Του Γιάννη Ζουμπουλάκη ΤΟ ΒΗΜΑ
Τις είδα σε διάφορα φεστιβάλ και τις συνιστώ με το χέρι στην καρδιά. Ανήκουν όλες στις ταινίες που θα συζητηθούν κατά την διάρκεια της ερχόμενης σεζόν. Είναι όλες ευρωπαϊκές και δηλώνουν περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, ότι κινηματογράφος δεν είναι μόνον Χόλιγουντ.
Και δεν πρέπει να είναι μόνον Χόλιγουντ. Στα χρόνια της κρίσης, ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος γεννά μικρά ή μεγάλα κινηματογραφικά διαμάντια στην Γαλλία, στην Γερμανία, στην Δανία, στην Αγγλία, στην Ιταλία. Και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας ,η οποία μπορεί μεν να λείπει από την δεκάδα, αλλά θα ακολουθήσει με ένα «δικό» της αφιέρωμα.
Σημειώνω ότι αρκετές από τις 10 ταινίες που επέλεξα εδώ θα προβληθούν κατά την διάρκεια του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας. Συγκρατείστε τίτλους και ημερομηνίες και μην τις χάσετε!
«Σώμα με σώμα» - Ζακ Οντιάρ, Γαλλία
Μαύρη μαυρίλα μεν, αισιοδοξία δε. Πως γίνεται; Εμ, αυτό σημαίνει μεγάλος σκηνοθέτης και ο Zακ Οντιάρ έχει από παλιά αποδείξει σε τι μεγέθη «παίζει». Θυμηθείτε τον «Προφήτη». Εδώ, η Μαριόν Κοτιγιάρ (που της αξίζει υποψηφιότητα στα Οσκαρ), είναι η εκπαιδεύτρια φαλαινών που χάνει τα πόδια της σε ατύχημα αλλά μέσω της γνωριμίας της με έναν, μοναχικό άντρα που περιπλανάται στην Γαλλική Ριβιέρα με τον παιδί του, θα μπορέσει και πάλι να ορθοποδήσει (αποκάλυψη ο ηθοποιός Ματίας Σενάρτς). Μαζί της ένιωσα να ορθοποδώ και εγώ στο τέλος αυτής της σκληρής ταινίας που προσφέρει με γενναιοδωρία το χαμόγελο εκεί που δεν το περιμένεις. (Το «Σώμα με σώμα» θα ανοίξει τις Νύχτες Πρεμιέρας μόνον με προσκλήσεις την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου και θα προβληθεί ξανά το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου στις 17.00 στο INTEAΛ)
«Αγάπη» - Μίχαελ Χάνεκε, Γαλλία
Ο πιο συναισθηματικός Χάνεκε που έχω δει ποτέ! Αγαπησιάρης, τρυφερός αλλά και χωρίς να χάνει την γνωστή αυστηρότητά του. Τρία χρόνια μετά την «Λευκή κορδέλα» ανιχνεύει με τον διεισδυτικό φακό του την σχέση ενός ηλικιωμένου ζευγαριού στο σύγχρονο Παρίσι και βγάζει ερμηνείες αξιέπαινες από δυο κορυφαίους του γαλλικού σινεμά: τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Εμανουέλ Ριβά. Παίζει και η Ιζαμπέλ Υπέρ την κόρη τους. Συνάντηση κορυφής; Και λίγα λέω. Δικαιότατα κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα εφέτος στις Κάνες και οφείλει όχι μόνον να είναι στα ξενόγλωσσα Οσκαρ αλλά σε πολύ περισσότερες κατηγορίες! (Νύχτες Πρεμιέρας – Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου, στις 19.45 στο ODEON OPERA και Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου, στις 21.15 στο ODEON OPERA)
«Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» - Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι, Ιταλία
Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους ηθοποιούς! Οι αδελφοί Ταβιάνι ανεβάζουν «Ιούλιο Καίσαρα» με δολοφόνους, μαφιόζους και βιαστές αληθινούς! Μέσα στη φυλακή. Από τις πρώτες μέρες της εφετινής Μπερλινάλε φάνηκε ότι το φιλμ των βετεράνων ιταλών σκηνοθετών («Αλονζανφάν», «Χάος», «Η νύχτα του Σαν Λορέντζο», «Πατέρας αφέντης») που αναφέρεται στο ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης του «Ιουλίου Καίσαρα» του Ουίλιαμ Σέξπιρ από φυλακισμένους, ανήκε στις μεγάλες ταινίες της διοργάνωσης. Γι’ αυτό και πήρε την Χρυσή Αρκτο. Πάνω από τα 80 και οι δυο Ταβιάνι. Μακάρι να υπήρχαν κι άλλοι παππούδες σαν αυτούς. Κάνουν το σινεμά καλύτερο.
«The hunt» - Τόμας Βίντερμπεργκ, Δανία
Δεκαπέντε περίπου χρόνια μετά την «Οικογενειακή γιορτή», Τόμας Βίντερμπεργκ χώνει το νυστέρι του βαθιά μέσα στην απόλυτη ανδρική φοβία της εποχής μας: τι μπορεί να συμβεί από την στιγμή που ένα κοριτσάκι αφήνει να εννοηθεί ότι ο δάσκαλός της στο σχολείο (και καλύτερος φίλος του πατέρα της) την «πείραξε». Ο Βίντερμπεργκ λέει τα πράγματα ωμά. Η ζωή του αντρός θα καταστραφεί δια παντός και ουδεμία σημασία έχει αν φταίει ή όχι. Τρομερή προσέγγιση και μέγιστη ερμηνεία από τον Μαντς Μίκελσεν που απέσπασε για αυτήν την ταινία το βραβείο ερμηνείας στο τελευταίο φεστιβάλ Κανών.
«Apres Mai» («Μετά τον Μάη») - Ολιβιέ Ασαγιάς, Γαλλία
Ηταν η ταινία που αγάπησα περισσότερο κατά την διάρκεια του τελευταίου, φτωχού σε γενικές γραμμές κινηματογραφικού φεστιβάλ Βενετίας και χάρηκα ιδιαίτερα όταν την είδα να βραβεύεται με το βραβείο σεναρίου για τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ολιβιέ Ασαγιάς («Κάρλος»). Σε μια αυτοβιογραφική στιγμή του και με πρωταγωνιστή τον εκφραστικότατο Κλεμάν Μεταγιέρ, ο Ασαγιάς θυμάται τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970, όταν ο ανήσυχος, αναρχικός φοιτητόκοσμος αναζητούσε έναν «άλλον Μάη του ‘68», εκείνον που θα μπορούσε να πετύχει.
«A royal affair» - Νικολάι Αρσέλ, Δανία
Συγκρατείστε το όνομα Νικολάι Αρσέλ για δυο λόγους. Πρώτον, επειδή η ταινία του διόλου απίθανο να φτάσει στα ξενόγλωσσα Οσκαρ και δεύτερον επειδή ο νεαρός σκηνοθέτης είναι κατά το ήμισυ έλληνας και οι πληροφορίες λένε ότι θα περάσει από το προσεχές φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όπου το «Royal affair» θα κάνει πανελλήνια πρεμιέρα. Το υποβλητικό και ευαίσθητο αυτό φιλμ καταπιάνεται με έναν διάσημο μύθο της δανέζικης Ιστορίας γύρω από την ιδιόρρυθμη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον νεαρό, ανεγκέφαλο βασιλιά (Μίκελ Μπόελ Φόλσγκααρντ) και έναν γιατρό που θα γίνει ο καλύτερός του φίλος (και πάλι ο Μαντς Μίκελσεν, ένας διεθνής σταρ της Δανίας).
«Barbara» - Κρίστιαν Πέτζολντ, Γερμανία
Υποψήφια για την Χρυσή Αρκτο εφέτος στο φεστιβάλ Βερολίνου, η τελευταία ταινία ενός σκηνοθέτη που θεωρείται ο άτυπος «ηγέτης» του νέου γερμανικού κύματος, τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και με λιτό, άμεσο, σχεδόν αθόρυβο τρόπο, παρακολουθεί την ιστορία μιας ανατολικογερμανίδας γιατρού (Νίνα Χος) αποφασισμένης να διαφύγει στη Δύση. Τα διλλήματα, οι παγίδες, ο φόβος αλλά και η στάση ηρωισμού καταγράφονται χωρίς καμία διάθεση προπαγάνδας παρά το αριστερό προφίλ του σκηνοθέτη, στην καλύτερη και σίγουρα πιο εμπορική στιγμή του. (Νύχτες Πρεμιέρας – Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου στις 20.15 στο ΙΝΤΕΑΛ)
«Bella addormentata» - Μάρκο Μπελόκιο, Ιταλία
Φόντο της ταινίας η υπόθεση της επί 17 χρόνια σε κωματώδη κατάσταση Ελουάνα Ενγκλάρο που πέθανε το 2009. Οι γονείς της ήθελαν το παιδί τους να λυτρωθεί με ευθανασία αλλά η Ιταλική Γερουσία έφτασε στο σημείο να συζητήσει σε έκτακτη συνεδρίαση την ψήφιση νομοσχεδίου της κυβέρνησης Σίλβιο Μπερλουσκόνι (σε συνεργασία με την Καθολική Εκκλησία) για την υποχρεωτική σίτιση των ασθενών στα νοσοκομεία. Η υπόθεση συγκλόνισε την Ιταλία και ο έμπειρος Μπελόκιο, εδώ, στήνει μικρές ιστορίες θανάτου που λαμβάνουν χώρα στη Ρώμη παράλληλα με την ιστορία της Ενγκλάρο. Θέλει περισσότερο να ανοίξει διάλογο παρά να πάρει θέση και τα καταφέρνει.
«Reality» - Ματέο Γκαρόνε, Ιταλία
Τίτλος όνομα και πράγμα. Reality, όπως λέμε reality TV. Ο Ματέο Γκαρόνε, δημιουργός του «Γόμορρα», μιας εξαιρετικής τοιχογραφίας του οργανωμένου εγκλήματος στην σύγχρονη Ιταλία, εισχωρεί στα περίεργα νερά της τηλεοπτικής χυδαιότητας και παρακολουθεί την μεταμόρφωση ενός καθημερινού ιταλού από την στιγμή που αποφασίζει να θέσει υποψηφιότητα για ένα reality show. Το ενδιαφέρον με το παρασκήνιο της ταινίας είναι ότι όπως οι Ταβιάνοι γύρισαν τον «Καίσαρά» τους μέσα στη φυλακή, έτσι και ο Γκαρόνε χρησιμοποίησε έναν πραγματικό φυλακισμένο (για φόνο) ,τον Ανιέλο Αρένα, για τα γυρίσματα της δικής του.
«The angel’s share» - Κεν Λόουτς, Αγγλία
Ο Κεν Λόουτς δεν συνηθίζει να σκηνοθετεί κωμωδίες αν και το υπόγειο χιούμορ του υπάρχει ακόμα και στις πιο σκληρές ταινίες του όπως «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι». Tο βασικό εργαλείο της τελευταίας ταινίας του που μπορεί να μεταφραστεί ως «Το μερτικό του αγγέλου» είναι πράγματι το χιούμορ. Με τον γνωστή αμεσότητά του, ο βρετανός σκηνοθέτης μας καλεί για μια ακόμη φορά στις φτωχικές συνοικίες της Γλασκόβης, ρίχνοντας το βλέμμα του στις περιπέτειες μιας ομάδας καταδικασμένων για ποινικά αδικήματα που είναι αναγκασμένοι να εκτελέσουν την ποινή τους προσφέροντας ώρες «κοινωνικής εργασίας».
Τις είδα σε διάφορα φεστιβάλ και τις συνιστώ με το χέρι στην καρδιά. Ανήκουν όλες στις ταινίες που θα συζητηθούν κατά την διάρκεια της ερχόμενης σεζόν. Είναι όλες ευρωπαϊκές και δηλώνουν περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, ότι κινηματογράφος δεν είναι μόνον Χόλιγουντ.
Και δεν πρέπει να είναι μόνον Χόλιγουντ. Στα χρόνια της κρίσης, ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος γεννά μικρά ή μεγάλα κινηματογραφικά διαμάντια στην Γαλλία, στην Γερμανία, στην Δανία, στην Αγγλία, στην Ιταλία. Και σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας ,η οποία μπορεί μεν να λείπει από την δεκάδα, αλλά θα ακολουθήσει με ένα «δικό» της αφιέρωμα.
Σημειώνω ότι αρκετές από τις 10 ταινίες που επέλεξα εδώ θα προβληθούν κατά την διάρκεια του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας. Συγκρατείστε τίτλους και ημερομηνίες και μην τις χάσετε!
«Σώμα με σώμα» - Ζακ Οντιάρ, Γαλλία
Μαύρη μαυρίλα μεν, αισιοδοξία δε. Πως γίνεται; Εμ, αυτό σημαίνει μεγάλος σκηνοθέτης και ο Zακ Οντιάρ έχει από παλιά αποδείξει σε τι μεγέθη «παίζει». Θυμηθείτε τον «Προφήτη». Εδώ, η Μαριόν Κοτιγιάρ (που της αξίζει υποψηφιότητα στα Οσκαρ), είναι η εκπαιδεύτρια φαλαινών που χάνει τα πόδια της σε ατύχημα αλλά μέσω της γνωριμίας της με έναν, μοναχικό άντρα που περιπλανάται στην Γαλλική Ριβιέρα με τον παιδί του, θα μπορέσει και πάλι να ορθοποδήσει (αποκάλυψη ο ηθοποιός Ματίας Σενάρτς). Μαζί της ένιωσα να ορθοποδώ και εγώ στο τέλος αυτής της σκληρής ταινίας που προσφέρει με γενναιοδωρία το χαμόγελο εκεί που δεν το περιμένεις. (Το «Σώμα με σώμα» θα ανοίξει τις Νύχτες Πρεμιέρας μόνον με προσκλήσεις την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου και θα προβληθεί ξανά το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου στις 17.00 στο INTEAΛ)
«Αγάπη» - Μίχαελ Χάνεκε, Γαλλία
Ο πιο συναισθηματικός Χάνεκε που έχω δει ποτέ! Αγαπησιάρης, τρυφερός αλλά και χωρίς να χάνει την γνωστή αυστηρότητά του. Τρία χρόνια μετά την «Λευκή κορδέλα» ανιχνεύει με τον διεισδυτικό φακό του την σχέση ενός ηλικιωμένου ζευγαριού στο σύγχρονο Παρίσι και βγάζει ερμηνείες αξιέπαινες από δυο κορυφαίους του γαλλικού σινεμά: τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Εμανουέλ Ριβά. Παίζει και η Ιζαμπέλ Υπέρ την κόρη τους. Συνάντηση κορυφής; Και λίγα λέω. Δικαιότατα κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα εφέτος στις Κάνες και οφείλει όχι μόνον να είναι στα ξενόγλωσσα Οσκαρ αλλά σε πολύ περισσότερες κατηγορίες! (Νύχτες Πρεμιέρας – Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου, στις 19.45 στο ODEON OPERA και Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου, στις 21.15 στο ODEON OPERA)
«Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει» - Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι, Ιταλία
Της φυλακής τα σίδερα είναι για τους ηθοποιούς! Οι αδελφοί Ταβιάνι ανεβάζουν «Ιούλιο Καίσαρα» με δολοφόνους, μαφιόζους και βιαστές αληθινούς! Μέσα στη φυλακή. Από τις πρώτες μέρες της εφετινής Μπερλινάλε φάνηκε ότι το φιλμ των βετεράνων ιταλών σκηνοθετών («Αλονζανφάν», «Χάος», «Η νύχτα του Σαν Λορέντζο», «Πατέρας αφέντης») που αναφέρεται στο ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης του «Ιουλίου Καίσαρα» του Ουίλιαμ Σέξπιρ από φυλακισμένους, ανήκε στις μεγάλες ταινίες της διοργάνωσης. Γι’ αυτό και πήρε την Χρυσή Αρκτο. Πάνω από τα 80 και οι δυο Ταβιάνι. Μακάρι να υπήρχαν κι άλλοι παππούδες σαν αυτούς. Κάνουν το σινεμά καλύτερο.
«The hunt» - Τόμας Βίντερμπεργκ, Δανία
Δεκαπέντε περίπου χρόνια μετά την «Οικογενειακή γιορτή», Τόμας Βίντερμπεργκ χώνει το νυστέρι του βαθιά μέσα στην απόλυτη ανδρική φοβία της εποχής μας: τι μπορεί να συμβεί από την στιγμή που ένα κοριτσάκι αφήνει να εννοηθεί ότι ο δάσκαλός της στο σχολείο (και καλύτερος φίλος του πατέρα της) την «πείραξε». Ο Βίντερμπεργκ λέει τα πράγματα ωμά. Η ζωή του αντρός θα καταστραφεί δια παντός και ουδεμία σημασία έχει αν φταίει ή όχι. Τρομερή προσέγγιση και μέγιστη ερμηνεία από τον Μαντς Μίκελσεν που απέσπασε για αυτήν την ταινία το βραβείο ερμηνείας στο τελευταίο φεστιβάλ Κανών.
«Apres Mai» («Μετά τον Μάη») - Ολιβιέ Ασαγιάς, Γαλλία
Ηταν η ταινία που αγάπησα περισσότερο κατά την διάρκεια του τελευταίου, φτωχού σε γενικές γραμμές κινηματογραφικού φεστιβάλ Βενετίας και χάρηκα ιδιαίτερα όταν την είδα να βραβεύεται με το βραβείο σεναρίου για τον σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ολιβιέ Ασαγιάς («Κάρλος»). Σε μια αυτοβιογραφική στιγμή του και με πρωταγωνιστή τον εκφραστικότατο Κλεμάν Μεταγιέρ, ο Ασαγιάς θυμάται τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970, όταν ο ανήσυχος, αναρχικός φοιτητόκοσμος αναζητούσε έναν «άλλον Μάη του ‘68», εκείνον που θα μπορούσε να πετύχει.
«A royal affair» - Νικολάι Αρσέλ, Δανία
Συγκρατείστε το όνομα Νικολάι Αρσέλ για δυο λόγους. Πρώτον, επειδή η ταινία του διόλου απίθανο να φτάσει στα ξενόγλωσσα Οσκαρ και δεύτερον επειδή ο νεαρός σκηνοθέτης είναι κατά το ήμισυ έλληνας και οι πληροφορίες λένε ότι θα περάσει από το προσεχές φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όπου το «Royal affair» θα κάνει πανελλήνια πρεμιέρα. Το υποβλητικό και ευαίσθητο αυτό φιλμ καταπιάνεται με έναν διάσημο μύθο της δανέζικης Ιστορίας γύρω από την ιδιόρρυθμη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα στον νεαρό, ανεγκέφαλο βασιλιά (Μίκελ Μπόελ Φόλσγκααρντ) και έναν γιατρό που θα γίνει ο καλύτερός του φίλος (και πάλι ο Μαντς Μίκελσεν, ένας διεθνής σταρ της Δανίας).
«Barbara» - Κρίστιαν Πέτζολντ, Γερμανία
Υποψήφια για την Χρυσή Αρκτο εφέτος στο φεστιβάλ Βερολίνου, η τελευταία ταινία ενός σκηνοθέτη που θεωρείται ο άτυπος «ηγέτης» του νέου γερμανικού κύματος, τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και με λιτό, άμεσο, σχεδόν αθόρυβο τρόπο, παρακολουθεί την ιστορία μιας ανατολικογερμανίδας γιατρού (Νίνα Χος) αποφασισμένης να διαφύγει στη Δύση. Τα διλλήματα, οι παγίδες, ο φόβος αλλά και η στάση ηρωισμού καταγράφονται χωρίς καμία διάθεση προπαγάνδας παρά το αριστερό προφίλ του σκηνοθέτη, στην καλύτερη και σίγουρα πιο εμπορική στιγμή του. (Νύχτες Πρεμιέρας – Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου στις 20.15 στο ΙΝΤΕΑΛ)
«Bella addormentata» - Μάρκο Μπελόκιο, Ιταλία
Φόντο της ταινίας η υπόθεση της επί 17 χρόνια σε κωματώδη κατάσταση Ελουάνα Ενγκλάρο που πέθανε το 2009. Οι γονείς της ήθελαν το παιδί τους να λυτρωθεί με ευθανασία αλλά η Ιταλική Γερουσία έφτασε στο σημείο να συζητήσει σε έκτακτη συνεδρίαση την ψήφιση νομοσχεδίου της κυβέρνησης Σίλβιο Μπερλουσκόνι (σε συνεργασία με την Καθολική Εκκλησία) για την υποχρεωτική σίτιση των ασθενών στα νοσοκομεία. Η υπόθεση συγκλόνισε την Ιταλία και ο έμπειρος Μπελόκιο, εδώ, στήνει μικρές ιστορίες θανάτου που λαμβάνουν χώρα στη Ρώμη παράλληλα με την ιστορία της Ενγκλάρο. Θέλει περισσότερο να ανοίξει διάλογο παρά να πάρει θέση και τα καταφέρνει.
«Reality» - Ματέο Γκαρόνε, Ιταλία
Τίτλος όνομα και πράγμα. Reality, όπως λέμε reality TV. Ο Ματέο Γκαρόνε, δημιουργός του «Γόμορρα», μιας εξαιρετικής τοιχογραφίας του οργανωμένου εγκλήματος στην σύγχρονη Ιταλία, εισχωρεί στα περίεργα νερά της τηλεοπτικής χυδαιότητας και παρακολουθεί την μεταμόρφωση ενός καθημερινού ιταλού από την στιγμή που αποφασίζει να θέσει υποψηφιότητα για ένα reality show. Το ενδιαφέρον με το παρασκήνιο της ταινίας είναι ότι όπως οι Ταβιάνοι γύρισαν τον «Καίσαρά» τους μέσα στη φυλακή, έτσι και ο Γκαρόνε χρησιμοποίησε έναν πραγματικό φυλακισμένο (για φόνο) ,τον Ανιέλο Αρένα, για τα γυρίσματα της δικής του.
«The angel’s share» - Κεν Λόουτς, Αγγλία
Ο Κεν Λόουτς δεν συνηθίζει να σκηνοθετεί κωμωδίες αν και το υπόγειο χιούμορ του υπάρχει ακόμα και στις πιο σκληρές ταινίες του όπως «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι». Tο βασικό εργαλείο της τελευταίας ταινίας του που μπορεί να μεταφραστεί ως «Το μερτικό του αγγέλου» είναι πράγματι το χιούμορ. Με τον γνωστή αμεσότητά του, ο βρετανός σκηνοθέτης μας καλεί για μια ακόμη φορά στις φτωχικές συνοικίες της Γλασκόβης, ρίχνοντας το βλέμμα του στις περιπέτειες μιας ομάδας καταδικασμένων για ποινικά αδικήματα που είναι αναγκασμένοι να εκτελέσουν την ποινή τους προσφέροντας ώρες «κοινωνικής εργασίας».
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου