Η "Κυρία Ντάλογουέι" της Βιρτζίνια Γουλφ

Γράφει: Αλέξανδρος Στεργιόπουλος - ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
Τι υπάρχει στο «πριν» κάθε συγγραφέα, κάθε ποιητή; Σαν αναγνώστες βρισκόμαστε πάντα στο «μετά», στη στιγμή που «περπατάει» το έργο τού κάθε λογοτέχνη. Τη στιγμή που κατεβάζουμε το βιβλίο από το ράφι και το ξεσκονίζουμε, ο δημιουργός «ξεσκονίζει» τις σκέψεις του, τις προσλαμβάνουσες και τα ερεθίσματα που θα οδηγήσουν το χέρι του στο χαρτί για να γράψει κάτι καινούριο. Η διαδικασία ίσως είναι επίπονη και κοπιαστική πνευματικά για τον ίδιο, όμως θέλουμε να συμμετάσχουμε. Το διάβασμα είναι απόλαυση, αλλά τι ήταν αυτό που άναψε τη σπίθα για να πάρει φωτιά η πένα και να «ζωντανέψει» η λευκή σελίδα; Ποια ήταν η αφορμή για να «γεννηθούν» τα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας; Ψάχνουμε, βρίσκουμε και απαντάμε.

Πώς «γεννήθηκε» Η κυρία Ντάλογουέι της Βιρτζίνια Γουλφ

Οι ρίζες της διάσημης κυρίας βρίσκονται στο «Δωμάτιο του Ιακώβου» (Jacob’s Room), έργο που προηγείται. Σε αυτό ασχολείται με τα θέματα που θα αναπτύξει περισσότερο στην «Κυρία Ντάλογουέι». Η παράνοια είναι το καινούργιο πεδίο. Όπως είχε δηλώσει: «Σκιαγραφώ εδώ μελέτη της παράνοιας και της αυτοκτονίας. Η θέα τού κόσμου μέσα από τη λογική και την παραφροσύνη». Εντούτοις, ακόμη και το θέμα που την οδήγησε να δημιουργήσει στο καινούργιο μυθιστόρημα έναν «σωσία» για την Κλαρίσα Ντάλογουέι (ο χαρακτήρας τού Septimus Warren Smith), δύναται να ιδωθεί ως πρόοδος παρόμοιων ιδεών καλλιεργημένων στο «Δωμάτιο του Ιακώβου». Ήταν αναμενόμενο «Η κυρία Ντάλογουέι» να αποτελέσει το επόμενο λογοτεχνικό της βήμα. Σημαντικό ρόλο στη «γέννηση» της έπαιξε και η διεύρυνση των σύντομων ιστοριών που είχε γράψει παλαιότερα.

Οι Ντάλογουέι συστήθηκαν στο λογοτεχνικό κοινό μέσα από το μυθιστόρημα «Το ταξίδι» (The Voyage out). Μολαταύτα, η παρουσίασή τους έγινε σε πιο τραχιά επιφάνεια. Ο Ρίτσαρντ είναι αυταρχικός και πομπώδης. Η Κλαρίσα είναι εξαρτώμενη και επιφανειακή. Στην «Κυρία Ντάλογουέι» ορισμένα από αυτά τα χαρακτηριστικά ενυπάρχουν στους ήρωες, αλλά οι δυο τους εμφανίζονται πιο συνετοί και κοινωνικά αποδεκτοί.

Η Κλαρίσα οφείλει τη δημιουργία της στη φίλη των Γουλφ, Kitty Maxse. Η Βιρτζίνια τη θεωρούσε κοινωνικά επιφανειακή. Αν και ήθελε να ασκήσει κριτική στο άβολο κοινωνικό σύστημα, δυσκολευόταν να ανταποκριθεί σε έναν χαρακτήρα σαν την Κλαρίσα. Εντόπισε αρκετά στοιχεία γι’ αυτήν σε σειρά μικρών ιστοριών, εκ των οποίων η πρώτη έφερε τον τίτλο «Mrs Dalloway in Bond Street» (1923). Ήταν το πρώτο κεφάλαιο της «Κυρίας Ντάλογουέι» σε πειραματικό επίπεδο. Ακολούθησαν κι άλλες τέτοιες μικρές ιστορίες. Το μυθιστόρημα έμοιαζε αδύνατο να μη δημιουργηθεί. Η κριτικός λογοτεχνίας Hermione Lee σημειώνει πως «στις 14 Οκτωβρίου 1922 η Γουλφ γράφει πως η Κυρία Ντάλογουέι έχει διακλαδωθεί σε βιβλίο. Ήταν, όμως, πριν βρει την ισορροπία μεταξύ σχεδιασμού και περιεχομένου».

Απάντηση στη στασιμότητα της λογοτεχνίας

Τα επόμενα χρόνια, η Γουλφ ανέπτυξε έναν τρόπο γραφής που «έσκαβε» βαθιά τους χαρακτήρες φτάνοντας στην ψυχή τους. Έγραψε στον ζωγράφο Jacques Raverat ότι «είναι ακριβώς η αποστολή του συγγραφέα να ξεπερνά τα όρια και να δείχνει πώς νιώθουν, σκέφτονται, ονειρεύονται οι άνθρωποι». Για να δώσει μεγαλύτερο βάθος στην Κλαρίσα, δημιούργησε τις αναμνήσεις της. Χρησιμοποίησε πρόσωπα από το δικό της παρελθόν πέρα από την Kitty Maxse, όπως η Madge Symonds. Σε αυτήν «έχτισε» τον χαρακτήρα τής Sally Seton.

Όσον αφορά στη θεματική της παράνοιας, ήταν κοντά στο παρόν και το παρελθόν της Γουλφ. Αρχικά, σχεδίαζε να βάλει την Κλαρίσα να πεθάνει ή να αυτοκτονήσει, όμως κάτι άλλο αποφάσισε στο τέλος. Ο κριτικός Manly Johnson αναλύει: «Η αρχική της πρόθεση να αυτοκτονήσει η Κλαρίσα ακολουθώντας τη διακοπτόμενη απελπισία της Γουλφ, απορρίφθηκε υπέρ ενός σκοτεινού σωσία ο οποίος θα έπαιρνε πάνω του την πράξη. Δημιουργώντας τον Septimus Smith, μας οδηγεί αμέσως στη μυστικιστική θεωρία της Κλαρίσα για δοτό θάνατο και κοινή ζωή. Με αυτόν τον τρόπο κρατά τις ισορροπίες του μυθιστορήματος».

Μολαταύτα, η αποσύνδεση της ακρωτηριασμένης παράνοιας από τον χαρακτήρα της Κλαρίσα, δεν έσωσε ολοκληρωτικά τη Γουλφ από την επώδυνη αναπόληση. Ο άντρας της και οι φίλοι του, συνέκριναν τις δικές της περιόδους παράνοιας και μανιοκατάθλιψης με τα επεισόδια του Septimus. Επιπλέον, συμπεριέλαβε απογοητευτικούς, απρόσωπους τύπους ιατρών, αντανακλώντας τους γιατρούς που η ίδια είχε επισκεφτεί.

Επειδή το μυθιστόρημα εστίαζε κυρίως στον χαρακτήρα της Κλαρίσα, αποφάσισε να αλλάξει τον τίτλο του στο πιο αφηρημένο «Οι ώρες» (The Hours) πριν το εκδώσει. Δυσκολεύτηκε να συγκεράσει τα πολλά στοιχεία που επέδρασαν στην ευαισθησία της κατά τη διάρκεια γραψίματος του βιβλίου. Πέρα από την πρόθεσή της να κριτικάρει το κοινωνικό σύστημα της εποχής, να δώσει ζωή και θάνατο, λογική και παράνοια, ήλπιζε να απαντήσει στη στασιμότητα της λογοτεχνίας με μια συνειδητά μοντέρνα δουλειά. Τα κατάφερε.

Μια μέρα στη ζωή δύο ανθρώπων

Παραλληλισμός μιας μέρας στη ζωή δύο ανθρώπων. Αυτό είναι «Η Κυρία Ντάλογουέι». Η προνομιούχος, μέλος της κοινωνικής ελίτ Κλαρίσα Ντάλογουέι και ο Septimus Warren Smith, πάσχων από νευρική διαταραχή. Βετεράνος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Καθώς η μέρα ξεκινά, η Κλαρίσα αγοράζει λουλούδια για το πάρτι που θα δώσει το βράδυ. Ο Septimus είναι στο Regent Park ακούγοντας τα σπουργίτια, τα οποία πιστεύει ότι του τραγουδούν στα ελληνικά.

Αναδεικνύοντας τα εσωτερικά τους αισθήματα, επιτρέπει στις σκέψεις των ηρώων της να «ταξιδεύουν» στον χρόνο αντανακλώντας και διαθλώντας τις συναισθηματικές τους εμπειρίες. Αυτή η τεχνική ονομάζεται «ροή της συνείδησης» και φτιάχνει πολύπλοκα πορτρέτα των ατόμων και των σχέσεων τους.

Η Γουλφ με την «Κυρία Ντάλογουέι» ασκεί κριτική στην κοινωνία της εποχής της. Οι κύριοι χαρακτήρες εγείρουν ζητήματα βαθιάς προσωπικής ανησυχίας. Στην Κλαρίσα βλέπουμε την καταπιεσμένη οικονομική-κοινωνική θέση της γυναίκας, και στον Septimus τη μεταχείριση αυτών που από την κατάθλιψη οδηγούνται στα όρια της λογικής.

Στις 28 Μαρτίου 1941, η Βιρτζίνια Γουλφ γέμισε τις τσέπες της με βαριές πέτρες, περπάτησε στο ποτάμι και πνίγηκε. Στο σημείωμα που άφησε στον άντρα της έγραψε: 

«Ακούω φωνές και δεν μπορώ να συγκεντρωθώ στη δουλειά μου. Το πάλεψα, αλλά δεν μπορώ άλλο πια. Σου οφείλω την ευτυχία μου, αλλά δεν μπορώ να συνεχίζω να σου καταστρέφω τη ζωή».

Πηγές

-The British Library 

-gradesaver.com

Browse More Articles

Tweet

Written by Το Ρήγμα που Ενώνει

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.