Τα πιο εντυπωσιακά μουσικά αριστουργήματα του Μπαρόκ

Από τον 17ο αιώνα αρχίζει στην Ευρώπη μια νέα εποχή για τις Τέχνες, το Μπαρόκ. Στη μουσική, αναπτύχθηκε αρχικά στην Ιταλία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη. Το τέλος της εποχής του Μπαρόκ σηματοδοτείται με το θάνατο του J.S.Bach το 1750. Ακούστε τα πιο εντυπωσιακά μουσικά αριστουργήματα που γέννησε το πολύπλοκο, έντονο, συγκινησιακό και για άλλους πομπώδες Μπαρόκ. Της Κατρίν Αλαμάνου

Το Μπαρόκ (1600-1750) γεννήθηκε στην Ιταλία, από όπου εξαπλώθηκε σχεδόν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το τέλος της εποχής του Μπαρόκ σηματοδοτείται με τον θάνατο του Johann Sebastian Bach το 1750.
Σκοπός του Μπαρόκ είναι να εντυπωσιάσει αλλά και να εξυψώσει τον άνθρωπο και τα συναισθήματά του. Ο άνθρωπος αυτή την εποχή δεν αντιπροσωπεύεται μέσα από την τέχνη ως μονάδα με έμφαση στην ατομικότητά του, όπως αργότερα την εποχή του ρομαντισμού,  αλλά ως μέρος του κοινωνικού συνόλου.  Αυτό σημαίνει μουσική τυποποιημένη και όχι υποκειμενική απεικόνιση των συναισθημάτων.


Στη μουσική πλέον συνυπάρχουν η ομοφωνία και η πολυφωνία. Ο J.S. Bach και ο Georg Friedrich Händel ανέπτυξαν την τέχνη της πολυφωνίας μέσα στα ορατόρια τους, τις συνθέσεις τους για εκκλησιαστικό όργανο και γενικά σε  όλα τα έργα τους, χρησιμοποιώντας παράλληλα την ομοφωνία.
Κοντσέρτο
Οι ρίζες του αμιγώς ορχηστρικού κοντσέρτου απαντώνται στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 17ου αιώνα στην Ιταλία.
Γύρω στο 1670 συναντώνται σε χειρόγραφα της Ρώμης και της Μπολόνια τα πρώτα έργα σε μορφή σονάτας (Sonata και Sinfonia) γραμμένα αποκλειστικά για έγχορδα.
Στον Καθεδρικό της Μπολόνια, San Pretorio -ο οποίος άνηκε στη Παπική εξουσία, γεωπολιτικά όμως ανήκε στην περιφέρεια της Βενετία και της Λομβαρδίας-γράφτηκαν, στα μέσα του 17ου αιώνα, τα πρώτα έργα με τον τίτλο sonata/sinfonia για μία ή περισσότερες σόλο τρομπέτες και έγχορδα.
Σταδιακά αποκρυσταλλώθηκε και ο διαχωρισμός ανάμεσα σε ένα σολίστ και σε ομάδα σολίστ. Το concerto grosso («μεγάλο κοντσέρτο») είναι η πλέον αρχέτυπη μορφή ορχηστρικού έργου κατά το ύστερο Μπαρόκ (1700–1750). Οι απαρχές του βρίσκονται στις Ιταλικές πόλεις κράτη της πρώτης δεκαετίας του 18ου αιώνα. Σύντομα το κοντσέρτο γκρόσο εξαπλώθηκε σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο.
Η πατρότητα του κοντσέρτου γκρόσο είναι δύσκολο να πιστωθεί σε κάποιο συγκεκριμένο συνθέτη με σιγουριά. Από τους θεμελιωτές του είναι οι Arcangelo Corelli και Giuseppe Torelli.
Από το 1700,  οι συνθέτες προτιμούσαν να τοποθετούν σε ορισμένα από τα όργανα περισσότερους εκτελεστές και να δίνουν περισσότερο ομοφωνική δομή. Η σημαντικότερη καινοτομία στο κοντσέρτο της εποχής είναι η καθιέρωση της χρήσης του ριτορνέλλου. Η τεχνική αυτή ξεκινάει με τον G. Torelli και τον Tomaso Albinoni, που εισάγουν μια απλή θεματική έκθεση η οποία επανέρχεται στα κύρια δομικά σημεία του έργου.
Μετά το 1710 η δομή του κοντσέρτου αλλάζει ριζικά και πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό παίζει ο Antonio Vivaldi. Ο Vivaldi εισάγει το ρυθμομελωδικό και μορφολογικό ιδίωμα του ριτορνέλλο με τέτοιο τρόπο ώστε να μην επικαλύπτεται ο σολίστ. Έτσι, η  έννοια του κονσέρτου για ένα συγκεκριμένο όργανο όπως την αντιλαμβανόμαστε μέχρι και σήμερα, γεννιέται μέσα από τα 450 τουλάχιστον κονσέρτα του Antonio Vivaldi.
Ένα νέο είδους κοντσέρτου, το οποίο το συναντάμε για πρώτη φορά στον Vivaldi είναι το «κοντσέρτο δωματίου», κοντσέρτο για δύο έως τέσσερεις σολίστ και basso continuo.

Πηγές:
*Δεληγιαννόπουλος, Σ. «Η ιστορική εξέλιξη του κοντσέρτου: Εποχή Μπαρόκ», deligiannopoulos.com, <www.deligiannopoulos.com/keimena/44.html>.
*Τραγούση, Ελευθερία, Η μετάβαση της Σονάτας από το Μπαρόκ στον πρώιμο κλασικισμό, μέσω συγκριτικής ανάλυσης σε αντιπροσωπευτικά έργα των περιόδων, Πτυχιακή Εργασία, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 2011.

Browse More Articles

Tweet

Written by Το Ρήγμα που Ενώνει

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.