«Δεν δέχομαι τη λέξη πεσιμισμός. Οι αληθινοί πεσιμιστές είναι κυνικοί
που κάνουν 'ψυχαγωγικές' ταινίες γιατί θεωρούν ότι τα σοβαρά πράγματα
δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον και ότι τίποτα δεν χρειάζεται ν' αλλάξει.
Θεωρώ τον εαυτό μου ρεαλιστή: η ζωή είναι απίθανη και τρομερή,
παραπαίουμε ανάμεσα στα δύο άκρα. Θυμάμαι απαίσιες στιγμές από τα
παιδικά μου χρόνια. Ελάχιστες ευτυχισμένες στιγμές θυμάμαι. Στη μνήμη
μας, η χαρά ξεχνιέται γρήγορα... »
«Να υπομένεις την αγάπη που έχεις δίπλα σου»: Αυτό θα μπορούσε να είναι το επιμύθιο της «Αγάπης», της τελευταίας ταινίας του Μίκαελ Χάνεκε, που έφυγε από το Φεστιβάλ των Καννών την περασμένη Κυριακή με τον Χρυσό Φοίνικα. «Ο Ζορζ και η Αν είναι ογδοντάρηδες, καλλιεργημένοι, συνταξιούχοι δάσκαλοι μουσικής. Η κόρη τους, που είναι επίσης μουσικός, ζει στο εξωτερικό με την οικογένειά της. Όταν η Αν θα πάθει εγκεφαλικό, η αγάπη τους θα δοκιμαστεί...». Με αυτή τη λιτή περιγραφή προσδιορίζεται η ιστορία της ταινίας, όπου τους ηλικιωμένους ήρωες του Χάνεκε υποδύονται δύο θρύλοι του γαλλικού θεάτρου και κινηματογράφου, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν και η Εμανουέλ Ριβά (του «Χιροσίμα Αγάπη μου»). Το ζευγάρι ζει σ’ ένα υπέροχο σπίτι στο κέντρο του Παρισιού, γεμάτο βιβλία, δίσκους, πίνακες... Επιστρέφοντας ένα βράδυ στο σπίτι, κάποιος έχει αποπειραθεί να παραβιάσει την πόρτα τους. Η Αν κοιμάται ανήσυχα. Την επόμενη μέρα, διαπιστώνεται πως έχει πάθει εγκεφαλικό, η κατάστασή της χειροτερεύει... Ο σύντροφός της θα τη φροντίσει, με τον μοναδικό, ιδιαίτερο τρόπο που προσδιορίζει η αγάπη του, σαν ένα μικρό, αδύναμο παιδί που χρειάζεται τη βοήθειά του... «Αποφάσισα να κάνω αυτήν την ταινία όταν κατάλαβα πως, όταν φτάνεις σε μια κάποια ηλικία, πρέπει να υπομένεις την αγάπη που έχεις δίπλα σου. Είναι αναπόφευκτο, το έχω δει να συμβαίνει, ακόμη και στη δική μου οικογένεια», μας είπε ο Μίκαελ Χάνεκε.
Kληρονόμος της Mitteleuropa, ο Χάνεκε, επίγονος του συμπατριώτη του Τόμας Μπέρχαρντ, αλλά και των Ελβετών ανατόμων του ταραγμένου εικοστού αιώνα Μαξ Φρις και Φρίντριχ Ντίρενματ, με τη χειρουργική προσέγγισή του διεισδύει στο αξιακό υπόστρωμα των κοινωνιών μας, αμφισβητεί το νόημα που εκπέμπουν οι εικόνες, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν ρεαλισμό νέου τύπου...
Στην "Έβδομη ήπειρο" (1988, ουσιαστικά η πρώτη του ολοκληρωμένη κινηματογραφική δουλειά), η οικογένεια Σλόμπερ "αναχωρεί" για την άγνωστη ήπειρο του θανάτου, είναι μια ομάδα πειραματόζωων, ενώ εμείς οι θεατές παρακολουθούμε την αυτοκαταστροφή της... Στο "Βίντεο του Μπένι" (1991-92), η ταινία αρχίζει με μια βιντεοσκοπημένη σφαγή ενός γουρουνιού - σκηνή που έχει παρακολουθήσει και καταγράψει ο 14χρονος Μπένι. Η αρρώστια που κατάτρωγε την οικογένεια Σλόμπερ στην προηγούμενη ταινία εδώ ξεσπά κομματιάζοντας το κορίτσι που γνώρισε ο Μπένι στο βιντεοκλάμπ...
Στο “Funny Games” (1997, συν το αμερικανικό ριμέικ που γύρισε ο ίδιος το 2007), οι “ήρωές” του είναι δύο "λευκοί ιππότες" με λευκά γάντια, οι upper class εκπρόσωποι της κρυμμένης βαρβαρότητας της λευκής φυλής (τα θύματά τους είναι επίσης λευκοί, στοιχείο που δίνει στο θεώρημα του Χάνεκε περί διαχρονικού φασισμού, που ελλοχεύει, μια "αποστειρωμένη" ποιότητα...). Όπως λέει ο ίδιος, “ήταν μια αντίδραση σε αυτό που εγώ ονομάζω αμερικάνικο σινεμά, γεμάτο βία και αφέλεια, προσπάθησα να βρω τρόπους να δείξω τη βία ακριβώς όπως είναι, εξαιρετικά δύσπεπτη”.
Στην ταινία "Κρυμμένος" (2005), ο Ντανιέλ Οτέιγ και η Ζιλιέτ Μπινός υποδύονται ο πρώτος έναν παρουσιαστή και παραγωγό τηλεοπτικού προγράμματος που ασχολείται με τη λογοτεχνία και η δεύτερη μια εργαζόμενη σε εκδοτικό οίκο. Με άλλα λόγια, πρόκειται για δύο ειδικούς της κουλτούρας, "διαμεσολαβητές" λόγου και εικόνας... Σε κάποια στιγμή παρακολουθούμε το ζευγάρι των πρωταγωνιστών να λογομαχεί για τα ιδιωτικά τους προβλήματα με γυρισμένη την πλάτη σε μια wide screen οθόνη που απεικονίζει τις βαρβαρότητες στη Μέση Ανατολή - εικόνες χωρίς παραλήπτη, εικόνες που έχουν υπερκαταναλωθεί και γι' αυτό εξουδετερωθεί στη Δυτική κοινωνία. Κρίση χωρίς διέξοδο: ο Χάνεκε οριοθετεί την ευθύνη των media λέγοντας πως προκαλούν "συλλογική απώλεια της πραγματικότητας, κοινωνικό αποπροσανατολισμό".
Στη βραβευμένη επίσης με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 2009 «Λευκή κορδέλα», ο Χάνεκε αποτυπώνει το πνευματικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδείχτηκε ο ναζισμός, το «κρυμμένο Κακό», σε ένα χωριό στον προτεσταντικό Βορρά της Γερμανίας, πριν το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: Παράξενα ατυχήματα αρχίζουν να συμβαίνουν στους κατοίκους της κοινότητας. Ο γιατρός του χωριού τσακίζεται από το άλογό του όταν κάποιος του στήνει παγίδα έξω από το σπίτι του, μια εργάτρια σκοτώνεται στον μύλο του χωριού, ο μικρός γιος του βαρόνου, του γαιοκτήμονα της περιοχής, εξαφανίζεται για να βρεθεί κακοποιημένος σε μια ερημική τοποθεσία. Ο Χάνεκε «ξεγυμνώνει» σταδιακά τους προύχοντες του χωριού:
Ο γιατρός είναι ένας μικρός τύραννος που κακοποιεί σεξουαλικά τα ίδια τα παιδιά του, ο πάστορας είναι ένας φανατικός με ιδεοληψίες για την «αγνότητα» (η λευκή κορδέλα του τίτλου είναι ο δικός του τρόπος να «μαρκάρει» ή να δένει τα παιδιά του, ανάλογα με το αν «χάνουν» ή «κερδίζουν» την αγνότητά τους), ο βαρόνος είναι απομονωμένος στο αυταρχικό σύμπαν του πρωσικού μιλιταρισμού... Και τελικά η προσοχή εστιάζεται στα παιδιά, τη “γενιά του Χίτλερ”, τα οποία, θεωρώντας ότι είναι «το δεξί χέρι του Θεού», αποφασίζουν να απονείμουν “δικαιοσύνη” με τρόπο απόλυτο και ανατριχιαστικό...
«Να υπομένεις την αγάπη που έχεις δίπλα σου»: Αυτό θα μπορούσε να είναι το επιμύθιο της «Αγάπης», της τελευταίας ταινίας του Μίκαελ Χάνεκε, που έφυγε από το Φεστιβάλ των Καννών την περασμένη Κυριακή με τον Χρυσό Φοίνικα. «Ο Ζορζ και η Αν είναι ογδοντάρηδες, καλλιεργημένοι, συνταξιούχοι δάσκαλοι μουσικής. Η κόρη τους, που είναι επίσης μουσικός, ζει στο εξωτερικό με την οικογένειά της. Όταν η Αν θα πάθει εγκεφαλικό, η αγάπη τους θα δοκιμαστεί...». Με αυτή τη λιτή περιγραφή προσδιορίζεται η ιστορία της ταινίας, όπου τους ηλικιωμένους ήρωες του Χάνεκε υποδύονται δύο θρύλοι του γαλλικού θεάτρου και κινηματογράφου, ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν και η Εμανουέλ Ριβά (του «Χιροσίμα Αγάπη μου»). Το ζευγάρι ζει σ’ ένα υπέροχο σπίτι στο κέντρο του Παρισιού, γεμάτο βιβλία, δίσκους, πίνακες... Επιστρέφοντας ένα βράδυ στο σπίτι, κάποιος έχει αποπειραθεί να παραβιάσει την πόρτα τους. Η Αν κοιμάται ανήσυχα. Την επόμενη μέρα, διαπιστώνεται πως έχει πάθει εγκεφαλικό, η κατάστασή της χειροτερεύει... Ο σύντροφός της θα τη φροντίσει, με τον μοναδικό, ιδιαίτερο τρόπο που προσδιορίζει η αγάπη του, σαν ένα μικρό, αδύναμο παιδί που χρειάζεται τη βοήθειά του... «Αποφάσισα να κάνω αυτήν την ταινία όταν κατάλαβα πως, όταν φτάνεις σε μια κάποια ηλικία, πρέπει να υπομένεις την αγάπη που έχεις δίπλα σου. Είναι αναπόφευκτο, το έχω δει να συμβαίνει, ακόμη και στη δική μου οικογένεια», μας είπε ο Μίκαελ Χάνεκε.
Kληρονόμος της Mitteleuropa, ο Χάνεκε, επίγονος του συμπατριώτη του Τόμας Μπέρχαρντ, αλλά και των Ελβετών ανατόμων του ταραγμένου εικοστού αιώνα Μαξ Φρις και Φρίντριχ Ντίρενματ, με τη χειρουργική προσέγγισή του διεισδύει στο αξιακό υπόστρωμα των κοινωνιών μας, αμφισβητεί το νόημα που εκπέμπουν οι εικόνες, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν ρεαλισμό νέου τύπου...
Στην "Έβδομη ήπειρο" (1988, ουσιαστικά η πρώτη του ολοκληρωμένη κινηματογραφική δουλειά), η οικογένεια Σλόμπερ "αναχωρεί" για την άγνωστη ήπειρο του θανάτου, είναι μια ομάδα πειραματόζωων, ενώ εμείς οι θεατές παρακολουθούμε την αυτοκαταστροφή της... Στο "Βίντεο του Μπένι" (1991-92), η ταινία αρχίζει με μια βιντεοσκοπημένη σφαγή ενός γουρουνιού - σκηνή που έχει παρακολουθήσει και καταγράψει ο 14χρονος Μπένι. Η αρρώστια που κατάτρωγε την οικογένεια Σλόμπερ στην προηγούμενη ταινία εδώ ξεσπά κομματιάζοντας το κορίτσι που γνώρισε ο Μπένι στο βιντεοκλάμπ...
Στο “Funny Games” (1997, συν το αμερικανικό ριμέικ που γύρισε ο ίδιος το 2007), οι “ήρωές” του είναι δύο "λευκοί ιππότες" με λευκά γάντια, οι upper class εκπρόσωποι της κρυμμένης βαρβαρότητας της λευκής φυλής (τα θύματά τους είναι επίσης λευκοί, στοιχείο που δίνει στο θεώρημα του Χάνεκε περί διαχρονικού φασισμού, που ελλοχεύει, μια "αποστειρωμένη" ποιότητα...). Όπως λέει ο ίδιος, “ήταν μια αντίδραση σε αυτό που εγώ ονομάζω αμερικάνικο σινεμά, γεμάτο βία και αφέλεια, προσπάθησα να βρω τρόπους να δείξω τη βία ακριβώς όπως είναι, εξαιρετικά δύσπεπτη”.
Στην ταινία "Κρυμμένος" (2005), ο Ντανιέλ Οτέιγ και η Ζιλιέτ Μπινός υποδύονται ο πρώτος έναν παρουσιαστή και παραγωγό τηλεοπτικού προγράμματος που ασχολείται με τη λογοτεχνία και η δεύτερη μια εργαζόμενη σε εκδοτικό οίκο. Με άλλα λόγια, πρόκειται για δύο ειδικούς της κουλτούρας, "διαμεσολαβητές" λόγου και εικόνας... Σε κάποια στιγμή παρακολουθούμε το ζευγάρι των πρωταγωνιστών να λογομαχεί για τα ιδιωτικά τους προβλήματα με γυρισμένη την πλάτη σε μια wide screen οθόνη που απεικονίζει τις βαρβαρότητες στη Μέση Ανατολή - εικόνες χωρίς παραλήπτη, εικόνες που έχουν υπερκαταναλωθεί και γι' αυτό εξουδετερωθεί στη Δυτική κοινωνία. Κρίση χωρίς διέξοδο: ο Χάνεκε οριοθετεί την ευθύνη των media λέγοντας πως προκαλούν "συλλογική απώλεια της πραγματικότητας, κοινωνικό αποπροσανατολισμό".
Στη βραβευμένη επίσης με τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 2009 «Λευκή κορδέλα», ο Χάνεκε αποτυπώνει το πνευματικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδείχτηκε ο ναζισμός, το «κρυμμένο Κακό», σε ένα χωριό στον προτεσταντικό Βορρά της Γερμανίας, πριν το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου: Παράξενα ατυχήματα αρχίζουν να συμβαίνουν στους κατοίκους της κοινότητας. Ο γιατρός του χωριού τσακίζεται από το άλογό του όταν κάποιος του στήνει παγίδα έξω από το σπίτι του, μια εργάτρια σκοτώνεται στον μύλο του χωριού, ο μικρός γιος του βαρόνου, του γαιοκτήμονα της περιοχής, εξαφανίζεται για να βρεθεί κακοποιημένος σε μια ερημική τοποθεσία. Ο Χάνεκε «ξεγυμνώνει» σταδιακά τους προύχοντες του χωριού:
Ο γιατρός είναι ένας μικρός τύραννος που κακοποιεί σεξουαλικά τα ίδια τα παιδιά του, ο πάστορας είναι ένας φανατικός με ιδεοληψίες για την «αγνότητα» (η λευκή κορδέλα του τίτλου είναι ο δικός του τρόπος να «μαρκάρει» ή να δένει τα παιδιά του, ανάλογα με το αν «χάνουν» ή «κερδίζουν» την αγνότητά τους), ο βαρόνος είναι απομονωμένος στο αυταρχικό σύμπαν του πρωσικού μιλιταρισμού... Και τελικά η προσοχή εστιάζεται στα παιδιά, τη “γενιά του Χίτλερ”, τα οποία, θεωρώντας ότι είναι «το δεξί χέρι του Θεού», αποφασίζουν να απονείμουν “δικαιοσύνη” με τρόπο απόλυτο και ανατριχιαστικό...
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου