Η πόλη είναι ο τόπος της συλλογικής μνήμης, εκεί που η καθημερινότητα
συγκροτεί την εμπειρία και μετατρέπεται σε βίωμα. Ο Εθνικός Κήπος, ως ο
μεγαλύτερος και από τους ιστορικότερους χώρους πρασίνου σε μια γκρίζα
πόλη, είναι ένα τέτοιο πλαίσιο που συνοδεύει τις αναμνήσεις σχεδόν όλων
των κατοίκων της Αθήνας. Από τότε που μας πήγε πρώτη φορά η μαμά μας
παιδιά για να δούμε τις πάπιες, μέχρι τα βράδια που βγάζουμε το σκύλο
βόλτα και τα βιαστικά μεσημέρια που σταματάμε για ένα τσιγάρο. Σκέψου
ξαφνικά εκεί που πήγαινες να χαλαρώσεις λίγο από την ένταση και τους
πυκνούς ρυθμούς της πόλης, να αντικρίσεις αντί για τις πάπιες περίπλοκες
κατασκευές, φώτα και υψηλούς προσκεκλημένους που θα σε κοιτάζουν με
σκωπτικό ύφος τη φόρμα που φοράς. Σκέψου ακόμα χειρότερα το σενάριο να
μην είναι εντελώς φαντασίας αλλά project σε εξέλιξη με τις ευλογίες του
Δήμου. (Vice.com)
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2013 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου της Αθήνας, με εισήγηση του Δημάρχου Γιώργου Καμίνη, ενέκρινε κατά πλειοψηφία την πρόταση του Οργανισμού «Νέον» -ιδιωτικός κοινωφελής οργανισμός του προέδρου του ΣΕΒ Δημήτρη Δασκαλόπουλου- για εκχώρηση του Κήπου στον Οργανισμό με σκοπό τη διεξαγωγή μιας μπιενάλε σύγχρονης τέχνης. Πρόκειται επί της ουσίας για την παραχώρηση ενός δημόσιου χώρου σ’ έναν ιδιωτικό φορέα. Είχε προηγηθεί το Φεβρουάριο του 2012 με απόφαση πάλι κατά πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου η κατάργηση του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου «Δήμος Αθηναίων – Εθνικός Κήπος» που συμμετείχαν παρατάξεις και προσωπικότητες που συνδέονταν με τον Κήπο και μετά ο Εθνικός Κήπος περιήλθε στη Διεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος του Δήμου. Η πρόταση προβλέπει την «ανάπλαση» του Κήπου μέσα από μια σειρά παρεμβάσεις και τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων έργων τέχνης που θα διαρκούν 2-3 μήνες τη φορά.
Η έκθεση είναι προγραμματισμένη για τις 14 Μάιου αλλά μάλλον δε θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα καθώς για να προχωρήσουν τα έργα πρέπει να έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες από το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο), την Εφορία Νεότερων Μνημείων, το Δασαρχείο και την Γενική Γραμματεία Αποκεντρωμένη Περιφέρειας. Σε κοινή Συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο Γιώργος Καμίνης και ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος επικράτησαν διθυραμβικοί τόνοι, επισείοντας μάλιστα τη διασημότητα του Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων Louis Benech και το ύψος της αμοιβής του των 270.000 ευρώ ως τεκμήριο αξιοπιστίας της μελέτης. Μόνο που ο αρχιτέκτων τοπίου παίρνοντας ο ίδιος το λόγο, αποκαλούσε τον Κήπο πάρκο με τη χαρακτηριστική αποστροφή: «Πώς να αφήσω το πάρκο να συνεχίσει να είναι αυτό που είναι και να κάνει αυτό που κάνει για αιώνες, χωρίς να το αφήσω να καταστραφεί;». Πάρκα είναι το Central Park και το Hyde Park, δηλαδή μεγάλοι χώροι 300 – 600 εκταρίων που σχεδιάστηκαν εξαρχής για να υποδέχονται ποίκιλες λειτουργίες και μαζικά δρώμενα. Ο Εθνικός Κήπος με μόλις 16 εκτάρια ανήκει στην κατηγορία των μικρών καλλωπιστικών κήπων που δεν αντέχει έντονες χρήσεις και λειτουργεί ως χώρος φυσικής ομορφιάς και γαλήνης.
Γι’ αυτούς τους λόγους δε συμμερίζονται όλοι την αισιοδοξία του δημάρχου και του κ. Δασκαλόπουλου. Σε επιστολή του προς το Δήμαρχο Αθηναίων το Ελληνικό ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών) προειδοποιεί ότι το δρομολογούμενο πρόγραμμα «θα αλλοιώσει την ιστορική μορφή, φυσιογνωμία και βοτανική σύνθεση του Κήπου». Η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου εκτιμώντας ότι η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου θα αλλοιώσει τη μορφή και τη χρήση του Κήπου και ότι αντίκειται στην εγχώρια και διεθνή νομοθεσία για την προστασία των ιστορικών κήπων, κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην απόφαση του Δημάρχου με παράλληλη αίτηση αναστολής των εργασιών.
«Η Νεον κάνει λόγο για 1,6 εκατ Ευρω που θα διατεθούν για τον Κήπο αλλά απ’ αυτά υπολογίζεται ότι μόλις οι 50.000 θα πάνε για έργα στον Κήπο και το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για τις ανάγκες της έκθεσης. Υποτίθεται ότι δε μπορούν να προχωρήσουν οι εργασίες μέχρι να εκδοθούν οι σχετικές άδειες. Παρ’ όλα αυτά εργασίες γίνονται από τη Διεύθυνση Πρασίνου σύμφωνα με τις προτάσεις της Νεον και ενσωματώνονται στη ρουτίνα του Κήπου. Εμείς παρατηρούμε αραιώσεις στη βλάστηση. Εδώ υπάρχει μια ευαίσθητη πανίδα που έχει ήδη πληγεί λόγω ακατάλληλων χειρισμών. Για παράδειγμα γίνονται μεγάλα κλαδέματα την εποχή που τα δέντρα είναι γεμάτα φωλιές. Κυκλοφορούν συνέχεια φορτηγά και βλέπεις βατράχια και χελώνες πατημένες. Αυτό έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις. Όταν πεθαίνουν τα βατράχια, γεμίζει η περιοχή με κουνούπια. Δείτε τους τσολιάδες στο Σύνταγμα που κυκλοφορούν με αντικουνουπικά. Ο Κήπος είναι εγκαταλελειμμένος και αυτό είναι το επιχείρημα τους για το έργο ενώ ο δήμος είναι ο υπεύθυνος για την εγκατάλειψη του Κήπου. Είναι ένας εύθραυστος μικρός βοτανικός κήπος και το πολιτιστικό του μήνυμα είναι η ηρεμία. Εμείς μιλάμε για αποκατάσταση με σκοπό να διατηρηθεί ο Κήπος, ο κ. Καμίνης μιλάει για ανάπλαση και τα powerpoint που μας παρουσίασε ήταν διαστημικής αισθητικής. Είναι άλλο πράγμα» εξηγεί η Ειρήνη Μολφέση, αντιπρόεδρος της Εταιρείας Φίλων Εθνικού Κήπου.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα παρεμβαίνει δραστικά σε 8 σημεία προσδιοριστικά της ταυτότητας του Κήπου (είσοδος Λεωφόρου Αμαλίας, βασικός οπτικός δίαυλος, είσοδος Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, Σπήλαιο και «Δωμάτιο των Γλυσινών», Σιντριβάνι της Βλάχας, Λίμνη, Ισπανικό Αναβρυτήριο και Βράχο και Κάθισμα της Αμαλίας) με αποσπασματική ανάπλαση και τοποθέτηση σύγχρονων έργων τέχνης, γεγονός που αλλοιώνει την αισθητική του Κήπου ως ενιαίου συνόλου. Πρόκειται για μια προνομιακή μεταχείριση του Οργανισμού έναντι των συνήθων χρηστών του Κήπου που περιορίζει την κοινοχρησία του. Οι κηποτεχνικές παρεμβάσεις που προβλέπονται, αφαιρώντας φυτά ή εισάγοντας νέα είδη σε παλιό και εδραιωμένο οικοσύστημα δημιουργούν ρήξεις ισορροπίας στον Κήπο. Εκτός των άλλων μεταφορά έργων, εργασίες εγκατάστασης και απεγκατάστασης, διέλευση βαρέων τύπου οχημάτων στα στενά μονοπάτια του Κήπου θα προκαλέσουν ζημίες στα δομικά στοιχεία του και στο αρδευτικό δίκτυο. Ταυτόχρονα η λειτουργία του Κήπου ως εκθεσιακού χώρου προφανώς θα απαιτήσει πρόσθετα μέτρα ασφαλείας για τη φύλαξη των εκθεμάτων. Αυτή η δαπάνη θα επιβαρύνει κατ’ ανάγκη το Δημόσιο, δεδομένου ότι δεν είναι επιτρεπτή η ιδιωτική ασφάλεια τους δημόσιους χώρους. Σοβαρό πρόβλημα προκύπτει για το είδος των εγκαταστάσεων, καθώς ο Εθνικός Κήπος είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, στο υπέδαφος του οποίου βρίσκονται ίχνη του αρχαίου Λυκείου του Απόλλωνα, το αρχαίο υδραγωγείο του Πεισίστρατου και το υδραγωγείο του Υμηττού.
«Ο εθνικός κήπος της Αθήνας αποτελεί ένα μοναδικό για τον ελληνικό χώρο δείγμα αρχιτεκτονικής Τοπίου με ιδιαίτερο βοτανολογικό ενδιαφέρον και του οποίου η προστασία ανήκει μόνο στην πολιτεία. Η επιχειρούμενη εγκατάσταση στον κήπο γλυπτών η και κάθε άλλης δραστηριότητας συνεπάγεται την αύξηση της επισκεψιμότητας, η οποία θα επιβαρύνει σημαντικά τον χώρο. Κάθε τέτοιου είδους επεμβάσεις σε ιστορικούς τόπους δεν είναι επιτρεπτές και είναι αδιανόητο να επιχειρηθούν. Απαγορεύονται δε αυστηρά σε ανάλογες περιπτώσεις διεθνώς. Εξ άλλου είναι γεγονός ότι ο σεβασμός της φυσιογνωμίας ενός ιστορικού χώρου προβλέπεται και από την διεθνή Σύμβαση της Φλωρεντίας η οποία έχει εγκριθεί από το ελληνικό κράτος και έχει γίνει αποδεκτή δια νόμου» σημειώνει ο Γιάννης Χρονόπουλος, Καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Για όλους αυτούς τους λόγους το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προτεινόμενη παρέμβαση παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος, τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιστορικών κήπων και του τοπίου και της αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Το μέλλον του Εθνικού Κήπου έχει αναδειχθεί σε σημείο τριβής ενόψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών, αφού επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα των Αθηναίων. Ο νυν δήμαρχος Γιώργος Καμίνης αποφεύγει πλέον τις δημόσιες τοποθετήσεις, ενώ οι βασικοί διεκδικητές του δήμου εκδηλώνουν την αντίθεση τους. «Ο κ. Καμίνης, υποτιμώντας βαθύτατα τον Δήμο και την αυτονομία του, προχώρησε σε σύμπραξη με τον πρόεδρο του ΣΕΒ, παραχωρώντας του ουσιαστικά -και εντελώς δωρεάν- ένα δημόσιο χώρο ανυπολόγιστης αξίας. Οι διαφωνίες που εκφράστηκαν για την παραχώρηση του Εθνικού Κήπου σε έναν μεγαλοεπιχειρηματία συλλέκτη, ήταν ριζικές, καθώς ο Κήπος αποτελεί μνημείο της φύσης με δασικό χαρακτήρα, δηλαδή προστατευόμενο οικοσύστημα. Αντίθετα με το ισχύον αυτό καθεστώς προστασίας, το πρώτο σκέλος του προγράμματος του Οργανισμού «Νέον» προβλέπει παρεμβάσεις σε 8 σημεία του Κήπου. Μεταξύ άλλων, αφαιρούνται οι φοίνικες που ο δήμος είχε αναλάβει να διασώσει, αφαιρούνται αυτοφυή δένδρα και η συκιά στην περιοχή της λίμνης, ενώ στο «δωμάτιο των γλυσινών» προτείνονται νέες φυτεύσεις που οδηγούν σε αλλαγή του χαρακτήρα του. Επικαλούμενος αδυναμία να συντηρήσει και να προστατεύσει τον Εθνικό Κήπο, ο Δήμος Αθηναίων επέλεξε να τον παραχωρήσει σε έναν ιδιωτικό φορέα. Η ενέργεια αυτή είναι αδιανόητη, πολύ περισσότερο μάλιστα αφού αφορά ίσως τον πιο εμβληματικό δημόσιο χώρο του κέντρου της Αθήνας. Σε αντίθεση με κάποιους που ανακάλυψαν το θέμα κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η «Ανοιχτή Πόλη» δήλωσε από την πρώτη στιγμή αντίθετη με το σχέδιο της παραχώρησης και «ντε φάκτο» ιδιωτικοποίησης του Εθνικού Κήπου. Υποστηρίζουμε την προσφυγή της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου και 10 δημοτών του Δήμου Αθηναίων στο ΣτΕ. Υποστηρίζουμε επίσης κάθε άλλη ενέργεια και κάθε κινηματική δράση που υπερασπίζεται την δημόσιο χαρακτήρα του Κήπου και επιδιώκει την ακύρωση της εκχώρησης. Και είμαστε σίγουροι, ότι η εκχώρηση θα ακυρωθεί γιατί είναι αντισυνταγματική, αδιαφανής και παράνομη» υποστηρίζει ο υποψήφιος δήμαρχος και επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης, Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Από την πλευρά του ο υποψήφιος δήμαρχος με το συνδυασμό «Αθήνα Μπορείς», Αρης Σπηλιωτόπουλος πιστεύει ότι: «Επιχειρείται μια πρωτοφανής αυθαιρεσία, για χάρη κάποιων ιδιωτικών συμφερόντων και ενάντια στο συμφέρον και τις επιθυμίες των Αθηναίων. Κι όλα αυτά πού; Σε έναν από τους ελάχιστους πράσινους πνεύμονες του κέντρου της πόλης. Στο χώρο που έχουμε συνδυάσει με την ήρεμη βόλτα μας. Στο πιο ιστορικό πάρκο της πόλης, με διαδρομή από τον 19ο αιώνα, το οποίο τα τελευταία χρόνια μαραζώνει, αποψιλώνεται, υποβαθμίζεται και αντί ο Δήμος να λύσει τα προβλήματά του πάει να του δώσει τη χαριστική βολή. Η δική μας προσπάθεια, είναι να σταματήσουμε αυτή την αυθαιρεσία. Γι΄αυτό και συλλέγουμε υπογραφές σε κεντρικά σημεία της πόλης αλλά και διαδικτυακά, στο www.athinamporeis.gr. Ο Κήπος πρέπει να διατηρήσει οπωσδήποτε τον χαρακτήρα του. Κάθε ξένη δραστηριότητα πρέπει να αποκλειστεί. Είναι ώρα επιτέλους να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματά του. Ότι έχει γεράσει, υποφέρει από αύξηση του θορύβου, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές στη χλωρίδα και τη δομή του, χρειάζεται αποκατάσταση με βάση τις διεθνείς επιστημονικές πρακτικές. Κάθε παρέμβαση στον Κήπο θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις γνώμες των ειδικών. Να έχει προηγηθεί συνολική μελέτη. Η βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα είναι καλοδεχούμενη. Αρκεί να είναι καλοπροαίρετη και οι ιθύνοντες να έχουν εξασφαλίσει το υγιές πλαίσιο εντός του οποίου θα αναπτυχθεί».
Ο κήπος οριοθετήθηκε πρώτη φορά το 1836 και τις πρώτες φυτευτικές εργασίες οργάνωσε και επέβλεψε ο κηποτέχνης Λουί Μπαρώ. Είναι ο μόνος κατά τα πρότυπα της δυτικοευρωπαικής κηποτεχνίας αστικός κήπος της χώρας με μια υψηλή αισθητική που συνδυάζει πάρκο αναψυχής και βοτανικό κήπο. Είναι ο Κήπος «της εκστάσεως και της ρέμβης» όπως τον αποκάλεσε ο Κώστας Μπιρής, ενσωματώνοντας στο εσωτερικό του συλλογικές εμπειρίες των Αθηναίων. Ξεριζώνοντας αυτή την ανάσα ζωής, ξεριζώνουμε μαζί κι ένα κομμάτι της μνήμης μας.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2013 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου της Αθήνας, με εισήγηση του Δημάρχου Γιώργου Καμίνη, ενέκρινε κατά πλειοψηφία την πρόταση του Οργανισμού «Νέον» -ιδιωτικός κοινωφελής οργανισμός του προέδρου του ΣΕΒ Δημήτρη Δασκαλόπουλου- για εκχώρηση του Κήπου στον Οργανισμό με σκοπό τη διεξαγωγή μιας μπιενάλε σύγχρονης τέχνης. Πρόκειται επί της ουσίας για την παραχώρηση ενός δημόσιου χώρου σ’ έναν ιδιωτικό φορέα. Είχε προηγηθεί το Φεβρουάριο του 2012 με απόφαση πάλι κατά πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου η κατάργηση του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου «Δήμος Αθηναίων – Εθνικός Κήπος» που συμμετείχαν παρατάξεις και προσωπικότητες που συνδέονταν με τον Κήπο και μετά ο Εθνικός Κήπος περιήλθε στη Διεύθυνση Πρασίνου και Περιβάλλοντος του Δήμου. Η πρόταση προβλέπει την «ανάπλαση» του Κήπου μέσα από μια σειρά παρεμβάσεις και τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων έργων τέχνης που θα διαρκούν 2-3 μήνες τη φορά.
Η έκθεση είναι προγραμματισμένη για τις 14 Μάιου αλλά μάλλον δε θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα καθώς για να προχωρήσουν τα έργα πρέπει να έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες από το ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο), την Εφορία Νεότερων Μνημείων, το Δασαρχείο και την Γενική Γραμματεία Αποκεντρωμένη Περιφέρειας. Σε κοινή Συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν ο Γιώργος Καμίνης και ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος επικράτησαν διθυραμβικοί τόνοι, επισείοντας μάλιστα τη διασημότητα του Γάλλου αρχιτέκτονα τοπίων Louis Benech και το ύψος της αμοιβής του των 270.000 ευρώ ως τεκμήριο αξιοπιστίας της μελέτης. Μόνο που ο αρχιτέκτων τοπίου παίρνοντας ο ίδιος το λόγο, αποκαλούσε τον Κήπο πάρκο με τη χαρακτηριστική αποστροφή: «Πώς να αφήσω το πάρκο να συνεχίσει να είναι αυτό που είναι και να κάνει αυτό που κάνει για αιώνες, χωρίς να το αφήσω να καταστραφεί;». Πάρκα είναι το Central Park και το Hyde Park, δηλαδή μεγάλοι χώροι 300 – 600 εκταρίων που σχεδιάστηκαν εξαρχής για να υποδέχονται ποίκιλες λειτουργίες και μαζικά δρώμενα. Ο Εθνικός Κήπος με μόλις 16 εκτάρια ανήκει στην κατηγορία των μικρών καλλωπιστικών κήπων που δεν αντέχει έντονες χρήσεις και λειτουργεί ως χώρος φυσικής ομορφιάς και γαλήνης.
Γι’ αυτούς τους λόγους δε συμμερίζονται όλοι την αισιοδοξία του δημάρχου και του κ. Δασκαλόπουλου. Σε επιστολή του προς το Δήμαρχο Αθηναίων το Ελληνικό ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών) προειδοποιεί ότι το δρομολογούμενο πρόγραμμα «θα αλλοιώσει την ιστορική μορφή, φυσιογνωμία και βοτανική σύνθεση του Κήπου». Η Εταιρεία Φίλων του Εθνικού Κήπου εκτιμώντας ότι η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου θα αλλοιώσει τη μορφή και τη χρήση του Κήπου και ότι αντίκειται στην εγχώρια και διεθνή νομοθεσία για την προστασία των ιστορικών κήπων, κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενάντια στην απόφαση του Δημάρχου με παράλληλη αίτηση αναστολής των εργασιών.
«Η Νεον κάνει λόγο για 1,6 εκατ Ευρω που θα διατεθούν για τον Κήπο αλλά απ’ αυτά υπολογίζεται ότι μόλις οι 50.000 θα πάνε για έργα στον Κήπο και το υπόλοιπο ποσό θα διατεθεί για τις ανάγκες της έκθεσης. Υποτίθεται ότι δε μπορούν να προχωρήσουν οι εργασίες μέχρι να εκδοθούν οι σχετικές άδειες. Παρ’ όλα αυτά εργασίες γίνονται από τη Διεύθυνση Πρασίνου σύμφωνα με τις προτάσεις της Νεον και ενσωματώνονται στη ρουτίνα του Κήπου. Εμείς παρατηρούμε αραιώσεις στη βλάστηση. Εδώ υπάρχει μια ευαίσθητη πανίδα που έχει ήδη πληγεί λόγω ακατάλληλων χειρισμών. Για παράδειγμα γίνονται μεγάλα κλαδέματα την εποχή που τα δέντρα είναι γεμάτα φωλιές. Κυκλοφορούν συνέχεια φορτηγά και βλέπεις βατράχια και χελώνες πατημένες. Αυτό έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις. Όταν πεθαίνουν τα βατράχια, γεμίζει η περιοχή με κουνούπια. Δείτε τους τσολιάδες στο Σύνταγμα που κυκλοφορούν με αντικουνουπικά. Ο Κήπος είναι εγκαταλελειμμένος και αυτό είναι το επιχείρημα τους για το έργο ενώ ο δήμος είναι ο υπεύθυνος για την εγκατάλειψη του Κήπου. Είναι ένας εύθραυστος μικρός βοτανικός κήπος και το πολιτιστικό του μήνυμα είναι η ηρεμία. Εμείς μιλάμε για αποκατάσταση με σκοπό να διατηρηθεί ο Κήπος, ο κ. Καμίνης μιλάει για ανάπλαση και τα powerpoint που μας παρουσίασε ήταν διαστημικής αισθητικής. Είναι άλλο πράγμα» εξηγεί η Ειρήνη Μολφέση, αντιπρόεδρος της Εταιρείας Φίλων Εθνικού Κήπου.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα παρεμβαίνει δραστικά σε 8 σημεία προσδιοριστικά της ταυτότητας του Κήπου (είσοδος Λεωφόρου Αμαλίας, βασικός οπτικός δίαυλος, είσοδος Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, Σπήλαιο και «Δωμάτιο των Γλυσινών», Σιντριβάνι της Βλάχας, Λίμνη, Ισπανικό Αναβρυτήριο και Βράχο και Κάθισμα της Αμαλίας) με αποσπασματική ανάπλαση και τοποθέτηση σύγχρονων έργων τέχνης, γεγονός που αλλοιώνει την αισθητική του Κήπου ως ενιαίου συνόλου. Πρόκειται για μια προνομιακή μεταχείριση του Οργανισμού έναντι των συνήθων χρηστών του Κήπου που περιορίζει την κοινοχρησία του. Οι κηποτεχνικές παρεμβάσεις που προβλέπονται, αφαιρώντας φυτά ή εισάγοντας νέα είδη σε παλιό και εδραιωμένο οικοσύστημα δημιουργούν ρήξεις ισορροπίας στον Κήπο. Εκτός των άλλων μεταφορά έργων, εργασίες εγκατάστασης και απεγκατάστασης, διέλευση βαρέων τύπου οχημάτων στα στενά μονοπάτια του Κήπου θα προκαλέσουν ζημίες στα δομικά στοιχεία του και στο αρδευτικό δίκτυο. Ταυτόχρονα η λειτουργία του Κήπου ως εκθεσιακού χώρου προφανώς θα απαιτήσει πρόσθετα μέτρα ασφαλείας για τη φύλαξη των εκθεμάτων. Αυτή η δαπάνη θα επιβαρύνει κατ’ ανάγκη το Δημόσιο, δεδομένου ότι δεν είναι επιτρεπτή η ιδιωτική ασφάλεια τους δημόσιους χώρους. Σοβαρό πρόβλημα προκύπτει για το είδος των εγκαταστάσεων, καθώς ο Εθνικός Κήπος είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, στο υπέδαφος του οποίου βρίσκονται ίχνη του αρχαίου Λυκείου του Απόλλωνα, το αρχαίο υδραγωγείο του Πεισίστρατου και το υδραγωγείο του Υμηττού.
«Ο εθνικός κήπος της Αθήνας αποτελεί ένα μοναδικό για τον ελληνικό χώρο δείγμα αρχιτεκτονικής Τοπίου με ιδιαίτερο βοτανολογικό ενδιαφέρον και του οποίου η προστασία ανήκει μόνο στην πολιτεία. Η επιχειρούμενη εγκατάσταση στον κήπο γλυπτών η και κάθε άλλης δραστηριότητας συνεπάγεται την αύξηση της επισκεψιμότητας, η οποία θα επιβαρύνει σημαντικά τον χώρο. Κάθε τέτοιου είδους επεμβάσεις σε ιστορικούς τόπους δεν είναι επιτρεπτές και είναι αδιανόητο να επιχειρηθούν. Απαγορεύονται δε αυστηρά σε ανάλογες περιπτώσεις διεθνώς. Εξ άλλου είναι γεγονός ότι ο σεβασμός της φυσιογνωμίας ενός ιστορικού χώρου προβλέπεται και από την διεθνή Σύμβαση της Φλωρεντίας η οποία έχει εγκριθεί από το ελληνικό κράτος και έχει γίνει αποδεκτή δια νόμου» σημειώνει ο Γιάννης Χρονόπουλος, Καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Για όλους αυτούς τους λόγους το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προτεινόμενη παρέμβαση παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος, τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των ιστορικών κήπων και του τοπίου και της αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Το μέλλον του Εθνικού Κήπου έχει αναδειχθεί σε σημείο τριβής ενόψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών, αφού επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα των Αθηναίων. Ο νυν δήμαρχος Γιώργος Καμίνης αποφεύγει πλέον τις δημόσιες τοποθετήσεις, ενώ οι βασικοί διεκδικητές του δήμου εκδηλώνουν την αντίθεση τους. «Ο κ. Καμίνης, υποτιμώντας βαθύτατα τον Δήμο και την αυτονομία του, προχώρησε σε σύμπραξη με τον πρόεδρο του ΣΕΒ, παραχωρώντας του ουσιαστικά -και εντελώς δωρεάν- ένα δημόσιο χώρο ανυπολόγιστης αξίας. Οι διαφωνίες που εκφράστηκαν για την παραχώρηση του Εθνικού Κήπου σε έναν μεγαλοεπιχειρηματία συλλέκτη, ήταν ριζικές, καθώς ο Κήπος αποτελεί μνημείο της φύσης με δασικό χαρακτήρα, δηλαδή προστατευόμενο οικοσύστημα. Αντίθετα με το ισχύον αυτό καθεστώς προστασίας, το πρώτο σκέλος του προγράμματος του Οργανισμού «Νέον» προβλέπει παρεμβάσεις σε 8 σημεία του Κήπου. Μεταξύ άλλων, αφαιρούνται οι φοίνικες που ο δήμος είχε αναλάβει να διασώσει, αφαιρούνται αυτοφυή δένδρα και η συκιά στην περιοχή της λίμνης, ενώ στο «δωμάτιο των γλυσινών» προτείνονται νέες φυτεύσεις που οδηγούν σε αλλαγή του χαρακτήρα του. Επικαλούμενος αδυναμία να συντηρήσει και να προστατεύσει τον Εθνικό Κήπο, ο Δήμος Αθηναίων επέλεξε να τον παραχωρήσει σε έναν ιδιωτικό φορέα. Η ενέργεια αυτή είναι αδιανόητη, πολύ περισσότερο μάλιστα αφού αφορά ίσως τον πιο εμβληματικό δημόσιο χώρο του κέντρου της Αθήνας. Σε αντίθεση με κάποιους που ανακάλυψαν το θέμα κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, η «Ανοιχτή Πόλη» δήλωσε από την πρώτη στιγμή αντίθετη με το σχέδιο της παραχώρησης και «ντε φάκτο» ιδιωτικοποίησης του Εθνικού Κήπου. Υποστηρίζουμε την προσφυγή της Εταιρείας Φίλων του Εθνικού Κήπου και 10 δημοτών του Δήμου Αθηναίων στο ΣτΕ. Υποστηρίζουμε επίσης κάθε άλλη ενέργεια και κάθε κινηματική δράση που υπερασπίζεται την δημόσιο χαρακτήρα του Κήπου και επιδιώκει την ακύρωση της εκχώρησης. Και είμαστε σίγουροι, ότι η εκχώρηση θα ακυρωθεί γιατί είναι αντισυνταγματική, αδιαφανής και παράνομη» υποστηρίζει ο υποψήφιος δήμαρχος και επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης, Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
Από την πλευρά του ο υποψήφιος δήμαρχος με το συνδυασμό «Αθήνα Μπορείς», Αρης Σπηλιωτόπουλος πιστεύει ότι: «Επιχειρείται μια πρωτοφανής αυθαιρεσία, για χάρη κάποιων ιδιωτικών συμφερόντων και ενάντια στο συμφέρον και τις επιθυμίες των Αθηναίων. Κι όλα αυτά πού; Σε έναν από τους ελάχιστους πράσινους πνεύμονες του κέντρου της πόλης. Στο χώρο που έχουμε συνδυάσει με την ήρεμη βόλτα μας. Στο πιο ιστορικό πάρκο της πόλης, με διαδρομή από τον 19ο αιώνα, το οποίο τα τελευταία χρόνια μαραζώνει, αποψιλώνεται, υποβαθμίζεται και αντί ο Δήμος να λύσει τα προβλήματά του πάει να του δώσει τη χαριστική βολή. Η δική μας προσπάθεια, είναι να σταματήσουμε αυτή την αυθαιρεσία. Γι΄αυτό και συλλέγουμε υπογραφές σε κεντρικά σημεία της πόλης αλλά και διαδικτυακά, στο www.athinamporeis.gr. Ο Κήπος πρέπει να διατηρήσει οπωσδήποτε τον χαρακτήρα του. Κάθε ξένη δραστηριότητα πρέπει να αποκλειστεί. Είναι ώρα επιτέλους να αντιμετωπίσουμε τα πραγματικά προβλήματά του. Ότι έχει γεράσει, υποφέρει από αύξηση του θορύβου, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές στη χλωρίδα και τη δομή του, χρειάζεται αποκατάσταση με βάση τις διεθνείς επιστημονικές πρακτικές. Κάθε παρέμβαση στον Κήπο θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις γνώμες των ειδικών. Να έχει προηγηθεί συνολική μελέτη. Η βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα είναι καλοδεχούμενη. Αρκεί να είναι καλοπροαίρετη και οι ιθύνοντες να έχουν εξασφαλίσει το υγιές πλαίσιο εντός του οποίου θα αναπτυχθεί».
Ο κήπος οριοθετήθηκε πρώτη φορά το 1836 και τις πρώτες φυτευτικές εργασίες οργάνωσε και επέβλεψε ο κηποτέχνης Λουί Μπαρώ. Είναι ο μόνος κατά τα πρότυπα της δυτικοευρωπαικής κηποτεχνίας αστικός κήπος της χώρας με μια υψηλή αισθητική που συνδυάζει πάρκο αναψυχής και βοτανικό κήπο. Είναι ο Κήπος «της εκστάσεως και της ρέμβης» όπως τον αποκάλεσε ο Κώστας Μπιρής, ενσωματώνοντας στο εσωτερικό του συλλογικές εμπειρίες των Αθηναίων. Ξεριζώνοντας αυτή την ανάσα ζωής, ξεριζώνουμε μαζί κι ένα κομμάτι της μνήμης μας.
Written by Το Ρήγμα που Ενώνει
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου