Πρόστιμο 52.000 τουρκικών λιρών (22.600 ευρώ) στο ιδιωτικό
τηλεοπτικό δίκτυο CNBC-E, επέβαλε το τουρκικό Ανώτατο
Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο (RTUK). Αιτία στάθηκε η προβολή
ενός επεισοδίου της αμερικανικής τηλεοπτικής εκπομπής
κινουμένων σχεδίων Simpsons, κατά το οποίο ο θεός εμφανίζεται
να παίρνει οδηγίες από τον διάβολο. Σύμφωνα με το RTUK, «ο Θεός
χλευάζεται επειδή παρουσιάζεται να σερβίρει καφέ στον
Διάβολο». Η ανακοίνωση συνεχίζει τονίζοντας πως ο θεός
χλευάζεται επίσης επειδή μια ομάδα νέων εμφανίζεται να
σχολιάζει ένα φόνο που πραγματοποιήθηκε με την διαταγή Του. Ο
Θεός ενθαρρύνει του νέους να καταναλώσουν οινοπνευματώδη
με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς και να προβούν σε καταστροφές.
«Ένα από τα πρόσωπα χρησιμοποιεί καταχρηστικά τις
θρησκευτικές πεποιθήσεις ενός άλλου για να το κάνει να
διαπράξει φόνους. Η Βίβλος καίγεται δημοσίως και ο Θεός και ο
διάβολος εμφανίζονται με τη μορφή ανθρώπων».
Για τον Θεό...
Το εντυπωσιακό που προκαλεί η συγκεκριμένη είδηση βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο χαμόγελο του παράδοξου και την πολλαπλή εμφάνιση των σημείων αναφοράς. Τα κινούμενα σχέδια και η ιδιαίτερη κωμωδία των Simpsons, η λογοκρισία, το τουρκικό δίκαιο, η μουσουλμανική πίστη και η παγκοσμιοποίηση του κυρίαρχου θεάματος υπάρχουν ταυτόχρονα σε ένα σύνολο που δεν καταφέρνει να δημιουργεί παρά μόνο παράδοξα αποτελέσματα. Ακόμα και αν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μας γεννά μειδίαμα αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι χρήσιμο για να αναρωτηθούμε και να βγάλουμε συμπεράσματα.
Η παγκοσμιοποίηση μέσω των νέων μέσων μετάδοσης και την εκμηδένιση κάθε απόστασης φέρνει σε επαφή διαφορετικές κουλτούρες και επιβάλλει μια εγκλοβιστική συνύπαρξη διαφορετικοτήτων. Το θέαμα και η ιδεολογία που υπάρχει μέσα σε αυτό επιβάλλονται με την φωτογένεια του κυρίαρχου. Μέσα στον ελάχιστο χρόνο μετάδοσης και επιβολής οι διαφορετικότητες δεν καταφέρνουν να συνομιλήσουν. Τα σημεία διαφορετικών πολιτισμών και παραδόσεων υπάρχουν παράλληλα χωρίς να τέμνονται. Αυτό που προκύπτει είναι ένας συνδυασμός και όχι μια σύνθεση, ένα μωσαϊκό όπου το κάθε επιμέρους στοιχείο ζει στην αυτοτέλειά του συνορεύοντας με σύνορα αυστηρά, άκαμπτα χωρίς να μπορεί να ανταλλάξει, να συνομιλήσει και τελικά να συνυπάρξει. Διαφορετικές αξίες όπως η ελευθερία του τύπου από τη μία (που τόσο συχνά χρησιμοποιήθηκε υποκριτικά) και ο θρησκευτικός σεβασμός (που τόσο συχνά προβλήθηκε ως φανατισμός), έρχονται αντιμέτωπες σε ένα παγκόσμιο πεδίο, χωρίς να μπορούν να αναμετρηθούν επί της ουσίας.
Περί συμβόλων
Το αποτέλεσμα που (δεν) προκύπτει υπάρχει μόνο στην εκμετάλλευσή του από τον οποιοδήποτε καιροσκόπο. Τα πρόσφατα σκίτσα ή η ταινία για τον Μωάμεθ χρησιμοποιήθηκαν όχι υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και της σάτιρας (των αρχικών δηλαδή αξιών στο όνομα των οποίων υπήρξε η αντίθεση) αλλά για να περιγράψει τον μουσουλμανικό κόσμο ως μια εξαγριωμένη μάζα καταστροφής. Ένα σύνολο τυφλό, απολίτιστο και τελικά επικίνδυνο.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση το αποτέλεσμα προκύπτει διαφορετικά. Το επεισόδιο δεν φτιάχτηκε ώστε να κριτικάρει τον μουσουλμανικό κόσμο,( όπως π.χ. τα σκίτσα για τον Μωάμεθ) ούτε είχε σαν στόχο την ηθελημένη προσβολή (όπως π.χ. η ταινία για τον Μωάμεθ). Ο θεός και ο διάβολος των κινουμένων σχεδίων δεν είναι σύμβολα θρησκευτικά (πόσο μάλλον μουσουλμανικά), αλλά μορφές της δυτικής ποπ κουλτούρας, μορφές σχεδόν γυμνές από θρησκευτική αναφορά. Το Ανώτατο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο της Τουρκίας δεν καταδικάζει, λοιπόν, τον τρόπο με τον οποίο ένα πολιτισμικό παράγωγο του δυτικού κόσμου χειρίζεται και κριτικάρει τα ιερά και τα όσια ενός ξένου πολιτισμού (στην συγκεκριμένη περίπτωση του τουρκικού), αλλά τον τρόπο με τον οποίο ένας άλλος πολιτισμός –οικείος και ταυτόχρονα ξένος- χειρίζεται τα δικά του σύμβολα. Το πλήθος των πολιτισμικών αντιθέσεων και διαφορών γίνεται ζήτημα διαχείρισης των τηλεοπτικών συχνοτήτων, των δημοσκοπήσεων και των συμβουλίων τους. Το βάθος γίνεται παιχνίδι στα χέρια της επιφάνειας. Και μια τέτοια ασυμμετρία δεν μπορεί παρά να γεννά ένα παράδοξο γέλιο αντίστοιχο με αυτό που προκύπτει από τη θέαση των «βλάσφημων» Simpsons.
Θωμάς Τσαλαπάτης
http://tsalapatis.blogspot.gr/
Για τον Θεό...
Το εντυπωσιακό που προκαλεί η συγκεκριμένη είδηση βρίσκεται κάπου ανάμεσα στο χαμόγελο του παράδοξου και την πολλαπλή εμφάνιση των σημείων αναφοράς. Τα κινούμενα σχέδια και η ιδιαίτερη κωμωδία των Simpsons, η λογοκρισία, το τουρκικό δίκαιο, η μουσουλμανική πίστη και η παγκοσμιοποίηση του κυρίαρχου θεάματος υπάρχουν ταυτόχρονα σε ένα σύνολο που δεν καταφέρνει να δημιουργεί παρά μόνο παράδοξα αποτελέσματα. Ακόμα και αν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μας γεννά μειδίαμα αυτό δεν σημαίνει πως δεν είναι χρήσιμο για να αναρωτηθούμε και να βγάλουμε συμπεράσματα.
Η παγκοσμιοποίηση μέσω των νέων μέσων μετάδοσης και την εκμηδένιση κάθε απόστασης φέρνει σε επαφή διαφορετικές κουλτούρες και επιβάλλει μια εγκλοβιστική συνύπαρξη διαφορετικοτήτων. Το θέαμα και η ιδεολογία που υπάρχει μέσα σε αυτό επιβάλλονται με την φωτογένεια του κυρίαρχου. Μέσα στον ελάχιστο χρόνο μετάδοσης και επιβολής οι διαφορετικότητες δεν καταφέρνουν να συνομιλήσουν. Τα σημεία διαφορετικών πολιτισμών και παραδόσεων υπάρχουν παράλληλα χωρίς να τέμνονται. Αυτό που προκύπτει είναι ένας συνδυασμός και όχι μια σύνθεση, ένα μωσαϊκό όπου το κάθε επιμέρους στοιχείο ζει στην αυτοτέλειά του συνορεύοντας με σύνορα αυστηρά, άκαμπτα χωρίς να μπορεί να ανταλλάξει, να συνομιλήσει και τελικά να συνυπάρξει. Διαφορετικές αξίες όπως η ελευθερία του τύπου από τη μία (που τόσο συχνά χρησιμοποιήθηκε υποκριτικά) και ο θρησκευτικός σεβασμός (που τόσο συχνά προβλήθηκε ως φανατισμός), έρχονται αντιμέτωπες σε ένα παγκόσμιο πεδίο, χωρίς να μπορούν να αναμετρηθούν επί της ουσίας.
Περί συμβόλων
Το αποτέλεσμα που (δεν) προκύπτει υπάρχει μόνο στην εκμετάλλευσή του από τον οποιοδήποτε καιροσκόπο. Τα πρόσφατα σκίτσα ή η ταινία για τον Μωάμεθ χρησιμοποιήθηκαν όχι υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και της σάτιρας (των αρχικών δηλαδή αξιών στο όνομα των οποίων υπήρξε η αντίθεση) αλλά για να περιγράψει τον μουσουλμανικό κόσμο ως μια εξαγριωμένη μάζα καταστροφής. Ένα σύνολο τυφλό, απολίτιστο και τελικά επικίνδυνο.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση το αποτέλεσμα προκύπτει διαφορετικά. Το επεισόδιο δεν φτιάχτηκε ώστε να κριτικάρει τον μουσουλμανικό κόσμο,( όπως π.χ. τα σκίτσα για τον Μωάμεθ) ούτε είχε σαν στόχο την ηθελημένη προσβολή (όπως π.χ. η ταινία για τον Μωάμεθ). Ο θεός και ο διάβολος των κινουμένων σχεδίων δεν είναι σύμβολα θρησκευτικά (πόσο μάλλον μουσουλμανικά), αλλά μορφές της δυτικής ποπ κουλτούρας, μορφές σχεδόν γυμνές από θρησκευτική αναφορά. Το Ανώτατο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο της Τουρκίας δεν καταδικάζει, λοιπόν, τον τρόπο με τον οποίο ένα πολιτισμικό παράγωγο του δυτικού κόσμου χειρίζεται και κριτικάρει τα ιερά και τα όσια ενός ξένου πολιτισμού (στην συγκεκριμένη περίπτωση του τουρκικού), αλλά τον τρόπο με τον οποίο ένας άλλος πολιτισμός –οικείος και ταυτόχρονα ξένος- χειρίζεται τα δικά του σύμβολα. Το πλήθος των πολιτισμικών αντιθέσεων και διαφορών γίνεται ζήτημα διαχείρισης των τηλεοπτικών συχνοτήτων, των δημοσκοπήσεων και των συμβουλίων τους. Το βάθος γίνεται παιχνίδι στα χέρια της επιφάνειας. Και μια τέτοια ασυμμετρία δεν μπορεί παρά να γεννά ένα παράδοξο γέλιο αντίστοιχο με αυτό που προκύπτει από τη θέαση των «βλάσφημων» Simpsons.
Θωμάς Τσαλαπάτης
http://tsalapatis.blogspot.gr/
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου