της Εφης Μαρίνου - Εφημερίδα των Συντακτών
Ενα από τα πιο λαμπερά και ταλαντούχα πλάσματα της σκηνής, με μεγάλη πορεία δίπλα στον Λευτέρη Βογιατζή και τον Γιάννη Χουβαρδά, φέτος μεταπηδά στο ελεύθερο θέατρο («Ακροπόλ») και συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Σπύρο Ευαγγελάτο, δοκιμάζοντας έναν νέο τρόπο δουλειάς
Η Μαρία Σκουλά μετράει ήδη είκοσι χρόνια στο θέατρο. Στη «Νέα Σκηνή» του Λευτέρη Βογιατζή (πέντε), στο «Αμόρε» (επτά), στο «Θησείο», στο Εθνικό Θέατρο (πέντε) πάλι μαζί με τον Γιάννη Χουβαρδά. Συνεργάστηκε με τους καλύτερους νέους και παλαιότερους σκηνοθέτες, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλές παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, αλλά και σε άλλες διάσπαρτες σε εναλλακτικούς χώρους, όπως το περσινό «Ulrike» στο «Bios»
Από την πρώτη κιόλας ερμηνεία της ξεχώρισε και στον κινηματογράφο. Και αυτές τις μέρες, είκοσι χρόνια μετά την πρώτη της ταινία «Λευτέρης Δημακόπουλος» του Περικλή Χούρσογλου, παίζεται στις αίθουσες το «September» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου. Η Μαρία Σκουλά και η Κόρα Καρβούνη υποδύονται δύο γυναίκες που βιώνουν τη μοναξιά, η κάθε μια μέσα σε διαφορετική συνθήκη ζωής.
Στο θέατρο φέτος συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Σπύρο Ευαγγελάτο στον «Εμπορο της Βενετίας», που θα ανεβεί στο «Ακροπόλ» στις 25 Οκτωβρίου. Ερμηνεύει την Πόρσια δίπλα στον Νικήτα Τσακίρογλου (Σάιλοκ). «Τα πράγματα στο θέατρο μοιάζει να αλλάζουν», λέει. «Δεν είναι απαραίτητα κακό. Μια κινητικότητα υπάρχει που έχει ξεκινήσει καιρό τώρα. Φυσικά υπάρχουν ισχυρές προσωπικότητες που δημιουργούν και συσπειρώνουν γύρω τους ανθρώπους, ωστόσο, μέσα σ’ έναν χρόνο βλέπεις ότι κάποιοι αποσύρονται, άλλοι μετακινούνται, κι άλλοι χάνονται πρόωρα όπως ο Λευτέρης. Είμαστε σε μια μεταβατική κατάσταση. Το κόψιμο της επιχορήγησης, έτσι κι αλλιώς, επηρέασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του τοπίου. Κι από την άλλη βλέπεις ότι δημιουργούνται νέες ομάδες αλλά και θέατρα ρεπερτορίου σε απρόσμενους χώρους».
• Εχετε συνεργαστεί πάνω από δέκα χρόνια με τον Γιάννη Χουβαρδά στο «Αμόρε» και στο Εθνικό. Πόσο ρόλο παίζει το πρόσωπο, ο «ηγέτης» που οργανώνει μια ομάδα πάνω σε κοινούς κώδικες υποκριτικής;
«Τα πρόσωπα πάντα έπαιζαν ρόλο στη δημιουργία θεατρικών ομάδων. Συσπείρωναν ηθοποιούς, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μουσικούς, μεταφραστές που δούλευαν σε μια συλλογική προσπάθεια με συγκεκριμένη κατεύθυνση σε ό,τι αφορά το ρεπερτόριο, την υποκριτική, τον τρόπο που βλέπεις το σύγχρονο θέατρο».
• Ο τρόπος του Σπύρου Ευαγγελάτου δεν αποτελεί μια καινούργια σχολή για σας;
«Είναι έμπειρος, έξυπνος, διαισθητικός σκηνοθέτης. Με εξαιρετικό χιούμορ και αξιοπρέπεια. Δουλεύει με τους δικούς του κώδικες που, πράγματι, δεν γνωρίζω καλά. Μέσα στις πρώτες δέκα μέρες είχαμε στήσει ένα σκίτσο της παράστασης. Εδώ κι έναν μήνα κάνουμε περάσματα του έργου… Κι αυτό είναι καινούργιο για μένα στη διαδικασία πρόβας. Ο Σπύρος Ευαγγελάτος θέλει να ακούει το κείμενο, δεν εννοώ με τονισμούς, αλλά είναι η διάθεση του ηθοποιού να το φέρνει στην πλατεία πεντακάθαρο. Δεν θέλει απεύθυνση στο κοινό, όπως είχα μάθει εγώ ώς τώρα, μας αφήνει ελεύθερους. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για κλασικό έργο που έχει ορμή, ελαφράδα. Ετσι κι αλλιώς η μεγάλη αίθουσα του «Ακροπόλ» είναι δύσκολη. Δοκιμάζω λοιπόν έναν διαφορετικό τρόπο δουλειάς, μια άλλη λειτουργία που είναι ενδιαφέρουσα. Η παράσταση στήνεται μέσα από τη συνεχή ροή του κειμένου στην πρόβα. Αυτή η εξελικτική πορεία οδηγεί τον καθένα να βρει στοιχεία στις επιμέρους σκηνές. Εν τέλει, το θέατρο είναι αέρας. Και ο ηθοποιός οφείλει να είναι εναργής, έτοιμος να αξιοποιήσει το διαφορετικό και το χρήσιμο».
• Για πρώτη φορά σ’ αυτό που λέμε «ελεύθερο» θέατρο;
«Οπως είπα, τίποτα δεν είναι πια όπως παλιά. Φυσικά και δεν έχω χαθεί με τους παλιούς συνεργάτες μου. Η ευκαιρία που προσφέρουν οι συγκυρίες για να γνωρίσω καινούργιους είναι προκλητική. Μου άρεσε η πρόταση του Σπύρου Ευαγγελάτου να παίξω την Πόρσια στον «Εμπορο της Βενετίας». Ξαφνιάστηκα ευχάριστα. Δεν έχω δουλέψει ξανά μαζί του ούτε με τους άλλους συναδέλφους. Κι αυτό είναι στοιχείο που με αφυπνίζει επαγγελματικά. Σ’ ένα καινούργιο πλαίσιο, το θέμα είναι πώς επινοείς ξανά τον εαυτό σου, τι νέα πράγματα κινητοποιείς, αν αφήνεσαι στο διαφορετικό, τι μεταφέρεις ως γνώση από την όποια εμπειρία σου μέχρι τώρα στη συγκεκριμένη δουλειά. Κι έπειτα τι νομίζεις; Η ουσία του θεάτρου είναι πάντα ίδια: συγκέντρωση στην πρόβα, δουλειά, σεβασμός σ’ αυτό που κάνεις. Η σκηνή πάντα θα λειτουργεί ως πεδίο ουσιαστικής γνωριμίας και επικοινωνίας με ηθοποιούς που συναντάς πρώτη φορά».
• Πόρσια, η καταλυτική παρουσία σ’ ένα δικαστήριο όπου παζαρεύονται η δικαιοσύνη, η εκδικητικότητα, ο νόμος, το έλεος.
«Η Πόρσια είναι ένα κορίτσι ασυνήθιστο, δυναμικό, θαρραλέο αλλά και σκληρό. Μου αρέσει πολύ ο ρόλος. Η αρχική σκηνή με τα τρία κουτιά, όπου οι υποψήφιοι μνηστήρες της πρέπει να βρουν το σωστό, κρύβει την ουσία της προσωπικότητάς της. Βλέποντας τόσους άντρες να περνούν από μπροστά της για να επιλέξουν, να απαντήσουν στο ίδιο ερώτημα και να αποτυγχάνουν, αναγνωρίζει την ευκαιρία να μάθει τους άντρες, την ίδια τη ζωή. Παρατηρεί, αισθάνεται, κρίνει. Και το παράλογο είναι πως η τύχη είναι με το μέρος της. Την απάντηση έχει αυτός που αγαπά εκείνη κι όχι τα χρήματά της. Η Πόρσια δεν θα τον αφήσει ποτέ. Θα τον σώσει στο τέλος, όταν φτάνει στη δίκη μεταμφιεσμένη σε άντρα, όπως και τον φίλο του».
• Η σκηνή της δίκης αποτελεί τη δραματική κορύφωση του έργου. Ο Εβραίος Σάιλοκ επιμένει στην πληρωμή του με μια λίβρα σάρκας του χριστιανού Αντόνιο, όπως ήταν ο όρος της συμφωνίας.
«Ολο αυτό που γίνεται είναι παράλογο, αλλά οι νόμοι στη Βενετία του 16ου αιώνα είναι σκληροί. Το έργο μετατοπίζει συνεχώς το κέντρο δραματουργικού βάρους: στον έρωτα, τη φιλία, τη δικαιοσύνη, τη διαφορετικότητα, το έλεος. Η σκηνή της δίκης συνενώνει όλα τα θέματα και τους ήρωες του έργου. Δημιουργείται ένα όλον όπου κυριαρχεί ο κόσμος των αντρών. Ο όρκος, η δέσμευση, η τιμή. Η Πόρσια θα παρεισφρήσει και θα οδηγήσει τα πράγματα στην έκβαση, αλλά το έλεος θα μείνει ανεπίδοτο και από τις δύο πλευρές. Οπως λέει στον Σάιλοκ: «Κανένας δεν σώζει την ψυχή του μόνο με τη δικαιοσύνη του. Το έλεος είναι πάνω απ’ όλα. Είναι κοντά στον Θεό»».
• Εσείς πόσο γενναιόψυχη είστε;
«Ισως είναι το δυσκολότερο πράγμα για έναν άνθρωπο. Να είναι πραγματικά γενναιόψυχος, να προσφέρει χωρίς να περνά από το μυαλό του η ανταπόδοση σ’ ένα κάποιο μέλλον, να δείχνει έλεος στην κατάφωρη αδικία που θα υποστεί. Δεν μπορώ με άνεση και ειλικρίνεια να πω: Ναι, είμαι γενναιόδωρη. Στη ζωή, συχνά, νιώθουμε αδικημένοι, πικραμένοι από απώλειες, από συμπεριφορές που δεν τις προκαλέσαμε και δεν τις αξίζαμε. Οταν δίνεις, βαθιά μέσα σου, περιμένεις κάτι να σου επιστραφεί. Εννοώ πράγματα που αφορούν την ψυχή, το συναίσθημα, όχι υλικά αγαθά. Αλλά τώρα που το σκέφτομαι, ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση δύσκολα συγχωρείς κάποιον που σου πήρε το σπίτι, αυτό που μόχθησες μια ζωή για να αποκτήσεις».
• Γι’ αυτή την καθολική αδικία που βιώνουμε σήμερα, η δικαιοσύνη και το έλεος έχουν νόημα;
«Αν μπορούμε να κάνουμε την αναγωγή, ο Σάιλοκ απαιτούσε επιτακτικά δικαιοσύνη, ενώ από δικό του λάθος έχασε τον έλεγχο του σπιτιού του και η κόρη του τον εγκατέλειψε. Μέσα σε μια τόσο γενικευμένη κρίση οι ευθύνες γίνονται συχνά δυσδιάκριτες. Ομως είναι χρήσιμο να προσπαθούμε να τις αναζητούμε αν θέλουμε πραγματική απονομή δικαιοσύνης».
• Το θέατρο σας αφήνει χρόνο για πολιτική ενημέρωση;
«Ξέρω τι συμβαίνει έξω, είμαι σαφώς επηρεασμένη αλλά δεν παρακολουθώ. Δεν βλέπω τηλεόραση, δεν διαβάζω. Ακούω από άλλους, από συζητήσεις που γίνονται. Δεν θέλω την άμεση πληροφόρηση μπροστά στο δελτίο ειδήσεων. Η ζωή μας έχει αλλάξει. Καμία σχέση μ’ αυτήν πριν από μερικά χρόνια. Παλαιότερα ένιωθα ενοχή γι’ αυτόν τον «πολυτελή» ρομαντισμό που εμπεριέχει η δουλειά μας. Σήμερα νιώθω τυχερή. Ακόμα και η ρουτίνα της πρόβας δεν με κουράζει πια. Εγινε πολύτιμο κίνητρο ζωής».
• Θα κατεβαίνατε στον δρόμο να διαμαρτυρηθείτε;
«Δεν το έχω κάνει ποτέ. Αλλά πιστεύω ότι έχει νόημα η διαμαρτυρία. Η αλήθεια είναι ότι έχω κρατήσει μια απόσταση από τα πραγματικά γεγονότα. Με απασχολούν, οι ηθοποιοί δεν είμαστε κάπου κρυμμένοι και βολεμένοι, αλλά δεν νομίζω ότι έχουμε πολλές επιλογές μπροστά στο αδιέξοδο. Το θέατρο, η τέχνη όπως πάντα έτσι και τώρα, προσπαθεί να περνάει μηνύματα που αφορούν την κοινωνία. Αν δεν συμβεί καμιά μεγάλη καταστροφή θέλω να πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Και στις χειρότερες συνθήκες υπάρχει τρόπος να μένεις ψύχραιμος, να αντλείς μια χαρά για να προχωράς. Η καθημερινότητα έγινε δύσκολη. Τρομάζω όταν βλέπω αστέγους στους δρόμους, ανθρώπους που πριν από μερικά χρόνια είχαν μια «κανονική» ζωή. Η αγωνία για το αύριο υπάρχει, αλλά αρνούμαι να βυθιστώ. Ηρεμα και χωρίς ψυχαναγκασμούς, προσπαθώ να κάνω τις μέρες όσο γίνεται χαρούμενες, με όποια μέσα έχουμε ακόμα».
• Ποια παράσταση αγαπήσατε περισσότερο;
«Αγαπώ όλες τις δουλειές που έχω κάνει. Τις θεωρώ όλες σημαντικές, η κάθε μια, εκείνη τη στιγμή, ήταν το καλύτερό μου. Ολοι οι σκηνοθέτες μού έμαθαν από κάτι ξεχωριστό. Από την Επίδαυρο ξεχωρίζω την «Αλκηστη» του Θωμά Μοσχόπουλου. Η παράσταση, η ηλικία μου αλλά κυρίως το ίδιο το θέμα της με συγκλόνισε».
• Ακολουθούν κι άλλες ταινίες μετά το «September», κι άλλη παράσταση.
«Θα παίξω μαζί με τη Φένια Παπαδόδημα σ’ ένα δικό της έργο, το «Πωλούνται δάκρυα ελιάς», στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Θα βγει η ταινία του Δημήτρη Μπαβέλα «Runaway Day» όπου παίζω μαζί με τους Μάκη Παπαδημητρίου, Ερρίκο Λίτση, Χρήστο Στέργιογλου, Εύα Βόγλη. Αλλά έχω κι έναν μικρό ρόλο στο «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά. Χάρηκα πολύ με τις ταινίες. Κι όλα αυτά μέσα στην κρίση. Πιο δημιουργικά και με λιγότερα χρήματα. Τελικά πιστεύω ότι δεν θα σταματήσουμε ποτέ. Ακόμα κι αν χρειαστεί να κάνουμε θέατρο με το τίποτα…».
INFO: Θέατρο «Ακροπόλ» (Ιπποκράτους 9-11, τηλ.: 210.3643700), «Ο έμπορος της Βενετίας» του Ουίλιαμ Σέξπιρ. Μετάφραση: Μίνως Βολανάκης. Σκηνοθεσία: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος. Σκηνικά: Γιώργος Πάτσας. Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Γιάννης Αναστασόπουλος. Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Μαρία Σκουλά, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μάξιμος Μουμούρης, Τζίνη Παπαδοπούλου, Παντελής Δεντάκης, Θανάσης Κουρλαμπάς, Κώστας Κορωναίος, Χριστιάννα Μαντζουράνη, Γιώργος Ψυχογιός, Δημήτρης Καραμπέτσης, Θωμάς Γκαγκάς, Γεράσιμος Σκαφίδας.
Ενα από τα πιο λαμπερά και ταλαντούχα πλάσματα της σκηνής, με μεγάλη πορεία δίπλα στον Λευτέρη Βογιατζή και τον Γιάννη Χουβαρδά, φέτος μεταπηδά στο ελεύθερο θέατρο («Ακροπόλ») και συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Σπύρο Ευαγγελάτο, δοκιμάζοντας έναν νέο τρόπο δουλειάς
Η Μαρία Σκουλά μετράει ήδη είκοσι χρόνια στο θέατρο. Στη «Νέα Σκηνή» του Λευτέρη Βογιατζή (πέντε), στο «Αμόρε» (επτά), στο «Θησείο», στο Εθνικό Θέατρο (πέντε) πάλι μαζί με τον Γιάννη Χουβαρδά. Συνεργάστηκε με τους καλύτερους νέους και παλαιότερους σκηνοθέτες, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολλές παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, αλλά και σε άλλες διάσπαρτες σε εναλλακτικούς χώρους, όπως το περσινό «Ulrike» στο «Bios»
Από την πρώτη κιόλας ερμηνεία της ξεχώρισε και στον κινηματογράφο. Και αυτές τις μέρες, είκοσι χρόνια μετά την πρώτη της ταινία «Λευτέρης Δημακόπουλος» του Περικλή Χούρσογλου, παίζεται στις αίθουσες το «September» της Πέννυς Παναγιωτοπούλου. Η Μαρία Σκουλά και η Κόρα Καρβούνη υποδύονται δύο γυναίκες που βιώνουν τη μοναξιά, η κάθε μια μέσα σε διαφορετική συνθήκη ζωής.
Στο θέατρο φέτος συνεργάζεται για πρώτη φορά με τον Σπύρο Ευαγγελάτο στον «Εμπορο της Βενετίας», που θα ανεβεί στο «Ακροπόλ» στις 25 Οκτωβρίου. Ερμηνεύει την Πόρσια δίπλα στον Νικήτα Τσακίρογλου (Σάιλοκ). «Τα πράγματα στο θέατρο μοιάζει να αλλάζουν», λέει. «Δεν είναι απαραίτητα κακό. Μια κινητικότητα υπάρχει που έχει ξεκινήσει καιρό τώρα. Φυσικά υπάρχουν ισχυρές προσωπικότητες που δημιουργούν και συσπειρώνουν γύρω τους ανθρώπους, ωστόσο, μέσα σ’ έναν χρόνο βλέπεις ότι κάποιοι αποσύρονται, άλλοι μετακινούνται, κι άλλοι χάνονται πρόωρα όπως ο Λευτέρης. Είμαστε σε μια μεταβατική κατάσταση. Το κόψιμο της επιχορήγησης, έτσι κι αλλιώς, επηρέασε καταλυτικά στη διαμόρφωση του τοπίου. Κι από την άλλη βλέπεις ότι δημιουργούνται νέες ομάδες αλλά και θέατρα ρεπερτορίου σε απρόσμενους χώρους».
• Εχετε συνεργαστεί πάνω από δέκα χρόνια με τον Γιάννη Χουβαρδά στο «Αμόρε» και στο Εθνικό. Πόσο ρόλο παίζει το πρόσωπο, ο «ηγέτης» που οργανώνει μια ομάδα πάνω σε κοινούς κώδικες υποκριτικής;
«Τα πρόσωπα πάντα έπαιζαν ρόλο στη δημιουργία θεατρικών ομάδων. Συσπείρωναν ηθοποιούς, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μουσικούς, μεταφραστές που δούλευαν σε μια συλλογική προσπάθεια με συγκεκριμένη κατεύθυνση σε ό,τι αφορά το ρεπερτόριο, την υποκριτική, τον τρόπο που βλέπεις το σύγχρονο θέατρο».
• Ο τρόπος του Σπύρου Ευαγγελάτου δεν αποτελεί μια καινούργια σχολή για σας;
«Είναι έμπειρος, έξυπνος, διαισθητικός σκηνοθέτης. Με εξαιρετικό χιούμορ και αξιοπρέπεια. Δουλεύει με τους δικούς του κώδικες που, πράγματι, δεν γνωρίζω καλά. Μέσα στις πρώτες δέκα μέρες είχαμε στήσει ένα σκίτσο της παράστασης. Εδώ κι έναν μήνα κάνουμε περάσματα του έργου… Κι αυτό είναι καινούργιο για μένα στη διαδικασία πρόβας. Ο Σπύρος Ευαγγελάτος θέλει να ακούει το κείμενο, δεν εννοώ με τονισμούς, αλλά είναι η διάθεση του ηθοποιού να το φέρνει στην πλατεία πεντακάθαρο. Δεν θέλει απεύθυνση στο κοινό, όπως είχα μάθει εγώ ώς τώρα, μας αφήνει ελεύθερους. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για κλασικό έργο που έχει ορμή, ελαφράδα. Ετσι κι αλλιώς η μεγάλη αίθουσα του «Ακροπόλ» είναι δύσκολη. Δοκιμάζω λοιπόν έναν διαφορετικό τρόπο δουλειάς, μια άλλη λειτουργία που είναι ενδιαφέρουσα. Η παράσταση στήνεται μέσα από τη συνεχή ροή του κειμένου στην πρόβα. Αυτή η εξελικτική πορεία οδηγεί τον καθένα να βρει στοιχεία στις επιμέρους σκηνές. Εν τέλει, το θέατρο είναι αέρας. Και ο ηθοποιός οφείλει να είναι εναργής, έτοιμος να αξιοποιήσει το διαφορετικό και το χρήσιμο».
• Για πρώτη φορά σ’ αυτό που λέμε «ελεύθερο» θέατρο;
«Οπως είπα, τίποτα δεν είναι πια όπως παλιά. Φυσικά και δεν έχω χαθεί με τους παλιούς συνεργάτες μου. Η ευκαιρία που προσφέρουν οι συγκυρίες για να γνωρίσω καινούργιους είναι προκλητική. Μου άρεσε η πρόταση του Σπύρου Ευαγγελάτου να παίξω την Πόρσια στον «Εμπορο της Βενετίας». Ξαφνιάστηκα ευχάριστα. Δεν έχω δουλέψει ξανά μαζί του ούτε με τους άλλους συναδέλφους. Κι αυτό είναι στοιχείο που με αφυπνίζει επαγγελματικά. Σ’ ένα καινούργιο πλαίσιο, το θέμα είναι πώς επινοείς ξανά τον εαυτό σου, τι νέα πράγματα κινητοποιείς, αν αφήνεσαι στο διαφορετικό, τι μεταφέρεις ως γνώση από την όποια εμπειρία σου μέχρι τώρα στη συγκεκριμένη δουλειά. Κι έπειτα τι νομίζεις; Η ουσία του θεάτρου είναι πάντα ίδια: συγκέντρωση στην πρόβα, δουλειά, σεβασμός σ’ αυτό που κάνεις. Η σκηνή πάντα θα λειτουργεί ως πεδίο ουσιαστικής γνωριμίας και επικοινωνίας με ηθοποιούς που συναντάς πρώτη φορά».
• Πόρσια, η καταλυτική παρουσία σ’ ένα δικαστήριο όπου παζαρεύονται η δικαιοσύνη, η εκδικητικότητα, ο νόμος, το έλεος.
«Η Πόρσια είναι ένα κορίτσι ασυνήθιστο, δυναμικό, θαρραλέο αλλά και σκληρό. Μου αρέσει πολύ ο ρόλος. Η αρχική σκηνή με τα τρία κουτιά, όπου οι υποψήφιοι μνηστήρες της πρέπει να βρουν το σωστό, κρύβει την ουσία της προσωπικότητάς της. Βλέποντας τόσους άντρες να περνούν από μπροστά της για να επιλέξουν, να απαντήσουν στο ίδιο ερώτημα και να αποτυγχάνουν, αναγνωρίζει την ευκαιρία να μάθει τους άντρες, την ίδια τη ζωή. Παρατηρεί, αισθάνεται, κρίνει. Και το παράλογο είναι πως η τύχη είναι με το μέρος της. Την απάντηση έχει αυτός που αγαπά εκείνη κι όχι τα χρήματά της. Η Πόρσια δεν θα τον αφήσει ποτέ. Θα τον σώσει στο τέλος, όταν φτάνει στη δίκη μεταμφιεσμένη σε άντρα, όπως και τον φίλο του».
• Η σκηνή της δίκης αποτελεί τη δραματική κορύφωση του έργου. Ο Εβραίος Σάιλοκ επιμένει στην πληρωμή του με μια λίβρα σάρκας του χριστιανού Αντόνιο, όπως ήταν ο όρος της συμφωνίας.
«Ολο αυτό που γίνεται είναι παράλογο, αλλά οι νόμοι στη Βενετία του 16ου αιώνα είναι σκληροί. Το έργο μετατοπίζει συνεχώς το κέντρο δραματουργικού βάρους: στον έρωτα, τη φιλία, τη δικαιοσύνη, τη διαφορετικότητα, το έλεος. Η σκηνή της δίκης συνενώνει όλα τα θέματα και τους ήρωες του έργου. Δημιουργείται ένα όλον όπου κυριαρχεί ο κόσμος των αντρών. Ο όρκος, η δέσμευση, η τιμή. Η Πόρσια θα παρεισφρήσει και θα οδηγήσει τα πράγματα στην έκβαση, αλλά το έλεος θα μείνει ανεπίδοτο και από τις δύο πλευρές. Οπως λέει στον Σάιλοκ: «Κανένας δεν σώζει την ψυχή του μόνο με τη δικαιοσύνη του. Το έλεος είναι πάνω απ’ όλα. Είναι κοντά στον Θεό»».
• Εσείς πόσο γενναιόψυχη είστε;
«Ισως είναι το δυσκολότερο πράγμα για έναν άνθρωπο. Να είναι πραγματικά γενναιόψυχος, να προσφέρει χωρίς να περνά από το μυαλό του η ανταπόδοση σ’ ένα κάποιο μέλλον, να δείχνει έλεος στην κατάφωρη αδικία που θα υποστεί. Δεν μπορώ με άνεση και ειλικρίνεια να πω: Ναι, είμαι γενναιόδωρη. Στη ζωή, συχνά, νιώθουμε αδικημένοι, πικραμένοι από απώλειες, από συμπεριφορές που δεν τις προκαλέσαμε και δεν τις αξίζαμε. Οταν δίνεις, βαθιά μέσα σου, περιμένεις κάτι να σου επιστραφεί. Εννοώ πράγματα που αφορούν την ψυχή, το συναίσθημα, όχι υλικά αγαθά. Αλλά τώρα που το σκέφτομαι, ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση δύσκολα συγχωρείς κάποιον που σου πήρε το σπίτι, αυτό που μόχθησες μια ζωή για να αποκτήσεις».
• Γι’ αυτή την καθολική αδικία που βιώνουμε σήμερα, η δικαιοσύνη και το έλεος έχουν νόημα;
«Αν μπορούμε να κάνουμε την αναγωγή, ο Σάιλοκ απαιτούσε επιτακτικά δικαιοσύνη, ενώ από δικό του λάθος έχασε τον έλεγχο του σπιτιού του και η κόρη του τον εγκατέλειψε. Μέσα σε μια τόσο γενικευμένη κρίση οι ευθύνες γίνονται συχνά δυσδιάκριτες. Ομως είναι χρήσιμο να προσπαθούμε να τις αναζητούμε αν θέλουμε πραγματική απονομή δικαιοσύνης».
• Το θέατρο σας αφήνει χρόνο για πολιτική ενημέρωση;
«Ξέρω τι συμβαίνει έξω, είμαι σαφώς επηρεασμένη αλλά δεν παρακολουθώ. Δεν βλέπω τηλεόραση, δεν διαβάζω. Ακούω από άλλους, από συζητήσεις που γίνονται. Δεν θέλω την άμεση πληροφόρηση μπροστά στο δελτίο ειδήσεων. Η ζωή μας έχει αλλάξει. Καμία σχέση μ’ αυτήν πριν από μερικά χρόνια. Παλαιότερα ένιωθα ενοχή γι’ αυτόν τον «πολυτελή» ρομαντισμό που εμπεριέχει η δουλειά μας. Σήμερα νιώθω τυχερή. Ακόμα και η ρουτίνα της πρόβας δεν με κουράζει πια. Εγινε πολύτιμο κίνητρο ζωής».
• Θα κατεβαίνατε στον δρόμο να διαμαρτυρηθείτε;
«Δεν το έχω κάνει ποτέ. Αλλά πιστεύω ότι έχει νόημα η διαμαρτυρία. Η αλήθεια είναι ότι έχω κρατήσει μια απόσταση από τα πραγματικά γεγονότα. Με απασχολούν, οι ηθοποιοί δεν είμαστε κάπου κρυμμένοι και βολεμένοι, αλλά δεν νομίζω ότι έχουμε πολλές επιλογές μπροστά στο αδιέξοδο. Το θέατρο, η τέχνη όπως πάντα έτσι και τώρα, προσπαθεί να περνάει μηνύματα που αφορούν την κοινωνία. Αν δεν συμβεί καμιά μεγάλη καταστροφή θέλω να πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Και στις χειρότερες συνθήκες υπάρχει τρόπος να μένεις ψύχραιμος, να αντλείς μια χαρά για να προχωράς. Η καθημερινότητα έγινε δύσκολη. Τρομάζω όταν βλέπω αστέγους στους δρόμους, ανθρώπους που πριν από μερικά χρόνια είχαν μια «κανονική» ζωή. Η αγωνία για το αύριο υπάρχει, αλλά αρνούμαι να βυθιστώ. Ηρεμα και χωρίς ψυχαναγκασμούς, προσπαθώ να κάνω τις μέρες όσο γίνεται χαρούμενες, με όποια μέσα έχουμε ακόμα».
• Ποια παράσταση αγαπήσατε περισσότερο;
«Αγαπώ όλες τις δουλειές που έχω κάνει. Τις θεωρώ όλες σημαντικές, η κάθε μια, εκείνη τη στιγμή, ήταν το καλύτερό μου. Ολοι οι σκηνοθέτες μού έμαθαν από κάτι ξεχωριστό. Από την Επίδαυρο ξεχωρίζω την «Αλκηστη» του Θωμά Μοσχόπουλου. Η παράσταση, η ηλικία μου αλλά κυρίως το ίδιο το θέμα της με συγκλόνισε».
• Ακολουθούν κι άλλες ταινίες μετά το «September», κι άλλη παράσταση.
«Θα παίξω μαζί με τη Φένια Παπαδόδημα σ’ ένα δικό της έργο, το «Πωλούνται δάκρυα ελιάς», στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Θα βγει η ταινία του Δημήτρη Μπαβέλα «Runaway Day» όπου παίζω μαζί με τους Μάκη Παπαδημητρίου, Ερρίκο Λίτση, Χρήστο Στέργιογλου, Εύα Βόγλη. Αλλά έχω κι έναν μικρό ρόλο στο «Miss Violence» του Αλέξανδρου Αβρανά. Χάρηκα πολύ με τις ταινίες. Κι όλα αυτά μέσα στην κρίση. Πιο δημιουργικά και με λιγότερα χρήματα. Τελικά πιστεύω ότι δεν θα σταματήσουμε ποτέ. Ακόμα κι αν χρειαστεί να κάνουμε θέατρο με το τίποτα…».
INFO: Θέατρο «Ακροπόλ» (Ιπποκράτους 9-11, τηλ.: 210.3643700), «Ο έμπορος της Βενετίας» του Ουίλιαμ Σέξπιρ. Μετάφραση: Μίνως Βολανάκης. Σκηνοθεσία: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος. Σκηνικά: Γιώργος Πάτσας. Κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Γιάννης Αναστασόπουλος. Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Μαρία Σκουλά, Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μάξιμος Μουμούρης, Τζίνη Παπαδοπούλου, Παντελής Δεντάκης, Θανάσης Κουρλαμπάς, Κώστας Κορωναίος, Χριστιάννα Μαντζουράνη, Γιώργος Ψυχογιός, Δημήτρης Καραμπέτσης, Θωμάς Γκαγκάς, Γεράσιμος Σκαφίδας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου