Γράφει: Αλέξανδρος Στεργιόπουλος - Το περιοδικό
Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο του κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.
Πώς «γεννήθηκε» το «Ουρλιαχτό» του Άλλεν Γκίνσμπεργκ
Κάθε καλλιτέχνης, και σίγουρα κάθε ποιητής, αναζητά το άυλο, άηχο σημάδι της Μούσας. Το αναπάντεχο που θα ανεβάσει την έμπνευση σε θεϊκά επίπεδα. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι έχει δει αυτόν τον απροσδιόριστο Λόγο. Η αίσθησή του είναι που ακουμπά ανήσυχα μυαλά και ταραγμένες ψυχές. Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ και το«Ουρλιαχτό» δεν αποτελούν εξαίρεση. Το ποίημα ξεκουράζεται στις προγονικές ρίζες της μπητ γενιάς. Εκεί ανήκει. Μάλιστα, θεωρείται ότι λειτούργησε σαν βόμβα βυθού για την εκκίνηση του κινήματος των Μπητ. Ο ίδιος περιγράφει τη διαδικασία ενσάρκωσης του πρώτου στίχου. Στην ουσία, το ξεκίνημα της μεγάλης και ατελείωτης εισπνοής. Γιατί αυτό είναι το «Ουρλιαχτό». Εισπνοή-αναπνοή-πνοή.
Μέχρι το 1955 η ποίηση που έγραφα έβγαινε μέσ’ από σπόρους πεζού λόγου, ημερολόγια, ξύσματα που τακτοποιούσα ανάλογα με τη φράση ή την αναπνευστική μονάδα, φτιάχνοντας μικρούς στίχους σύμφωνα με τις ιδέες περί μέτρου του αμερικάνικου λόγου που είχα ξεσηκώσει από τις εικονιστικές εμμονές του Ουίλλιαμ Κάρλος Ουίλλιαμς. Ξαφνικά, στο Σαν Φρανσίσκο, αργόσχολος, επίδομα ανεργίας, έκαμα στροφή για ν’ ακολουθήσω τη ρομαντική μου έμπνευση – την Εβραϊκή Μελβίλλειο βαρδική αναπνοή. Αποφάσισα χωρίς φόβο, ν’ αφήσω τη φαντασία μου να προχωρήσει, να μιλήσω ελεύθερα, και να σκαρώσω μαγικούς στίχους μέσα απ’ το ίδιο μου το μυαλό –να συνοψίσω τη ζωή μου-, κάτι που δεν θα μπορούσα να δείξω στον καθένα, γραμμένο για τ’ αυτί της ψυχής μου και για λίγα άλλα χρυσά μάτια. Έτσι γεννήθηκε ο πρώτος στίχος του Ουρλιαχτού.
Είδα τα καλύτερα μυαλά της γενιάς μου χαλασμένα απ’ την τρέλα,
Λιμασμένα υστερικά γυμνά…
Το «Ουρλιαχτό» αναπνευστική μονάδα
Για να κρατήσει τον ρυθμό βασίστηκε στο «που», εξήγησε. Βάση για μέτρημα.
Γύριζα και τιναζόμουνα πάλι για μια νέα σύλληψη. Προφήτευε αυτό που πραγματικά ήξερε παρά τη σκοτεινή συναίσθηση του κόσμου. Στηρίχτηκε στη φαντασία. Την προσωπική του φαντασία. Σε αυτό που αυτή πίστευε αληθινό για πάντα.
Είχα ένα μακάριο φωτισμό, χρόνια πριν, κατά τον οποίο άκουσα την αρχαία φωνή του Μπλέηκ και είδα το σύμπαν να ανοίγει μες στο μυαλό μου.
Ο Γκίνσμπεργκ γνώριζε ότι η υποστήριξη ενός μεγάλου στίχου είναι δύσκολη υπόθεση. Το ποίημα, ως προς τη δομή του, πλησιάζει την «Ηλιόπετρα» του Οκτάβιο Παζ. Η σκόπιμη αποφυγή της τελείας αναγκάζει τον δημιουργό να κρατά ανοιχτή την ροή. Οι λέξεις δεν σταματάνε. Παρασύρουν η μία την άλλη. Ασταμάτητα, και το τέλος ορίζεται όταν η ένταση της στιγμής καταλαγιάσει. Για τον Γκίνσμπεργκ ήταν στοίχημα να διατηρήσει όσο περισσότερο μπορούσε την ηλεκτρισμένη εκφορά του λόγου της φαντασίας του. Ο ίδιος το περιγράφει έτσι:
Είναι η φυσική έμπνευση της στιγμής που τον κρατάει σε κίνηση, ανόμοιες σκέψεις ενωμένες μαζί στο χαρτί, στενογραφημένες παραστάσεις οπτικών εικόνων, αντιπαραθέσεις του τζουκμπόξ του υδρογόνου- αφηρημένα χάικου που κρατούν το μυστήριο και βάζουν ξανά τη σιδερένια ποίηση στο στίχο.
Για τον Γκίνσμπεργκ το «Ουρλιαχτό» είναι μια αναπνευστική μονάδα. Η αναπνοή είναι το μέτρο. Μιαφυσιολογικό-διανοητική εισπνοή σκέψης που περικλείεται στο ελαστικό μιας αναπνοής.
Τρία μέρη και μια υποσημείωση
Το πρώτο μέρος γράφτηκε σε ένα απόγευμα. Το δεύτερο μέρος ξεκινά από το διαμέρισμα του συγγραφέα στο Νομπ Χιλλ. Φτιαγμένος όπως λέει με πεγιότ [σ.σ. μικρού μεγέθους κάκτος δίχως αγκάθια, περιέχει ψυχοδραστικά αλκαλοειδή, και κυρίως μεσκαλίνη] είδε την εικόνα της ρομπότ-νεκροκεφαλής Μολώχ στους τελευταίους ορόφους ενός μεγάλου ξενοδοχείου. Ξαναφτιάχτηκε. Είδε και πάλι τη μορφή στον κόκκινο μαυρισμένο ουρανό της πόλης. Περιπλανήθηκε μουρμουρίζοντας «Μολώχ Μολώχ» όλη νύχτα και έγραψε το δεύτερο μέρος.
Το ρυθμικό παράδειγμα για το τρίτο μέρος το μισοέγραψε την ίδια μέρα που έγραψε το πρώτο μέρος. Αργότερα το συμπλήρωσε. Τι είναι, όμως, τα τρία αυτά μέρη;
Το πρώτο μέρος, ένας θρήνος για τον Αμνό στην Αμερική με χαρακτηριστικές περιπτώσεις αξιόλογων παιδιών-αμνών. Το δεύτερο κατονομάζει το τέρας της διανοητικής συνείδησης που θηρεύει τον Αμνό. Το τρίτο μέρος, πυραμοειδές, με μια κλιμακωμένη μακρότερη ανταπόκριση προς τη σταθερή βάση.
Όσον αφορά την Υποσημείωση στο Ουρλιαχτό, γράφτηκε μέσα σ’ ένα λεωφορείο στην Κήρνυ Στρητ. Για τον Γκίνσμπεργκ αποτελεί έξτρα παραλλαγή της φόρμας του δεύτερου μέρους.
Βουή πάνω στον αμνό της μεσαίας τάξης
Το «Ουρλιαχτό» μεταδίδει μια υπόκωφη βουή. Κινείται σαν άγριο ζώο. Τρεμάμενο. Σε ένα ψυχεδελικό σύμπαν. Στο χάος αναζητεί οδό διαφυγής. Υπάρχει κάτι το υπερρεαλιστικό. Η σκέψη υπαγορεύεται δίχως έλεγχο από τη λογική.
Καταυγάζοντας τον ασάλευτο κόσμο του χρόνου,
η αποστράγγιση της ανθρώπινης ζωής. Στο άπειρο ακούγεται, ενώ φαίνεται η ήττα της διάνοιας, όπως και στο αντι-συστημικό μήνυμα του,
ναρκωτική καταχνιά του ταμπάσκου του καπιταλισμού.
Αναποδογυρίζει την αντίληψη περί ηθικής και ισορροπεί μέσα από αυθεντική (αγνή) πρόκληση. Στηλιτεύει τρεις παθογένειες του κόσμου. Υλισμός, μητριαρχία, διανοουμενισμό. Επιφέρει την απόλυτη τομή όταν γράφει
[…] αιωνιότητα έξω από τον χρόνο.
Γι’ αυτόν, η τρέλα είναι η ύψιστη μορφή επικοινωνίας με την ψυχή.
Το δεύτερο μέρος νοηματοδοτεί την παύση που απαιτείται για την μετάβαση σε αυτό. Η δύναμη του «Ουρλιαχτού» είναι αποκαλυπτική. Οργίλη η αντίδρασή του για την τότε πολιτική κατάσταση. Ο Μολώχ μας στοιχειώνει. Μας απορροφά.
Μολώχ που τ’ όνομα σου είναι Νους.
Ο λόγος του γίνεται παραβολικός, συμβολικός. Έχει κάτι το βιβλικό. Στο παρόν τού χρόνου. Για τον Γκίνσμπεργκ, νίκη σημαίνει ελευθερία και άγιος, μεταξύ άλλων, ο μέγας αμνός της μεσαίας τάξης.
Πηγές
-Allen Ginsberg, Ουρλιαχτό, Καντίς και άλλα ποιήματα, μτφρ Άρης Μπερλής, εκδ. Αγρα
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου