα και για τον
μυθιστοριογράφο, κατά τον Όστερ.
«Στην Αμερική βρισκόμαστε στο χειρότερο σημείο από ποτέ. Η χώρα είναι τρομερά διχασμένη».
Ο Πολ Όστερ, μια μέρα πριν την
ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ (οι
Ρεπουμπλικανοί τελικά νίκησαν κατά κράτος περιορίζοντας ακόμη
περισσότερο τον Ομπάμα) μιλά με απογοήτευση για το διανοητικό επίπεδο
τουλάχιστον των μισών κατοίκων της χώρας του που, όπως λέει, βρίσκεται
ένα βήμα πριν από τον εμφύλιο: «Στην Αμερική βρισκόμαστε στο χειρότερο
σημείο από ποτέ. Η χώρα είναι τρομερά διχασμένη». Αναφέρεται στο
αντιπαραγωγικό μίσος των Ρεπουμπλικανών για τον Μπαράκ Ομπάμα λέγοντας
πως «ο τρόπος σκέψης τους, και ειδικότερα εκείνων που μετέχουν στο
λεγόμενο Κόμμα του Τσαγιού, δεν είναι πολύ διαφορετικός από των
τζιχαντιστών». Ο ίδιος πάντως απορρίπτει τον ρόλο του συγγραφέα ως
κάποιου που παίρνει θέση και παρεμβαίνει λέγοντας πως «η σταλινοποίηση
δεν ταιριάζει στην τέχνη».
* Ο Πολ
Όστερ βρίσκεται αυτές τις μέρες στην Αθήνα προσκεκλημένος της Στέγης
Γραμμάτων και Τεχνών και σήμερα το απόγευμα, στις 7 μμ, θα συνομιλήσει
με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Ηλία Μαγκλίνη στο πλαίσιο των
εκδηλώσεων «Λέξεις και Σκέψεις». Η είσοδος είναι δωρεάν με σειρά
προτεραιότητας. Η διανομή των δελτίων εισόδου ξεκινά 1 ώρα πριν την
εκδήλωση. Θα υπάρχει ταυτόχρονη διερμηνεία.
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου