Αν ο Ορσον Ουέλς με τον «Πολίτη
Κέιν» κερδίζει με διαφορά το πιο διάσημο και επιτυχημένο ντεμπούτο στην
ιστορία του κινηματογράφου, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ με το «Fear and desire»
(1953) κατέχει εκείνο του πιο γοητευτικού και ταυτόχρονα ανεξιχνίαστου.
Λίγο πριν κατακτήσει το παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα με τα
γνωστά αριστουργήματά του -υποχρεώνοντας παραγωγούς και ανθρώπους του
σινεμά να στήνουν κυριολεκτικά καρτέρι έξω από το σπίτι του κάθε που
ανακοίνωνε το σχεδιασμό μιας ταινίας- ο 23χρονος Στάνλεϊ αποφάσιζε να
περάσει στο μαγικό κόσμο της μεγάλης οθόνης, με μπάτζετ 20.000 δολάρια
που πήρε δανεικά από το φαρμακοποιό θείο του.Το φιλμ, που θα προβληθεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα απόψε στις 8.15 μ.μ. στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στο πλαίσιο του 26ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ήταν αποκηρυγμένο από τον Κιούμπρικ, λόγω της περίφημης τελειομανίας του, και φημολογούνταν ότι είχε αποπειραθεί να καταστρέψει και την τελευταία κόπια. Από την μήνιν του γλίτωσαν μονάχα τρεις. Μία από το προσωπικό αρχείο του δημιουργού, μία σχεδόν κατεστραμμένη και η τρίτη που ήρθε στο φως το 2010 και στην οποία οφείλουμε την ύπαρξη της ταινίας σήμερα, στο Μουσείο Κινηματογράφου του Πουέρτο Ρίκο.
Στην προσχηματική πλοκή του φιλμ, μια χούφτα στρατιωτών πρέπει να περάσουν στην αντίπερα όχθη ενός ποταμού και μέσα από τις γραμμές του εχθρού να επανακτήσουν την ελευθερία τους. Η ιστορία του Κιούμπρικ είναι επίτηδες αόριστη όσον αφορά τόσο το χώρο και το χρόνο, όσο και στην πολιτική της τοποθέτηση, ώστε η προσοχή του θεατή να εστιάζεται αποκλειστικά στην ψυχολογική αναταραχή των χαρακτήρων του. Κι αυτές οι ψυχικές αναταράξεις έχουν σημείο αναφοράς το εμβληματικό ποτάμι. Οπως και στην «Καρδιά του σκότους» του Τζόζεφ Κόνραντ, που μεταφέρθηκε αριστουργηματικά από τον Κόπολα στο «Αποκάλυψη τώρα», ο ποταμός συμβολίζει το αξεδιάλυτο της ανθρώπινης ψυχής, τη μετάβαση από τη λογική στην παραφροσύνη, τον ανθρώπινο πολιτισμό που διυλίζεται και αποκαλύπτει τη γύμνια του. Το ψυχικό άχθος των ηρώων αποκαλύπτεται μέσα από το παράλληλο μοντάζ του Κιούμπρικ, αλλά και από τους εσωτερικούς μονολόγους, ένα μοτίβο που τη δεκαετία του '50 ανθούσε κυρίως στα φιλμ νουάρ και καθώς φαίνεται δεν άφησε ανεπηρέαστο τον Αμερικανό σκηνοθέτη.
Αν και το σενάριο και οι ερμηνείες πάσχουν ομολογουμένως, στο
«Fear and desire» διακρίνονται στιγμές απαράμιλλης δεξιοτεχνίας, με
κορυφαία όλων την έφοδο των στρατιωτών σε μια καλύβα και τη συμπλοκή
τους με τον εχθρό -δοσμένη μέσα από διπλοτυπίες και παράλληλο μοντάζ από
γροθιές και ένα απελπιστικά σφιγμένο χέρι- που φαντάζει εξέλιξη των
μεγάλων φιλμ του Αϊζενστάιν.
Οταν ο Κιούμπρικ έκανε το «Fear and desire» είχε ήδη αρκετά χρόνια προϋπηρεσίας ως φωτογράφος, με τη σύνθεση του κάδρου να αποκαλύπτει τις ικανότητες ενός έτοιμου επαγγελματία.
Παρ' όλ' αυτά σε μια συνέντευξή του το 1966 ο τελειομανής δημιουργός ανέφερε χαρακτηριστικά: «Τότε ήμουν σαν ένα μικρό παιδί που ζωγράφιζε σε ψυγείο. Το φιλμ έγινε από έναν αποτυχημένο ποιητή και μερικούς φίλους του που αποδείχτηκαν κάκιστοι ηθοποιοί. Δεν ήξερα να σκηνοθετώ ηθοποιούς». Αν αναλογιστούμε βέβαια ότι η συνέντευξη χρονολογείται μόλις δύο χρόνια μετά το «Dr. Strangelove» και το ρεσιτάλ ερμηνείας του Πίτερ Σέλερς, η αυστηρότητά του βρίθει ελαφρυντικών. Στο ίδιο μήκος κύματος ο πρωταγωνιστής του «Fear and desire», Paul Mazursky, έχει αναφέρει στο παρελθόν: «Ο Στάνλεϊ τότε δεν γνώριζε το παραμικρό από ηθοποιία. Μιλούσε ελάχιστα και είτε έλεγε ένα απλό "ok", όταν το αποτέλεσμα τον ικανοποιούσε, ή ένα "ας το πάμε άλλη μια φορά". Κι αυτό ήταν. Το πολύ δύο λήψεις».
Γνωρίζοντας σήμερα ενδιαφέροντα παρασκήνια από τα γυρίσματα των ταινιών του, αυτές οι «δύο λήψεις το πολύ» φαντάζουν με εξωπραγματική φάρσα. Ενδεικτικά και μόνο αξίζει να αναφέρουμε ότι η Σελέι Ντιβάλ υποχρεώθηκε να επαναλάβει πάνω από 100 φορές μία σκηνή στη «Λάμψη», φτάνοντας στα όρια του νευρικού κλονισμού. Ο τελειομανής σκηνοθέτης δεν έκανε εκπτώσεις. Δεν συμβιβαζόταν με τίποτα λιγότερο από την τελειότητα.
Ο Κιούμπρικ πέτυχε στην καριέρα του το ακατόρθωτο. Να
καταπιαστεί σχεδόν με όλα τα κινηματογραφικά είδη και να ανεβάσει σε
κάθε ένα από αυτά τον πήχυ ακόμη ψηλότερα. Ιστορικό δράμα («Μπάρι
Λίντον»), θρίλερ («Λάμψη»), επιστημονική φαντασία («Οδύσσεια του
Διαστήματος»), φιλμ νουάρ («Το χρήμα της οργής»), κωμωδία («SOS
Πεντάγωνο καλεί Μόσχα»), αντιπολεμικό δράμα («Σταυροί στο Μέτωπο», «Full
Metal Jacket» και φυσικά το «Fear and desire»), αλλά και το sui
generis-προφητικό «Κουρδιστό Πορτοκάλι».
Το «Fear and desire» δεν μας γοητεύει μόνο για την καθαυτή κινηματογραφική αξία του, αλλά γιατί φαντάζει εκ των υστέρων με μία μαθητική έκθεση ενός νομπελίστα συγγραφέα. Με εμφανείς αδυναμίες, αλλά αρκούντως αποκαλυπτική.
Πηγή enet.gr
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου