Του ∆ηµήτρη ∆ανίκα
Εφυγε πλήρης έργων και ηµερών. Στα 87. Γεννήθηκε στη Φιλαδέλφεια, αλλά σπούδασε, δούλεψε, µεγαλούργησε και εγκατέλειψε στη Νέα Υόρκη. Αυτός και το Χόλιγουντ, δύο κόσµοι εχθρικοί. Με τρία διαζύγια και τέσσερις συζύγους. Υψους µόλις 1,65. Κοντός αλλά µε µυαλό, ευαισθησία και ταλέντο µέχρι πάνω!
Θεσµός ο Σίντνεϊ Λούµετ (1924-2011). Πυλώνας του προοδευτικού, φιλελεύθερου American cinema. Μέγιστος δάσκαλος της υποκριτικής. Παίζεις σε ταινία του; Από τα αποδυτήρια µπορεί να κερδίσεις – τουλάχιστον – µία υποψηφιότητα Οσκαρ. Στις ταινίες του κέρδισαν 17 υποψηφιότητες ισάριθµα κορυφαία ονόµατα:
Κάθριν Χέπµπορν, Ροντ Στάιγκερ, Αλ Πατσίνο, Ινγκριντ Μπέργκµαν, Αλµπερτ Φίνεϊ, Κρις Σάραντον, Φέι Ντάναγουεϊ, Πίτερ Φιντς, Μπεατρίς Στρέιτ, Ουίλιαµ Χόλντεν, Νεντ Μπίτι, Πίτερ Φερθ, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Πολ Νιούµαν, Τζέιµς Μέισον, Τζέιν Φόντα, Ρίβερ Φίνιξ. Τέσσερις έφυγαν µε τοαγαλµατίδιο του «θείου» Οσκαρ: Ινγκριντ Μπέργκµαν, Φέι Ντάναγουεϊ, Πίτερ Φιντς, Μπεατρίς Στρέιτ. Ρεκόρ!
Ο Σίντνεϊ Λούµετ πέρασε πρώτα από το θέατρο, ύστεραστην τηλεόραση και από το 1957 στον κινηµατογράφο. Πρώτα η ερµηνεία, ύστερα η εικόνα.
Από τεσσάρων εµφανίζεται σε εβραϊκό ερασιτεχνικό θίασο. Με τις πάνες, για να µην κατουρήσει πάνω του. Από τα είκοσί του στο σανίδι. Επαιξε και ανέβασε όλους τους αµερικανούς δραµατουργούς. Αγαπηµένος του ο Ευγένιος Ο’Νιλ (1988-1953). Κορυφαία η µεταφορά του έργου «Το µακρύ ταξίδι της µέρας µέσα στη νύχτα», το 1962,µε Κάθριν Χέπµπορν, Ραλφ Ρίτσαρντσον, Τζέισον Ρόµπαρτς.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό του ο κοινωνικός προβληµατισµός. Οι αµερικανοί βιογράφοι του τον χαρακτηρίζουν «left wing». Αµερικανικές βλακείες.
Ηταν και είναι σωστός. Αυτό που λέµε «προοδευτικός». Να διορθώσει το σύστηµα δηλαδή. Να εξαλειφθεί ηαδικία. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Ετσι, από την αρχή, ήταν.
Το 1957, δηλαδή µόλις 33, και αφού προηγουµένως επί µίαεξαετία σκηνοθετεί για τηντηλεόραση αδιαλείπτως – εκεί στο «χαζοκούτι» µαθαίνει την τέχνη της αφήγησης –, υπογράφει το πρώτο του αριστούργηµα «12 angry men» («Οι 12 ένορκοι»). Εντεκα βαριεστηµένοι τύποι αποφασίζουν µε συνοπτικές διαδικασίες να υπογράψουν µια θανατική ετυµηγορία. Ο δωδέκατος διαφωνεί και τους αναγκάζει να σκαλίσουν. Ετσι διεισδύει µέσα τους η αµφιβολία. Πού παραπέµπει η πλοκή; Φυσικά στις µακαρθικές διώξεις. Οποια πέτρα του Χόλιγουντ, εκείνης της εποχής, κι αν σηκώσεις, πάνω σ’ αυτή την ανοικτή πληγή θα πέσεις.
Από τότε µέχρι σήµερα γύρισε καµιά σαρανταριά ταινίες. Οι περισσότερες πασίγνωστες. Για την Ευρώπη το όνοµα Λούµετ είναι το ισοδύναµο του καλού, σοβαρού αµερικανικού κινηµατογράφου. Το ίδιο και για την ιντελιγκέντσια των ΗΠΑ. Οµως κανένα Οσκαρ Σκηνοθεσίας. Τι αχαριστία!
Η πιο αγαπηµένη µου ταινία είναι η τελευταία του. «Πριν ο ∆ιάβολος καταλάβει ότι πέθανες». Την έκανε στα 83 του. Οπως κάθε Αµερικανός, αρχίζει µε το καλό σενάριο και ολοκληρώνει µε το cast (διανοµή ρόλων). Πατέρας ο Αλµπερτ Φίνεϊ. Οι δύο γιοι, ο θηριώ δης Φίλιπ Σέιµουρ Χόφµαν και ο Ιθαν Χοκ. Τέλεια. Ενδιαµέσως η Μαρίζα Τοµέι. Η σύζυγος του Σέιµουρ Χόφµαν. Το στόρι ακραίο. Money δηλαδή. Λέει πλαγίως ο Λούµετ. Σε λίγο, όπως πάµε, θα σκοτώνουµε τον πατέρα µας. Ετσι κι εδώ. Ο Αντι, ο µεγάλος γιος (Φίλιπ Σέιµουρ Χόφµαν), στα πρόθυρα χρεοκοπίας. Το ίδιο και ο δειλός Χανκ, ο µικρός του αδελφός (Ιθαν Χοκ). Ο Αντι καλεί στο γραφείο του τον Χανκ και του προτείνει ένα µεγαλοφυές σχέδιο: να µπουκάρεις µε µάσκα στο κοσµηµατοπωλείο του πατέρα, να σουφρώσεις τα διαµάντια και µετά λαγός. Είσαι τρελός! απαντάει ο Χανκ. Καθόλου. Piece of cake. Γιατί το πρωί το µαγαζί το ανοίγει η υπάλληλος.Γιατί θα κατουρηθεί από τον φόβο της. Και γιατί δεν θα σε αναγνωρίσει κανείς. Απλό! Με κοµµένη την ανάσα και εγώ να χάσκω µε το στόµα ανοικτό. Ο γέρος τα είπε και καθάρισε µε όλα. Κουρελόχαρτο η οικογένεια, µολυσµένο το αίµα των δύο αδελφών. Σκουπίδια η φιλία. Για µερικά χιλιάρικα, όλα στα γκρεµίδια.
Επτά ταινίες που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε
Οχι ταινίες. Ταινιάρες. Αλησµόνητες. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να σπεύσετε στο πλησιέστερο DVDάδικο και να τις απαιτήσετε. Κατά χρονολογική σειρά:
1 «Οι 12 ένορκοι» (12 Angry Men, 1957). Με τον Χένρι Φόντα. Η πρώτη έφοδός του στην αθανασία. Ενας συνηθισµένος άνθρωπος ορθώνει το ανάστηµά του και αφυπνίζει την κοινωνία. Πλαγίως καταδικάζει τις διώξεις και τον Μακαρθισµό.
2 «Ο ενεχυροδανειστής» (The pawnbroker, 1964). Με τον Ροντ Στάιγκερ. Ασπρόµαυρο, χειροποίητο, εσωτερικό, δραµατικό. Η καλύτερη ερµηνεία του Στάιγκερ. Η φιλαυτία και το χρήµα σκοτώνουν το εσωτερικό σύµπαν.
3 «Ο λόφος» (The Hill, 1965). Με τον Σον Κόνερι. Ο πόλεµος, ο άνθρωπος, ο Γολγοθάς, η λύτρωση. Ο Τζέιµς Μποντ µεταµορφώνεται σε µεγιστοτεράστιο ηθοποιό. 4 «Σέρπικο» (Serpico, 1972). Με τον Αλ Πατσίνο. Το πουλέν του American Cinema (τότε µόλις 32 ετών) διεκδικεί τον θρόνο ενός Μάρλον Μπράντο. Στριπτίζ στη διαφθορά της Αστυνοµίας. Μόνος εναντίον όλων. 5 «Σκυλίσια µέρα» (Dog day afternoon, 1974). Πάλι µε τον Πατσίνο. Μ’ έκαναν εγκληµατία. Σε καταδικάζουν για µια φραντζόλα ψωµί ενώ την ίδια στιγµή τα ‘χουν κάνει πλακάκια µε τη Μαφία.
6 «Επικίνδυνες ερωτήσεις, θανάσιµες απαντήσεις» (Q and A, 1990). Ο Νικ Νόλτι είναι ο διεφθαρµένος µπάτσος. Ο µικροσκοπικός Τίµοθι Χάτον ο αδιάφθορος και ιδεαλιστής µπάτσος. ∆ύο κόσµοι στην ίδια Αµερική. 7 «Πριν ο ∆ιάβολος καταλάβει ότι πέθανες» (Before the Devil Knows You’re Dead, 2007). Με Φίλιπ Σέιµουρ Χόφµαν και Ιθαν Χοκ. Το κύκνειο άσµα του. Κατά τη γνώµη µου, η κορυφαία σκηνοθεσία του. Η σηµερινή εκδοχή του «Θάνατου του Εµποράκου». Αλησµόνητο.
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artid=4626300
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου