Της ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ (spapa@enet.gr)
Η ιστορία είναι γνωστή. Λίγο πριν απ' το θάνατό του, το 1977, ο καταπονημένος αλλά πάντα τελειομανής Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ μήνυε στους δικούς του πως, έτσι και δεν προλάβαινε να το ολοκληρώσει, το χειρόγραφο του ημιτελούς μυθιστορήματός του «Το πρωτότυπο της Λόρας» έπρεπε να ριχτεί στην πυρά.
Η εντολή του δεν έμελλε να εισακουστεί. Κλειδωμένο επί τρεις δεκαετίες στα χρηματοκιβώτια μιας ελβετικής τράπεζας, το κύκνειο άσμα του δημιουργού της «Λολίτας», της «Χλωμής φωτιάς», του «Μίλησε μνήμη», δόθηκε τελικά στη δημοσιότητα από το γιο του, Ντμίτρι, συνιστώντας εν έτει 2009 ένα παγκόσμιο εκδοτικό γεγονός.
Παγκόσμιο αλλά κι αμφιλεγόμενο. Γιατί, πράγματι, όπως θα διαπιστώσουν σύντομα κι οι έλληνες αναγνώστες, το «Πρωτότυπο της Λόρα» (μετ. Νίνα Μπούρη, εκδ. «Πατάκη») δεν είναι παρά τα θραύσματα ενός μυθιστορήματος εν προόδω: Σκόρπιες σημειώσεις στοιχειωμένες από την απειλή του θανάτου, που ανοίγουν μεν ένα παράθυρο στο εργαστήρι και τις εμμονές του Ναμπόκοφ, αλλά οι οποίες με τίποτε δεν δικαιολογούν τη φήμη ενός -έστω και ανολοκλήρωτου- «αριστουργήματος».
Ο Ναμπόκοφ είχε ξεκινήσει να δουλεύει πάνω στη «Λόρα» το 1975, ενώ η σωματική του μεγαλοπρέπεια δεχόταν ήδη σοβαρά πλήγματα κι εξακολουθούσε ν' ασχολείται με το γραπτό του όλους τους μήνες που νοσηλευόταν σε νοσοκομείο της Λοζάνης, υποφέροντας μεταξύ άλλων κι από ακατάπαυστες φλεγμονές γύρω από τα νύχια των ποδιών. Αντίστοιχοι πόνοι ταλανίζουν κι έναν από τους βασικούς ήρωες του χειρογράφου του, τον γηραιό, πνευματώδη κι ευκατάστατο νευρολόγο με τον επίσης τεράστιο σωματικό όγκο, Φίλιπ Γουάιτ, ο οποίος στοχάζεται πάνω στην «τέχνη του αυτοσφαγιασμού», ανατρέχοντας παράλληλα στις ταπεινώσεις που έχει υποστεί από την ελαφρών ηθών σύζυγό του, τη Φλόρα, με αφορμή το μυθιστόρημα που έχει γράψει γι' αυτήν (βαφτίζοντάς την Λόρα) ένας από τους πολλούς της εραστές.
Η πανέμορφη Φλόρα, εγγονή ενός μοσχοβίτη ζωγράφου ξενιτεμένου στην Αμερική και κόρη μιας μπαλαρίνας με πολωνέζικες ρίζες που χήρεψε νωρίς, υπήρξε «ένα αξιολάτρευτο παιδί» που στα δώδεκά του χρόνια του έτυχε να ξετρελάνει απ' τον πόθο έναν μεσήλικα, πλην όμως ακμαίο, εγγλέζο γόη που ευελπιστούσε να γίνει πατριός της, τον «σχεδόν ασήμαντο αλλά όχι αντιπαθή» Χάμπερτ Χ. Χάμπερτ. Τόσο το παραπάνω επεισόδιο που σκιαγραφείται σε μερικές από τις ελάχιστες στρωτές σελίδες του βιβλίου, όσο και το όνομα του «ευγενικού όσο και δύσοσμου πιεστικού γέρου» που λαχταράει να πασπατέψει τη μικρή, παραπέμπουν ευθέως στη θρυλική «Λολίτα», το φάντασμα της οποίας φαίνεται πως κυνηγούσε τον Ναμπόκοφ έως τα τελευταία του.
Τι άλλο αναδύεται από το ημιτελές του χειρόγραφο; Η εχθρότητά του προς τον Φρόιντ, τον οποίο αναφέρει ως «παράφρονα», όπως και η περιφρόνηση που έτρεφε προς τους γάλλους ομοτέχνους του, από τον Μαλρό και τον Μισό ως τους Μοντερλάν, Μοράν, Μοριάκ και Μορουά. «Ουσιαστικά όλοι αυτοί ήταν το άκρον άωτον της μετριότητας ως συγγραφείς, με τον πρώτο της λίστας να είναι ο χειρότερος» διαβάζουμε. «Το εντυπωσιακό είναι πως υποτίθεται ότι "ήταν εκπρόσωποι μιας εποχής" και ότι τέτοιοι representants τα κατάφεραν παρά το φρικτό γράψιμό τους, αν βέβαια υποθέσουμε ότι όντως εκπροσωπούσαν τον καιρό τους»...
Συγγραφέας που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την «πιο μελίρρυτη απ' όλες τις γλώσσες», τα ρωσικά, για «ένα είδος αγγλικών δευτέρας κατηγορίας», όπως πίστευε, ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ ούτε απομυθοποιείται ούτε δοξάζεται μ' αυτήν την μεταθανάτια έκδοση. Αδιάψευστο τεκμήριο της βούλησής του να πιαστεί από τις λέξεις για να παραμείνει γαντζωμένος στη ζωή, το «Πρωτότυπο της Λόρας», όπως φανερώνεται κι από τον υπότιτλό του, ήταν το μόνο όπλο που του είχε απομείνει για να δει τον θάνατο σαν διασκέδαση.
http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=28/11/2010&id=227497
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου