Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014

Τεχνολογία ή Τέχνη: Ποιο Μπορεί να σου Πει Περισσότερα για την Σεξουαλική σου Ζωή;

Το σεξ είναι ένα ακατάστατο πράγμα. Σε μπερδεύει, είναι γεμάτο αντιθέσεις, είναι υποκειμενικό. Η επιστήμη από την άλλη μεριά, καταπιάνεται με το να τεστάρει θεωρίες και να ψάχνει στοιχεία. Κοινώς, αν δεν μιλάμε για κάτι του στυλ «έλα να παίξουμε τον γιατρό», σεξ και επιστήμη δεν τα βρίσκουν και πολύ. Ή τουλάχιστον αυτό πιστεύουμε. Δημοσίευμα του http://www.vice.com/gr
Από τα μέσα του 19ου αιώνα όμως, μια σειρά από πρωτοπόρους επιστήμονες (ή σεξολόγους), έχουν αφοσιωθεί στην αντικειμενική μελέτη του σεξ, σε μια προσπάθεια να σπάσουν ταμπού, κάτι που προκαλεί βέβαια άφθονες αντιδράσεις.
Το ​The Institute of Sexology είναι μια νέα έκθεση που λαμβάνει χώρα στο Welcome Collection του Λονδίνου και εξιστορεί την πορεία αυτών των ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα εκθέτει μια σειρά από αντικείμενα, έγγραφα, ταινίες και έργα τέχνης που σχετίζονται με το σεξ. Με το να παρουσιάζει ταυτόχρονα το σεξ μέσα από τα μάτια επιστημόνων αλλά και καλλιτεχνών, η έκθεση θέτει το ερώτημα: τελικά η επιστήμη ή η τέχνη μας λέει περισσότερα για το σεξ;
Ένας Γερμανός μαθητής και ένας αξιωματικός των Ναζί, αφαιρούν ερωτικά βιβλία από μια βιβλιοθήκη
Απευθύνω αυτό ακριβώς το ερώτημα στην ​Katherine Angel, ιστορικό της φαρμακολογίας στο πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και συγγραφέα, η οποία έχει γράψει το κείμενο "Getting Beneath: Sex and the Individual", το οποίο εμφανίζεται στο βιβλίο της έκθεσης.
«Θα έλεγα σε γενικές γραμμές, πως βρίσκω τις καλλιτεχνικές απεικονίσεις της σεξουαλικότητας πιο ενδιαφέρουσες, συγκινητικές και προκλητικές από οποιοδήποτε άλλο μέσο», μου εξηγεί. «Μερικά από τα πιο αγαπημένα μου αντικείμενα σε σχέση με το σεξ είναι μουσικής, λογοτεχνικής ή κινηματογραφικής φύσης. Για παράδειγμα το What Purpose Did I Serve in Your Life της Marie Calloway, oι performance του David Hoyle, ακόμα και οι σεξουαλικές εκφράσεις του Prince. Βρίσκω όμως συναρπαστικές και τις επιστημονικές αναζητήσεις για την σεξουαλικότητα, κυρίως επειδή μας αποκαλύπτουν τις υποθέσεις μιας ολόκληρης κουλτούρας σχετικά με το σεξ».
Η έκθεση καταγράφει τις μεγάλες επιστημονικές κινήσεις σχετικά με την κατανόηση της σεξουαλικότητας που έχουν γίνει στην πρόσφατη ιστορία. Η Marie Stopes για παράδειγμα, άνοιξε την πρώτη κλινική εκτρώσεων το 1921 και την περίοδο που οι Σουφραζέτες μάχονταν για το δικαίωμα στην ψήφο, αυτή μαχόταν για την ισότητα μέσα στο πλαίσιο του γάμου.
Ο Alfred Kinsey κατά την διάρκεια συνέντευξης
Ο Γερμανός φυσικός Magnus Hirschfield ήταν ένας από τους πρώτους – αν όχι ο πρώτος – ακτιβιστής για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Μέσα στην καρδιά της δημοκρατίας της Βαϊμάρης, πάλεψε για την αποποινικοποίηση του ομοφυλοφυλισμού μέσω του Institute for Sexual Research, μέχρι την καταστροφή του ιδρύματος από τους Ναζί, οι οποίοι έκαψαν και τα βιβλία του (μαζί με αυτά του Freud).
H έκθεση κοιτάει επίσης και τον σεξολόγο Alfred Kinsey -ή Dr Sex, όπως ήταν γνωστός από τα αμερικάνικα media- o οποίος διεξήγαγε τις πρώτες έρευνες μεγάλης κλίμακας για τις σεξουαλικές συνήθειες αντρών και γυναικών. Τα αποτελέσματα των ερευνών του, δημοσιεύτηκαν σε δύο βιβλία best seller το 1948 και το 1953 και μερικά από τα συμπεράσματά του, όπως το γεγονός ότι το 37% των ερωτηθέντων αντρών παραδέχτηκε ότι είχε τουλάχιστον μια ομοφυλοφιλική εμπειρία, σκανδάλισε την Αμερική, που βρισκόταν στα πρόθυρα μιας σεξουαλικής επανάστασης.
Στην καρδιά της σεξουαλικά ταραχώδους δεκαετίας του 60, βρίσκουμε επίσης την ανθρωπολόγο Margaret Mead και τους επιστήμονες William Masters και Virginia Johnson. Οι μελέτες της Mead έθεσαν ερωτήματα σχετικά με το αν η Δυτική κατανόηση της σεξουαλικότητας ίσχυε παγκοσμίως, ενώ οι Masters και Johnson μέσω των εργαστηριακών τους μελετών προώθησαν την ιδέα της ισχυρής θηλυκής σεξουαλικότητας.
Paul Ryan, σημειωματάριο 44 WLS 3
Το Natsal (the National Survey of Sexual Attitudes and Lifestyles), στήθηκε αρχικά ως απάντηση στην κρίση του HIV στην δεκαετία του 80, με σκοπό να μαζέψει στοιχεία που θα βοηθούσαν την αντιμετώπιση της ασθένειας.
Οι εν λόγω σεξολόγοι όμως δεν επηρεάζονταν μόνο από τις πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές τάσεις της εποχής, αλλά και από τα προσωπικά τους βιώματα. «Νομίζω ότι το ενδιαφέρον εκεί, βρίσκεται στο σημείο που τέμνεται το προσωπικό και το επαγγελματικό», λέει ο Honor Beddard, ο συν-διοργανωτής της έκθεσης. «Ποια ήταν τα κίνητρα του καθενός, ώστε να αφοσιωθεί σε αυτό το θέμα; Ήταν ένας χώρος εξαιρετικά αμφιλεγόμενος και όλοι τους προέρχονταν από άλλους τομείς».
Η Marie Stopes εξέδωσε το εγχειρίδιό της για το σεξ με τίτλο Married Life, κατά την διάρκεια του διαζυγίου της από τον πρώτο της άντρα, με τον οποίο χώρισε επειδή αυτός δεν είχε ολοκληρώσει ποτέ την σχέση τους. Ο Alfred Kinsey ήταν αμφιφυλόφιλος και είχε ένα «ανοικτό» γάμο. Επιπλέον ήταν μαζοχιστής που αντλούσε ευχαρίστηση από το να βάζει αντικείμενα στην ουρήθρα του. Αν και επέμενε οι αναλυτές του να είναι παντρεμένοι έτσι ώστε η έρευνά του να έχει ένα αξιοσέβαστο προφίλ, τους παρότρυνε να ανταλλάσουν συντρόφους και να πειραματίζονται σεξουαλικά, πολλές φορές μάλιστα μπροστά του, έτσι ώστε να μπορεί να τους κινηματογραφεί.
Ο Dan και η Jan Siechert με το "The Monkey Rocker" (φωτογραφία του Timothy Archibald)
Στο βιβλίο της έκθεσης, ένας αναλυτής του Kinsey εξομολογείται στον ιστορικό Christopher Turner πως δεν είχε γνωρίσει ποτέ κάποιον με λιγότερες σεξουαλικές αναστολές. Τα «διαφορετικά» γούστα του και οι ανορθόδοξες επιλογές του επισκίασαν ως ένα σημείο τα επιστημονικά του διαπιστευτήρια. Τελικά ήταν απλά ένας διεστραμμένος που χρησιμοποιούσε την θέση του για να ικανοποιήσει τις ορέξεις του;
Ίσως η αλήθεια να μην έχει ιδιαίτερη σημασία. Η έκθεση λέει ο Beddard «θέλει να κοιτάξει το παρελθόν και να διακρίνει τον μύθο από την πραγματικότητα και να ρωτήσει το εξής: Τελικά έχει σημασία; Οι μύθοι είναι το ίδιο σημαντικοί με την πραγματικότητα».
Η τέχνη παρέχει την «άλλη φωνή» της έκθεσης, τόσο στους τοίχους της γκαλερί όσο ως κομμάτι του ευρύτερου προγράμματος. «Το πραγματικά όμορφο κομμάτι του να δουλεύεις με καλλιτέχνες είναι το ότι μπορούν καμιά φορά να πουν με το έργο τους, αυτά που δεν μπορούμε εμείς με τα λόγια μας», λέει ο Beddard.
Ο Alfred Kinsey κατά την διάρκεια διάλεξης στο University of California
Πέρα από τις ερωτικές εικόνες της συλλογής του ιδρυτή της γκαλερί Henry Wellcome, υπάρχουν κολάζ του John Stetzak, που ενώνουν αντρικά και γυναικεία κορμιά, ματιές στα σημειωματάρια του Paul Ryan και λεσβιακά πορτραίτα της Zanele Muholi.
H ιδέα πως η τέχνη και η επιστήμη κινούνται σε αντίθετους δρόμους – ο ένας υποκειμενικός, ο άλλος αντικειμενικός – είναι άτοπος. Όπως και στην κλίμακα σεξουαλικότητας του Kinsey, έτσι και εδώ η κατάσταση είναι πιο ρευστή. Η επιστήμη είναι δημιουργική, παιχνιδιάρα, ο σκοπός της είναι να εξερευνεί.
Από την άλλη πλευρά και η τέχνη, μπορεί να στηρίζει πολλά στη έρευνα, μια έρευνα που έχει την ίδια σημασία με το τελικό αποτέλεσμα. Ας πάρουμε για παράδειγμα την φωτογραφική σειρά του Timothy Archibald (που περιλαμβάνεται στην έκθεση), που έχει ως θέμα αυτοσχέδια σεξουαλικά βοηθήματα και τους ιδιοκτήτες τους. Ο Archibald σχεδίαζε αρχικά να φωτογραφίσει εφευρέτες μικρής κλίμακας: «ανθρώπους που φτιάχνουν ή εφευρίσκουν πράγματα με σκοπό να ανακαλύψουν κάτι σπουδαίο και να γίνουν πλούσιοι. Το αληθινό Αμερικάνικο όνειρο».
Ψάχνοντας εφευρέτες, ανακάλυψε μια ολόκληρη κοινότητα ανθρώπων που έφτιαχνε σεξουαλικά βοηθήματα χρησιμοποιώντας δονητές και οικιακές συσκευές.
Εμπνευσμένος από τις φωτογραφίες που αποκόμισε από αυτούς τους ανθρώπους, αποφάσισε να αρχίσει να φτιάχνει δικά του βοηθήματα. Κατά την διάρκεια της φωτογραφικής σειράς, ο Archibald δεν είδε τον εαυτό του ως ερευνητή, αλλά ούτε και ως καλλιτέχνη. «Είδα τον εαυτό μου ως ανθρωπολόγο», λέει ο ίδιος. «H φωτογραφία ήταν ένας εύκολος τρόπος για να συλλέξω πληροφορίες, ένας ουδέτερος συναισθηματικά τρόπος για να παρατηρήσω αυτήν την υποκουλτούρα. Το συναίσθημα και ο ανθρωπισμός μπήκε στην διαδικασία μέσου της δικής μου παρουσίας, ως χειριστή της κάμερας».

Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 2014

Στίβεν Χόκινγκ: Η εκδίκηση της επιστήμης

του Καρασαρίνη Μάρκου

Με τους όρους της επιστημονικής παραγωγής ιδεών η ηλικία του είναι κάτι παραπάνω από σεβάσμια. Είναι αυτή στην οποία κάθε εξέχων θεωρητικός φυσικός έχει κερδίσει το προνόμιο να εξαργυρώνει τους κόπους της νεότητάς του: να γέρνει σε έναν αναπαυτικό καναπέ και να περιμένει πότε οι μαθητές ή οι λοιποί εργάτες του πεδίου του θα αποδείξουν πειραματικά την ισχύ των θεωρημάτων του για να εισπράξει εκείνος το Νόμπελ που του αξίζει. Πάνω-κάτω, δηλαδή, ό,τι έπραξε η ομάδα του CERN το 2013 για τον 86χρονο Πίτερ Χιγκς και το μποζόνιό του.

Στα 72 του όμως ο Στίβεν Χόκινγκ, διευθυντής Ερευνας του Κέντρου Θεωρητικής Κοσμολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, παρά το ότι, συμμορφωνόμενος προς τις ακαδημαϊκές ρυθμίσεις, συνταξιοδοτήθηκε το 2009 από την έδρα των Μαθηματικών όπου κάποτε δίδασκε ο Ισαάκ Νεύτων και την οποία ο ίδιος κατείχε για 30 χρόνια, δεν μοιάζει ακριβώς διατεθειμένος να αποχωρήσει από την ενεργό δράση. Ισως γιατί η προσωπικότητά του διαπνέεται από μια θεμελιώδη δίψα για το νέο, όπως δείχνει η είσοδός του στον κόσμο του Facebook τον περασμένο Οκτώβριο. Ισως γιατί διακρίνεται από μια γνήσια επιδίωξη της δημόσιας φιλονικίας, όπως φανερώνει μια μακρά αλυσίδα αμφιλεγόμενων δηλώσεων - ότι οι ιοί των υπολογιστών είναι μια μορφή ζωής, ότι το ανθρώπινο είδος πρέπει να υιοθετήσει τις μεθόδους της γενετικής μηχανικής προκειμένου να μην ξεπεραστεί σε ευφυΐα από την τεχνητή νοημοσύνη, ότι υπάρχουν εξωγήινοι και καλό θα είναι να αποφύγουμε την επαφή μαζί τους, ότι η εισβολή στο Ιράκ αποτελεί «έγκλημα πολέμου», ότι το μποζόνιο του Χιγκς δεν θα ανακαλυφθεί ποτέ. Ισως, τέλος, γιατί ένας άνθρωπος που στα 21 του έλαβε διορία δύο ετών ζωής από τους γιατρούς του και βρίσκεται επί 45 χρόνια καθηλωμένος σε αναπηρική πολυθρόνα δεν μπορεί να ταυτίζει την ακινησία με την ανάπαυση.

Εκ φύσεως άλλωστε ο Χόκινγκ έμοιαζε πάντα να απεχθάνεται τη στάση. Ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης υπήρξε μέλος της κωπηλατικής ομάδας, παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο, Τζέιν Γουάιλντ, σε ηλικία 23 ετών το 1965 και μαζί απέκτησαν τρία παιδιά, χώρισε το 1990 και, σύμφωνα με τον ίδιο, έζησε έναν «παθιασμένο και θυελλώδη γάμο» με τη δεύτερη σύζυγό του, Ιλέιν Μέισον, ως το 2006, δεν έπαψε ποτέ να ταξιδεύει ανά τον κόσμο για τις ανάγκες της επιστήμης του και, παρά το ότι η υγεία του προοδευτικά χειροτέρευε, παλαιότερα δεν δίσταζε να συμμετάσχει ως τις πρώτες πρωινές ώρες στα πάρτι που έκλειναν τα επιστημονικά συνέδρια. «Ηταν μια λαμπρή περίοδος. Ημουν ζωντανός και έκανα έρευνα στη θεωρητική φυσική. Ηθελα να γνωρίζω γιατί υπάρχει το Σύμπαν - γιατί υπάρχει κάτι μεγαλύτερο από το τίποτε», συνοψίζει ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Το χρονικό της ζωής μου» (εκδ. Τραυλός). Παράλληλα δημοσίευε καινοτόμες προσεγγίσεις στην κοσμολογία (με γνωστότερη συνεισφορά την πρόταση πως οι μαύρες τρύπες εκπέμπουν μια μορφή ακτινοβολίας που τιμητικά φέρει το όνομά του), έγραφε οκτώ βιβλία εκλαϊκευμένης φυσικής για ενηλίκους και τρία για παιδιά, συμμετείχε σε τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ και δίδασκε στο πανεπιστήμιο. Διόλου παράξενο που εξελίχθηκε σε εμβληματική μορφή, στον διασημότερο εν ζωή επιστήμονα.

Στη δεκαετία του '80 ο Στίβεν Χόκινγκ είχε ήδη ενδυθεί τον μανδύα του διαδόχου του Αϊνστάιν. Το «Time» και το «Newsweek», κατ' εξοχήν διαμεσολαβητές των εξελίξεων ακόμη για ένα διεθνές κοινό, αφιέρωναν εξώφυλλα στον άνθρωπο που, κατά την έκφρασή του, επιχειρούσε να διαβάσει «το μυαλό του Θεού» (αν και σε πολλές διατυπώσεις περί της σχέσης φυσικών νόμων και Υπέρτατου Οντος δεν άφηνε σπουδαία περιθώρια ελιγμών στο δεύτερο) και προωθούσαν μια εκλαϊ-κευμένη όψη της κοσμολογίας του. Σύμφωνα με αυτήν, ο Χόκινγκ συνέχιζε το έργο του Αϊνστάιν φιλοδοξώντας να ολοκληρώσει μια «Θεωρία των πάντων» η οποία θα πάντρευε τις θεμελιώδεις δυνάμεις της φυσικής μεταξύ τους στο πρότυπο που είχε οραματιστεί ο εμπνευστής της Θεωρίας της Σχετικότητας. Βέβαια, πρόγονος και επίγονος είχαν τις διαφορές τους: ο Αϊνστάιν αναζητούσε τρόπους να παρακάμψει την «αρχή της απροσδιοριστίας» του Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, ακρογωνιαίο λίθο της κβαντομηχανικής, υποστηρίζοντας ότι εισήγαγε στους νόμους της φυσικής ένα ανεπίτρεπτο στοιχείο αβεβαιότητας («είμαι πεπεισμένος ότι ο Θεός δεν παίζει ζάρια», όπως το έθετε), ενώ ο Χόκινγκ στην πρόβλεψή του για μια πιθανή συνένωση σχετικότητας και κβαντικής θεωρίας δεν είχε τέτοιες προκαταλήψεις. Πέρα ωστόσο από τη γοητεία των υποατομικών σωματιδίων που γέμιζαν τις σελίδες του διεθνούς Τύπου με παραστάσεις και διαγράμματα, η περίπτωση του επιφανούς φυσικού ήταν το ίδιο ή και περισσότερο δημοφιλής ως «human interest story».

Οντας καθηλωμένος σε αναπηρική πολυθρόνα από πλάγια μυοτροφική σκλήρυνση ήδη από την ηλικία των 20 ετών, αποτελούσε την προσωποποίηση του ηθικού σθένους. Επιπλέον, η εικόνα του έδινε το κατάλληλο έναυσμα για δημοσιογραφική ανακίνηση του αιώνιου διπόλου για το σώμα και τη διάνοια: «Είναι σχεδόν πλήρως παράλυτος, άφωνος, περιορισμένος σε αναπηρική καρέκλα, ικανός να κινεί μόνο τους μυς του προσώπου του και δύο δάχτυλα του αριστερού του χεριού. (...) Επικοινωνεί αποκλειστικά μέσω ενός συνθετητή φωνής, τον οποίο χειρίζεται πληκτρολογώντας κοπιαστικά λέξεις σε έναν υπολογιστή προσαρμοσμένο στη μηχανοκίνητη καρέκλα του» - «Αιχμάλωτος στο ίδιο του το σώμα, όμως η διάνοιά του τον μεταφέρει στις εσχατιές του Σύμπαντος» διάβαζε κανείς σε δύο χαρακτηριστικά κείμενα του «Time» το 1988 και το 1992.

Το 1988, άλλωστε, όταν το «Newsweek» έθετε σε δεύτερη μοίρα τη συνάντηση κορυφής Ρίγκαν - Γκορμπατσόφ στη Μόσχα προκειμένου να ανακηρύξει στο εξώφυλλό του τον Χόκινγκ «Κυρίαρχο του Σύμπαντος», συνέπεσε με την έκδοση του βιβλίου μέσω του οποίου οι περισσότεροι θα τον γνώριζαν για πρώτη φορά. «Το χρονικό του χρόνου» (εκδόσεις Κάτοπτρο) ήταν ένα παράδοξο μπεστ σέλερ: από το πουθενά σχεδόν η σκληρόδετη έκδοση είχε ήδη πουλήσει ένα εκατομμύριο αντίτυπα, πράγμα πρωτοφανές για κείμενο εκλαϊκευμένης επιστήμης που πραγματευόταν τις δυσνόητες έννοιες της σύγχρονης φυσικής. Η εξομολόγηση του συγγραφέα στον πρόλογο ήταν από τη μια μεριά ενδεικτική της πραγματικότητας, από την άλλη χαρακτηριστική της τόλμης του εγχειρήματος: «Κάποιος μου είπε πως κάθε εξίσωση που θα έβαζα στο βιβλίο θα μείωνε τις πωλήσεις του στο μισό. Τελικά όμως αναγκάστηκα να βάλω μία: την περίφημη του Αϊνστάιν E=mc². Ελπίζω αυτό να μη μου κοστίσει τους μισούς αναγνώστες μου». Συνεχείς επανεκδόσεις, μεταφράσεις σε 40 γλώσσες και δέκα εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως σε 20 χρόνια κατέστησαν το «Χρονικό» τομή στην παγκόσμια βιβλιογραφία της εκλαϊκευμένης επιστήμης. Προλείαναν έτσι το έδαφος για τη διαχρονική κατόπιν επιτυχία βιβλίων που τακτικά μεταβιβάζουν την ουσία της αιχμής της φυσικής σε ευρύτερα στρώματα: ευαγγέλια της εκλαϊκευμένης επιστήμης όπως «Το σωματίδιο του Θεού» του Λέον Λέντερμαν ή «Το κομψό Σύμπαν» του Μπράιαν Γκριν δεν θα είχαν τη μορφή ή την απήχηση που απέκτησαν, ίσως και να μην είχαν δει καν το φως της δημοσιότητας, αν δεν είχε προηγηθεί εκείνο. Γιατί η δουλειά του Χόκινγκ οικοδόμησε ένα υπόβαθρο γνώσης εξοικειώνοντας ένα πολυπληθές κοινό με ορισμούς που κάποτε λογίζονταν περίπλοκοι και παραδίδοντας έννοιες όπως ο «ορίζοντας των γεγονότων» ή «το βέλος του χρόνου» προς χρήση στην καθημερινή γλώσσα.  

Εδώ μπορεί να εντοπίσει κανείς κατά μία έννοια τις ρίζες της διάχυσης στη σύγχρονη κουλτούρα τόσο της ορολογίας της θεωρητικής φυσικής όσο και της ανάγκης της επιστημονικής ακρίβειας. Πριν από τον Στίβεν Χόκινγκ ο τίτλος του «Βέλους του χρόνου», του μυθιστορήματος του δημοφιλούς βρετανού συγγραφέα Μάρτιν Εϊμις, που αφηγείται ανάποδα τη ζωή ενός ναζί εγκληματία γιατρού, θα ήταν απλώς μια κρυπτική αναφορά. Πριν από τον Στίβεν Χόκινγκ η ποπ κουλτούρα σπάνια επεδίωκε την πιστότητα της επιστήμης που βρίσκει κανείς στο σενάριο των Αρθουρ Κλαρκ και Στάνλεϊ Κιούμπρικ για το «2001: Οδύσσεια του Διαστήματος». Προτιμούσε τα διαστημικά παραμύθια του Τζορτζ Λούκας για έναν «Πόλεμο των άστρων» - ταινίες όπου το στοιχείο της φαντασίας υπερείχε τόσο ώστε καθιστούσε την επιστήμη άχρηστο επιθετικό προσδιορισμό. Αν το σημερινό «Interstellar» του Κρίστοφερ Νόλαν έχει ανάγκη από την παρουσία του πρωτοπόρου κοσμολόγου Κιπ Θορν για να λειτουργήσει πειστικά για τον θεατή, αυτό οφείλεται και στην εξοικείωση του κοινού με τις έννοιες που διέσπειραν τα εκατομμύρια αντίτυπα του «Χρονικού του χρόνου». Αν η πρωταγωνίστρια της ταινίας Αν Χάθαγουεϊ κάνει λόγο για την αντίληψή της περί φυσικής της ως «έναν κόκκο άμμου από την ακτή της γνώσης του Κιπ Θορν», σε αυτήν έχει συμβάλει έμμεσα και ο Στίβεν Χόκινγκ.

Οπως σημειώνει ο Τζέφρι Κλούγκερ σε άρθρο του για το φιλμ που δημοσιεύθηκε σε πρόσφατο τεύχος του «Time», «ο κινηματογράφος έχει καταστεί αληθινή πηγή επιστημονικής διερώτησης για εκατομμύρια ανθρώπους σε μια εποχή που η ίδια η επιστήμη μπορεί να αποβεί εξαιρετικά μπερδεμένη και πολύπλοκη για να γίνει κατανοητή». Ο Στίβεν Χόκινγκ μπορεί τελικά να μη διατύπωσε τη «Θεωρία των πάντων» και ως εκ τούτου η ομότιτλη βιογραφική ταινία που βγήκε στους αμερικανικούς κινηματογράφους πριν από δέκα ημέρες να αφηγείται τα γεγονότα της προσωπικής ζωής του, όχι το πώς προσπέρασε τον Αϊνστάιν στη λεωφόρο της υστεροφημίας, δικαιούται όμως να επαίρεται ότι απλοποίησε τη γεωμετρία ενός χαοτικού Σύμπαντος για τα μάτια του μέσου ανθρώπου.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

Ημερίδα με θέμα «Αναφορά στον Σπύρο Ασδραχά»

Ημερίδα με θέμα «Αναφορά στον Σπύρο Ασδραχά» διοργανώνουν οι εκδόσεις Θεμέλιο, τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας και το περιοδικό Ιστορικά, το Σάββατο 29 Νοεμβρίου στις 6 μ.μ., στη Στοά του Βιβλίου (Πεσματζόγλου 5), με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του Σπ. Ασδραχά «Υπομνήσεις. Ιστορικότροπα σημειώματα».

Στην πρώτη συνεδρία μιλούν οι Ν. Ξυδάκης, Ν. Θεοτοκάς, Ν. Κοταρίδης, Ε. Ζέη, Δ. Αρβανιτάκης και συντονίζει ο Η. Νικολακόπουλος. Στη δεύτερη συνεδρία μιλούν οι Β. Πρόντζας, Ρ. Σταμούλη, Ν. Καραπιδάκης και Α. Λιάκος. Συντονίζει ο Ν. Φίλης.

Αναλυτικά το πρόγραμμα:


ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Ηλίας Νικολακόπουλος, αντιπρόεδρος Δ.Σ. των ΑΣΚΙ
 ΝΙΚΟΣ ΞΥΔΑΚΗΣ, αρθρογράφος της εφημερίδας Η Καθημερινή, «Η κατανόηση της μακράς διάρκειας μας βοηθά και στη βραχεία: τι έμαθα από τον κύριο Σπύρο Ασδραχά»
 ΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ - ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΑΡΙΔΗΣ, Πάντειο Πανεπιστήμιο
  «Η έννοια της “παραδοσιακότητας” και η μέριμνα της διάρκειας»
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΖΕΗ, Πανεπιστήμιο Κρήτης, «Προσλήψεις του νησιωτισμού»
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΒΑΝΙΤΑΚΗΣ, Μουσείο Μπενάκη, «Το μέρος και το όλον: έννοια και μορφές επικοινωνίας» 
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Πρόεδρος: Νίκος Φίλης, διευθυντής εφημερίδας Η Αυγή
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΡΟΝΤΖΑΣ, Πάντειο Πανεπιστήμιο, «Συγκίνηση ιστορικότροπης φροντίδας: μεταξύ διδασκαλίας και υπομνήσεων»
ΡΟΔΗ ΣΤΑΜΟΥΛΗ, Κέντρο Ερεύνης  Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών, «Σεμινάρια: Παρίσι - Αθήνα»
ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΠΙΔΑΚΗΣ, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, «Il maestro di coloro che sanno»
ΑΝΤΩΝΗΣ ΛΙΑΚΟΣ, Πανεπιστήμιο Αθηνών,  «Όταν η ιστορία σε τραβάει από το μανίκι»
Θα ακολουθήσει προβολή συνέντευξης του Σπύρου Ασδραχά με τον Βαγγέλη Καραμανωλάκη και τον Αντώνη Λιάκο την οποία κινηματογράφησε ο Ηλίας Γιαννακάκης.

Αυθεντικό μπλουζ στο Μετς από τις 28 Νοεμβρίου ως και την 1η Δεκεμβρίου

Ο James, Boo Boo, Davis έρχεται στο Μετς και συγκεκριμένα στο Half Note μεταφέροντας την αύρα τού Δέλτα του Μισισιπή, περιοχή από την οποία κατάγεται. Γεννημένος στο Drew το 1943, μεγάλωσε στην καρδιά του Δέλτα του ποταμού σε περιοχές με τεράστιες φυτείες βαμβακιού του Νότου όπου η παρουσία των χιλιάδων εργατών της γης προσέλκυσε τους καλύτερους μουσικούς της γύρω περιοχής. Περιοχή τόσο πλούσια όσον αφορά τη γη της όσο και τα blues.

O Βοο Βοο είναι γιος μουσικού που έπαιξε με τον John Lee Hooker, τον Elmore James και τον Robert Pete Williams: ο ίδιος θυμάται αυτούς τους κολοσσούς να παίζουν στο σαλόνι του σπιτιού του. Αυτές οι εικόνες και το ατέλειωτο τραγούδι των εργατών στα χωράφια του βαμβακιού έβαλαν τις βάσεις για την ενασχόλησή του με τη μουσική με την οποία ο James Boo Boo Davis ασχολείται από την ηλικία των πέντε, παίζοντας φυσαρμόνικα και τραγουδώντας στην εκκλησία. Αργότερα θα πιάσει και την κιθάρα και με τα αδέλφια και τον πατέρα του θα κάνουν μπάντα με την οποία έπαιζαν στις γύρω περιοχές.

Η καρδιά του Boo Boo ανήκει πάντα στον Νότο των Ηνωμένων Πολιτειών, παρ' όλο που δεν μεγάλωσε σε ιδανικές συνθήκες. Δεν έμαθε να γράφει και να διαβάζει. Εμαθε όμως τα μπλουζ, για αυτά ζει και αναπνέει, με αυτά ξέρει να συνεννοείται. Περισσότερα από τον Boo Boo Davis στη συνέντευξη που ακολουθεί και κυρίως στο Ηalf Note από τις 28 Νοεμβρίου.

Σημεία ποιητικού λόγου: «Εγώ ο Μ. Μπρεχτ είμαι απ’ τα μαύρα δάση…»

της Μαριλένας Καρρά

Η πολιτική μέσα από την ποίηση. Η ποίηση ως πολιτική.
«Μεγάλωσα σαν γιος καλοστεκούμενων ανθρώπων. Οι γονείς μου μού φορούσαν γιακά, μ” έμαθαν τις συνήθειες εκείνων που έχουν υπηρέτες και με δίδαξαν  πώς να διατάζω. Αλλά, όταν μεγάλωσα και είδα γύρω μου, οι άνθρωποι της τάξης μου δεν μ” άρεσαν, το να διατάζω  δεν ήταν του γούστου μου, ούτε και το να με υπηρετούν. Γι” αυτό εγκατέλειψα την τάξη μου και συντρόφεψα με τους  μικρούς, φτωχούς ανθρώπους…»
Ως προδότης της τάξης του, της αστικής, είχε μάλλον ν’ αναλογιστεί τις πολλαπλές δυσχέρειες που θα τον ακολουθούσαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Από μια άλλη οπτική, όμως, βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση, εν συγκρίσει μ’ άλλους. Είχε εγκαταλείψει πολιτικά την τάξη που πολιτισμικά τον εξέθρεψε, για να υποστηρίξει πολιτικά την τάξη εκείνη που από κοινού με την ανατροπή των ισχυουσών παραγωγικών σχέσεων, όφειλε να επωμιστεί και την ευθύνη μιας πολιτισμικής επανάστασης, που θ’ ανέτρεπε την αστική κουλτούρα. Αυτή η τάξη δεν ήταν άλλη από το προλεταριάτο.

«Ο χειρότερος αγράμματος είναι ο πολιτικά αγράμματος.
Δεν ακούει τίποτα, δεν βλέπει τίποτα, δε μετέχει στην πολιτική ζωή.
Δε δείχνει να γνωρίζει ότι το κόστος διαβίωσης, η τιμή των φασολιών, του αλευριού, του ενοικίου, των φαρμάκων, όλα βασίζονται σε πολιτικές αποφάσεις. Νιώθει ακόμη και περήφανος για την πολιτική του αμορφωσιά, φουσκώνει το στήθος και λέει πως μισεί την πολιτική.
Δε γνωρίζει, ο ηλίθιος, πως απ’ την έλλειψη συμμετοχής του στα κοινά προέρχεται η ύπαρξη της πόρνης, το παρατημένο παιδί, ο κλέφτης και, χειρότερα απ’ όλα, οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι, οι λακέδες των εκμεταλλευτριών πολυεθνικών εταιρειών…».
Ο άνθρωπος του Μπρεχτ, όπως και ο άνθρωπος του Μαρξ, δεν είναι το άτομο που υπόκειται σε αιώνιες, αφηρημένες έννοιες. Δεν είναι το μεμονωμένο άτομο μιας ψυχολογικοποιημένης εκδοχής του «εαυτού». Η συμμετοχή του ανθρώπου στην κοινωνική δραστηριότητα, ακόμη πιο στοιχειωδώς η ύπαρξη του εντός του κοινωνικού ιστού αναδεικνύει την πολιτική ως τόσο «αυτονόητη» όσο και η γλώσσα. Η πολιτική ξεκινάει από τη στιγμή εκείνη που θα παραχθεί ο ελάχιστος λόγος για κάτι που μας αφορά ως σύνολο. Μόνο ένας ερημίτης- ενδεχομένως- δικαιούται να λέει πως δεν τον αφορά η πολιτική…

brecht_bertolt-19810205008R.2_png_300x336_q85

«Ο κομμουνισμός είναι πραγματικά η ελάχιστη απαίτηση
Αυτό που πιο πολύ απ΄ όλα βρίσκεται κοντά μας, το συνετό, το μέσο.
Εκείνος που ενάντια του είναι τοποθετημένος, δεν είναι
κάποιος που σκέφτεται αλλιώτικα
Μα κάποιος που δε σκέφτεται καθόλου ή απλά
κάποιος που σκέφτεται μονάχα τον εαυτό του.»

Ο όρος «ανθρώπινες κοινωνίες» δεν είναι παρά καταχρηστικός. Οι καπιταλιστικές κοινωνίες δεν είναι κοινωνίες των ανθρώπων, δεν προασπίζονται το δικαίωμα του ανθρώπου στη διαβίωση, στην εργασία αντί τη δουλε(ί)α, στην αυτομόρφωση αντί την εκπαίδευση, στην ελευθερία έναντι της εξουσίας. Οι καπιταλιστικές κοινωνίες είναι κοινωνίες του χρήματος, του πλούτου, της ιεραρχίας, του φασισμού, της εξουσίας, της εξαθλίωσης. Από την άλλη, ο κομμουνισμός ως άρση της ταξικής οργάνωσης των κοινωνιών, ως άρση της οικειοποίησης της εργασίας του εργαζομένου απ’ τα αφεντικά, ως άρση της εξαθλίωσης είναι- μεταξύ άλλων- και για τον Μπρεχτ ο μονόδρομος για την ανακάλυψη των ανθρώπινων κοινωνιών.

«Κι η τέχνη πρέπει, σ” αυτούς τούς καιρούς των Αποφάσεων ν” αποφασίσει. Μπορεί να κάνει τον εαυτό της όργανο μιας μικρής μερίδας ορισμένων πού παίζουν τις θεότητες της μοίρας για τούς πολλούς και πού απαιτούν μια πίστη πού πρέπει πρώτ” άπ” όλα να είναι τυφλή, και μπορεί να σταθεί στο πλευρό των πολλών και να βάλει τη μοίρα τους στα δικά τους χέρια. Μπορεί να παραδώσει τον άνθρωπο στις συγχύσεις, τις αυταπάτες και τα θαύματα, και μπορεί να παραδώσει τον κόσμο στον άνθρωπο. Μπορεί να μεγαλώσει την αμάθεια και μπορεί να μεγαλώσει τη γνώση. Μπορεί να κάνει έκκληση στις δυνάμεις που αποδείχνουν τη δύναμη τους καταστρέφοντας, και στις δυνάμεις πού αποδείχνουν τη δύναμη τους βοηθώντας.»

bertolt-brecht

Η πολιτική είναι η τέχνη των αποφάσεων και ο καιρός των αποφάσεων είναι ο καιρός της κάθε γενιάς. Όμως, υπάρχει ακόμη ένα όριο. Που πρέπει να γκρεμιστεί πρώτο απ’ τα άλλα. Αυτό είναι το όριο μεταξύ τέχνης και ζωής. Η τέχνη της ζωής, η ζωή μέσα από την τέχνη, η τέχνη μέσα στη ζωή, η πολιτική της τέχνης και η τέχνη της πολιτικής είναι τα παράλληλα επίπεδα, τα διαφορετικά στιγμιότυπα του ίδιου τόπου. Κι αυτή η συνειδητοποίηση είναι μια πρώτη επαναστατική κίνηση.
Ο ρεαλισμός του Μπρεχτ.
Ως λογοτέχνης, αλλά και ως θεωρητικός της λογοτεχνίας ο Μπρεχτ υποστήριξε εν πολλοίς το Ρεαλισμό. Τι σημαίνει όμως ρεαλισμός για τον Μπρεχτ; Θα γράψει:
«Ρεαλιστικό σημαίνει: αυτό που ξεσκεπάζει το πλέγμα της κοινωνικής αιτιότητας/ αυτό που αποκαλύπτει τις κυρίαρχες απόψεις σαν απόψεις των κυρίαρχων/ αυτό που γράφει από την πλευρά της τάξης εκείνης, η οποία για τις χειρότερες αντιξοότητες που αντιμετωπίζει η ανθρώπινη κοινωνία, έχει έτοιμες τις πιο πλατιές λύσεις/ αυτό που τονίζει τη στιγμή της ανάπτυξης/ αυτό που είναι συγκεκριμένο και καθιστά δυνατή την αφαίρεση».

Ο ορισμός αυτός του Μπρεχτ είναι σαφέστατα πολύ διαφορετικός από τον ορισμό του ρεαλιστικού αστικού μυθιστορήματος στις αρχές του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστική προσέγγιση του ρεαλισμού του 19ου αιώνα είναι αυτή του Μπαλζάκ, στο έργο του, Μπάρμπα Γκόριο, όπου ο λογοτέχνης καθιστά σαφές ότι το κεντρικό αισθητικό δόγμα του νέου λογοτεχνικού ρεύματος είναι η αληθοφάνεια, καθώς και η «συστηματική παρατήρηση και προσεκτική αναπαραγωγή της ελάχιστης λεπτομέρειας και του τοπικού χρώματος». Από την άλλη, ο παραπάνω ορισμός απομακρύνεται και από τις αισθητικές απόψεις του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, όπως κυρίαρχα διατύπωσε ο Γκ. Λούκατς. Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός επέλεξε να απεικονίσει την επανάσταση- με την ευρεία έννοια φυσικά- δίνοντας μεγάλη έμφαση στο περιέχομενο, αλλά απορρίπτοντας κάθε μορφική αλλαγή. Ο ίδιος ο Λένιν είχε πει ότι η τέχνη οφείλει να είναι ευανάγνωστη, προσιτή και παραδοσιακή και στο πλαίσιο αυτού του αξιώματος το κίνημα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού παρέμεινε προσκολλημένο στα ίδια μορφικά πρότυπα, αντιμετωπίζοντας μάλιστα κάθε αλλαγή της φόρμας ως έναν επικίνδυνο για την τέχνη φορμαλισμό. Ο Μπρεχτ, όμως, διατυπώνει ξεκάθαρα:
«Ο ρεαλισμός δεν είναι απλά ζήτημα μορφής. Αντιγράφοντας τον τρόπο γραφής αυτών των ρεαλιστών δεν θα ήμασταν πια ρεαλιστές».
Με άλλα λόγια, διακηρύττει ότι κάθε εποχή έχει το δικό της ρεαλισμό.

Xitrun
 

Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2014

Βραβεία με άρωμα κοινωνίας της Πόλυς Κρυμνιώτη

Δύο βιβλία που αποτυπώνουν τον κοινωνικό προβληματισμό της εποχής μας τιμήθηκαν με τα φετινά βραβεία "The Athens Prize for Literature" που απένειμε προχθες το περιοδικό (δε)κατα, για όγδοη συνεχή χρονιά, στην αίθουσα Κ.Π. Καβάφης του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων. Το βραβείο Ξένου Μυθιστορήματος έλαβε ο αμερικανός Άνθονυ Μάρα για το βιβλίο του Αστερισμός ζωτικών φαινομένων (μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδόσεις Ίκαρος), ο οποίος ήρθε επί τούτου στην Αθήνα και παρευρέθηκε στην απονομή, ενώ το βραβείο Ελληνικού Μυθιστορήματος έλαβε ο Τηλέμαχος Κώτσιας για το βιβλίο του Κώδικας τιμής, (εκδ. Ψυχογιός).
Τα δύο βιβλία, σύμφωνα με τις κριτικές επιτροπές, αποτελούν "λαμπρά δείγματα ρεαλιστικής μυθοπλασίας" και "ξεχωρίζουν για τη στιλπνότητα του λόγου, την πυκνή γλώσσα, τον πλούσιο κόσμο των εννοιών και το χτίσιμο χαρακτήρων, αποκαλύπτοντας τον αντιφατικό κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε. Το βασικό κριτήριο ήταν η λογοτεχνικότητα και ο συνδυασμός ύφους, πλοκής και περιεχομένου, ήτοι βιβλία που συνομιλούν με την εποχή μας μεταφέροντας τον κοινωνικό προβληματισμό".
Για τα μυθιστορήματα μίλησαν οι συγγραφείς Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Χρύσα Σπυροπούλου και Αλέξης Πανσέληνος, ενώ την εκδήλωση, στην οποία παραβρέθηκαν πολλοί άνθρωποι του βιβλίου, συγγραφείς, ποιητές, εκδότες κ.ά., παρουσίασε ο δημοσιογράφος Νίκος Βατόπουλος.

Το Έπος του Γκιλγκαμές με τη Φιλοσοφία Γκουρτζίεφ

Η Ομάδα Ρόδα παρουσιάζει το Γκιλγκαμές, το Βαβυλωνιακό Έπος το οποίο θεωρείται το παλαιότερο ποίημα της ανθρωπότητας και περιγράφει τις περιπέτειές του τρισέγγονου του Νώε.

Ο Γκιλγκαμές, βασιλιάς της πόλης της Μεσοποταμίας Ουρούκ που τα ερείπιά της έχουν εντοπιστεί στο σημερινό Ιράκ, υποτίθεται πως ήταν τρισέγγονος του Νώε. Το έπος που περιγράφει τις περιπέτειές του, θεωρείται το παλαιότερο ποίημα της ανθρωπότητας. Στην αφήγησή του διαπλέκονται δεκάδες ιστορίες, πολλές από τις οποίες εμφανίζονται στις μυθολογίες άλλων λαών, όπως των Εβραίων και των Ελλήνων.

Το έπος που διηγείται τη ζωή του Γκιλγκαμές είχε επιβιώσει μέσα στις χιλιετίες στην προφορική μνήμη των λαών τις Καυκασίας μέσα από τις απαγγελίες των ασόκ, των παραδοσιακών αφηγητάδων. Έξαφνα, στα τέλη του 19ου αιώνα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν σε ανασκαφές στην αρχαία Βαβυλώνα τις πρώτες πήλινες πλάκες σε σφηνοειδή γραφή πάνω στις οποίες ήταν χαραγμένο το πρωτότυπο κείμενο, ίδιο σχεδόν λέξη προς λέξη, όπως είχε διασωθεί με το προφορικό λόγο. Πινακίδες που βρέθηκαν από τότε σε πολλά σημεία της Μέσης Ανατολής επιβεβαίωσαν τη γνησιότητα του έργου. Μέχρι σήμερα έχουν ανασυνταχθεί τρεις διαφορετικές εκδοχές του, η λεγόμενη Βαβυλωνιακή, η Σουμεριακή και η Ασσυριακή.

Για την απόδοση από τη ΡΟΔΑ το έργο διαπλάστηκε σε μορφή θεατρική, μεταφρασμένο και διασκευασμένο ανάλογα.

Η παραγωγή της «Ομάδας ΡΟΔΑ» παίζεται στην Αίθουσα 3Α, Καποδιστρίου 106 & Ελευθερίας - Ν. Ιωνία τις παρακάτω ημερομηνίες:

Σάββατο 29 και Κυριακή 30 Νοεμβρίου
Σάββατο 6 και Κυριακή 7 Δεκεμβρίου
Σάββατο 13 και Κυριακή 14 Δεκεμβρίου
Σάββατο 20 και Κυριακή 21 Δεκεμβρίου
Πέμπτη 25 και Παρασκευή 26 Δεκεμβρίου
Σάββατο 27 και Κυριακή 28 Δεκεμβρίου
Πέμπτη 1 και Παρασκευή 2 Ιανουαρίου
Σάββατο 3 Κυριακή 4 Ιανουαρίου
Δευτέρα 5 και Τρίτη 6 Ιανουαρίου

Ώρα 19:30'
Οι θέσεις είναι περιορισμένες. Χρειάζεται οπωσδήποτε να κάνετε κράτηση, στα τηλέφωνα 6976033948 / 6937422456 / 210-2836763
Τιμή εισιτήριου: 15 ευρώ
Εισιτήρια πωλούνται επίσης μέσω Viva Public Παπασωτηρίου
Ηλεκτρονική διάθεση εισιτηρίων:
http://www.viva.gr/tickets/theatre/aithousa3a-gilgames/  και viva spots ή τηλεφωνικά στο 11876

Επίσης στα καταστήματα: public , Παπασωτηρίου, Ιανός, Seven Spots, Reload stores

Τιμή εισιτηρίου μέσω ηλεκτρονικής κράτησης: 12 ευρώ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Μαρία Περετζή
ΚΕΙΜΕΝΟ Δημήτρης Περετζής / Μαρία Περετζή
ΣΚΗΝΙΚΑ Νίκος Τσιουμπλεκτσής
ΜΟΥΣΙΚΗ Τάκης Πατερέλης / Πία Πιερράκου / Δημήτρης Γασπαράτος / Γιώργος Ντούνης / Μαρία Περετζή / Πάτυ Παπαγεωργίου / Ιουλία Βεντίκου / Άγγελος Γιαννάτος / Γιάννης Καλημέρης / Δήμητρα Παπαδημητρίου
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ Μαρία Περετζή / Ιουλία Βεντίκου / Βίκη Τσέλιου / Αθηνά Παπαφώτη / Άννα Κυπραίου / Μαρία Τσούγκα
ΧΟΡΙΚΑ Μαρία Περετζή
ΗΧΗΤΙΚΑ Δημήτρης Γασπαράτος / Ηλίας Πιλάτος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Φώτης Τραγανουδάκης / Μαρίζα Πελεκάνου / Ορφέας Περετζής
ΦΩΤΙΣΜΟΣ Μαρία Περετζή / Δημήτρης Νέλλας
ΜΑΚΙΓΙΑΖ Πάτυ Παπαγεωργίου / Ιουλία Βεντίκου / Δήμητρα Παπαδημητρίου / Υρώ Τσιουμπλεκτσή

ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΑ
Γκιλγκαμές - Δημήτρης Γασπαράτος
Ενκιντού - Γιώργος Κωστογιάννης
Αφηγητής - Σταύρος Κάππας
Ιστάρ - Ιουλία Βεντίκου
Σάμχατ - Εύα Αυλίδου
Χουμπαμπά / Νώε - Σταμάτης Λόγος
Σάμας - Νίκος Τσιουμπλεκτσής
Νινσούν - Άννα Κυπραίου
Φίδι - Κωνσταντίνα Μπαξεβάνη
Ουρσαναμπί - Δημήτρης Νέλλας
Χοροί - Αλέξανδρος Μπάτσης / Γιώργος Ντούνης / Μαρίζα Πελεκάνου / Πάτυ Παπαγεωργίου / Γιάννης Καλημέρης / Γιάννης Αγγέλης / Αθηνά Παπαφώτη / Υρώ Τσιουμπλεκτσή / Μαρία Τσούγκα / Βίκυ Τσέλιου / Δήμητρα Παπαδημητρίου / Πία Πιερράκου / Χρυσούλα Μπέτσα

Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2014

Συναυλία για τα 25 χρόνια παρουσίας των Γιατρών του Κόσμου στην Ελλάδα

Είκοσι πέντε χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα συμπληρώνουν οι «Γιατροί του Κόσμου» και αποφάσισαν να γιορτάσουν με μία συναυλία αφιερωμένη στα χιλιάδες παιδιά που φροντίζουν κάθε χρόνο.

Η συναυλία διοργανώνεται για την οικονομική ενίσχυση της φροντίδας των μικρών ασθενών των ανοιχτών πολυϊατρείων και θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη (ώρα 20:00) στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Συμμετέχουν η σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου μαζί με την «Orchestra Mobile», υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Θεόδωρου Ορφανίδη.

Τα πέντε πολυϊατρεία των Γιατρών του Κόσμου σε Αθήνα, Πέραμα Θεσσαλονίκη, Χανιά και Πάτρα δέχονται καθημερινά χιλιάδες βρέφη, παιδιά και εφήβους, ηλικίας από μερικών ημερών μέχρι 17 ετών, τα οποία σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης έχουν εμβολιαστεί ελλιπώς.

Κατά τη διάρκεια του 2013 στα ανοιχτά πολυϊατρεία πραγματοποιήθηκαν 8.360 παιδιατρικές επισκέψεις, ενώ το πρώτο εξάμηνο του 2014 οι επισκέψεις ανήλθαν σε 5.449.

Επίσης, μέσω των αποστολών που πραγματοποιούν οι κινητές ιατρικές μονάδες σε όλη την Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του 2013 εξετάστηκαν 5.260 παιδιά από εθελοντές παιδιάτρους, εκ των οποίων τα 2.801 εμβολιάστηκαν. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2014 στις κινητές μονάδες προσήλθαν για εξέταση 781 παιδιά, εκ των οποίων τα 231 εμβολιάστηκαν.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η συντονίστρια προγραμμάτων των Γιατρών του Κόσμου, Χριστίνα Σαμαρτζή, το 50% των παιδιών που επισκέφθηκαν τα ανοιχτά πολυϊατρεία κατά τη διάρκεια του 2013 και 2014 δεν είχαν εμβολιαστεί για τέτανο, πολιομυελίτιδα και μηνιγγίτιδα. Επίσης, σημαντικό πρόβλημα αποτελεί το γεγονός ότι το υπουργείο Υγείας δεν διαθέτει φυματίνη για τη διενέργεια της δερμοαντίδρασης Mantoux, οπότε υπάρχει μεγάλο πρόβλημα για τη διάγνωση της φυματίωσης στα παιδιά.

Τα παιδιά που απευθύνονται στα πολυϊατρεία των Γιατρών του Κόσμου προέρχονται κυρίως από το Αφγανιστάν, τη Νιγηρία, την Αλβανία και τη Συρία. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών ελληνικών οικογενειών προσέρχονται στα πολυϊατρεία προκειμένου να εξεταστούν από παιδίατρο και να λάβουν το πιστοποιητικό υγείας που είναι απαραίτητο για την εγγραφή τους στα σχολεία, αλλά και για να κάνουν τα βασικά εμβόλια.

Σημεία προπώλησης εισιτηρίων: 

  • Γιατροί του Κόσμου Ελλάδα (Σαπφούς 12, Αθήνα, τηλ.: 210-3213150)
  • Ταμεία Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά (Ηρώων Πολυτεχνείου 32, τηλ.: 210-4143310 και 210 4143320).

Οι βραβευμένες ταινίες του AegeanDocs στην Αλκυονίδα με ελεύθερη είσοδο

Το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Ντοκιμαντέρ AegeanDocs ταξιδεύει στον ιστορικό κινηματογράφο τέχνης Αλκυονίδα. Για μια ολόκληρη εβδομάδα, από τις 27 Νοεμβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου και με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, θα παρουσιαστούν οι βραβευμένες ταινίες του Φεστιβάλ. Παράλληλα, συνεχίζονται οι προβολές στη Λέσβο, τη Χίο και τη Σάμο.
Το Φεστιβάλ AegeanDocs, το οποίο διοργανώνεται από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στο πλαίσιο του προγράμματος Πέλαγος Πολιτισμού, ταξιδεύει στην Αθήνα. Το αναλυτικό πρόγραμμα των δεκαέξι (16) βραβευμένων ντοκιμαντέρ που θα παρουσιαστούνστην Αλκυονίδα, με ελεύθερη είσοδο και ώρα έναρξης καθημερινά στις 20:30, έχει διαμορφωθεί ως εξής:
Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 
FOUR YEARS OF NIGHT (56′) - Itamar Alcalay – Ισραήλ
Γλώσσα διαλόγων: Αγγλικά, Γαλλικά & Εβραικά με ελληνικούς υπότιτλους     
CHOOSE TO FIGHT (50′)- Itay Livne – Ισραήλ
Γλώσσα διαλόγων: Εβραικά με ελληνικούς υπότιτλους

Παρασκευή 28 Νοεμβρίου 
ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ- ΑΝΘΡΩΠΟΙ & ΣΚΙΕΣ (112′) - Η. Γιαννακάκης – Ελλάδα
Γλώσσα διαλόγων: Ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους   
    
Σάββατο 29 Νοεμβρίου 
INSTRUMENT OF HIMMLER (56′) - Η.Η.Hiltunen-Φινλανδία
Γλώσσα διαλόγων: Φινλανδική με ελληνικούς υπότιτλους
MUSSOLINI-HITLER, THE KILLERS OPERA(95′) – J.C. Rose – Γαλλία
Γλώσσα διαλόγων: Γερμανικά, Αγγλικά & Γαλλικά με ελληνικούς υπότιτλους      
      
Κυριακή 30 Νοεμβρίου
EU 013-THE LAST FRONTIER (62′)- Alessio Genovese – Iταλία
Γλώσσα διαλόγων: Ιταλικά & Αραβικά με ελληνικούς υπότιτλους
TO ΠΡΩΤΟ ΣΚΑΛΟΠΑΤΙ (41′) – Αφροδίτη Ταυρή – Ελλάδα

Δευτέρα 1 Δεκεμβρίου
AS YOU LIKE IT (22′) - Paula Onet – Ρουμανία
Γλώσσα διαλόγων: Ρουμάνικα με ελληνικούς υπότιτλους
ΜΑΝΑΒΗΣ (81′) – Δ.Κουτσιαμπασάκος – Ελλάδα
Γλώσσα διαλόγων: Ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους
ΜΗ ΔΙΑΚΟΠΤΕΤΕ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ (23′) – Ε. Χατζηπαππά – Ελλάδα
Γλώσσα διαλόγων: Ελληνικά   
      
Τρίτη 2 Δεκεμβρίου
THE MULBERRY HOUSE (64′) – Sara Ishaq -Συρία
Γλώσσα διαλόγων: Αραβικά & Αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους
STEICY (23′) - Ελλη Χατζηχαραλάμπους – Ελλάδα
Γλώσσα διαλόγων: Ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους
ΑΛΛΗΛΟΥΙΑ (9′) – Angelique Muller – Μάλτα
Γλώσσα διαλόγων: Αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους
SANDRA AND THE TALKING TREES (27′) - Miia Tervo – Φινλανδία
Γλώσσα διαλόγων: Φινλανδικά με ελληνικούς υπότιτλους
      
Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου
BUCAREST – MEMORY LOST (80′) - Albert Sole – Ισπανία
Γλώσσα διαλόγων: Ισπανικά, Γαλλικά & Αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους      
ECOPOLIS CHINA (56′) - Anna Karin Gronroos-Kίνα/Φινλανδία
Γλώσσα διαλόγων: Κινέζικα, Αγγλικά & Φινλανδικά με ελληνικούς υπότιτλους
Παράλληλα οι δεκαέξι (16) βραβευμένες ταινίες - ντοκιμαντέρ του Φεστιβάλ, θα προβάλλονται από τις 19 Νοεμβρίου και κάθε Τετάρτη στο Ρουσέλειο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης. Στη Χίο τις προβολές τουAegeanDocs οργανώνει στις 25 και 26 Νοεμβρίου ηΚινηματογραφική Λέσχη Χίου και στη Σάμο ηΚινηματογραφική Λέσχη Σάμου το διήμερο 3 και 4 Δεκεμβρίου. Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.
Προβολές έχουν επίσης προγραμματιστεί στους Φούρνους και τα Ψαρά. Παράλληλα τοπικές πρωτοβουλίες πολιτών στο Μόλυβο και την Ερεσσό συγκροτούν Κινηματογραφικές Λέσχες Φίλων του AegeanDocs με εβδομαδιαίες προβολές.

Για περισσότερες πληροφορίες παραθέτουμε τον επίσημο ιστότοπο του Φεστιβάλ AegeanDocs.

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014

Η αληθινή ιστορία του Magic Bus, που τραγούδησαν οι Τρύπες Του Δημήτρη Πετρόπουλου

Ακόμη και φανατικός του Μιχάλη Χατζηγιάννη να είναι κάποιος, σίγουρα έχει ακούσει - και στα κρυφά μπορεί ακόμη και να έχει τραγουδήσει - τους στίχους από το συγκρότημα Τρύπες που λένε:
«Λονδίνο, Άμστερνταμ ή Βερολίνο;
έχεις ξεχάσει που ακριβώς θέλεις να πας
όσα κι αν έχω δανεικά πια δεν σου δίνω
να κάνεις βόλτες με το magic bus»....
Ωστόσο, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα υπήρξε όντως ένα τουριστικό πρακτορείο με τη συγκεκριμένη ονομασία, το οποίο στις αρχές της δεκαετίας του ’80 εκτελούσε δρομολόγια στις τρεις ευρωπαϊκές πόλεις. Ήταν στην οδό Φιλελλήνων, σ’ ένα ημιυπόγειο, απέναντι από την καθολική εκκλησία, μπροστά από την είσοδο της Πλάκας....
Το πρακτορείο εκτελούσε αμέτρητα δρομολόγια και ένωνε τη νεολαία της Ευρώπης σε προσιτές τιμές. Τότε, ο μόνος τρόπος μαζικού τουρισμού ήταν το τρένο -όσον αφορά το Βερολίνο- που το προτιμούσαν οι μετανάστες και το αεροπλάνο, το οποίο ο μέσος εργαζόμενος, με τον μισθό που έπαιρνε, το έβλεπε μόνο στις ταινίες του Φίνου....

Το Magic Bus έκανε θρύψαλα τον ανταγωνισμό. Με σημερινές τιμές η σύγκριση είχε ως εξής: Αν ένα εισιτήριο της Oλυμπιακής για Άμστερνταμ κόστιζε τριακόσια ευρώ, τα λεωφορεία του πρακτορείου μετέφεραν τους νέους με 80 ευρώ. Εσείς δηλαδή τι θα επιλέγατε; Φυσικά το ταξίδι κρατούσε κάνα δύο μέρες και η καμπίνα του λεωφορείου ήταν μια εμπειρία για όλες τις αισθήσεις.
Τσιγάρα, ιδρώτας, ροχαλητά και οσμές από τα κεφτεδάκια «για τον δρόμο», που είχε τυλίξει η Ελληνίδα μάνα. Άλλα άμα ήσουν 20 χρονών στη δεκαετία του ’80 και μπορούσες να ταξιδέψεις στο Λονδίνο, αυτή η ατμόσφαιρα ήταν απλά ροκ. Ξέχασα να επισημάνω μια ασήμαντη λεπτομέρεια: Τα δρομολόγια δεν ήταν νόμιμα, καθώς η μεταφορά προσώπων από ιδιώτες απαγορευόταν. Η λεπτομέρεια αξιολογείται ως ασήμαντη, καθώς τίποτα δε γινόταν στα κρυφά. Το πρακτορείο συνεργαζόταν με δεκάδες άλλα ταξιδιωτικά γραφεία στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη....

Επίσης, η κυρίως πελατεία ήταν οι ξένοι, που περίμεναν μαζικά το λεωφορείο της επιστροφής σε δρόμους όπως η Αριστοτέλους, η οποία απείχε πεντακόσια μέτρα από το αστυνομικό τμήμα της Ομόνοιας. Και ήταν αδύνατο να μην προσέξει κάποιος πενήντα Ολλανδούς και μικρές γοητευτικές Ολλανδέζες, που περίμεναν καθημερινά ξαπλωμένες στα πεζοδρόμια το σήμα της επιβίβασης. Ήταν μια νόμιμη παρανομία, όπως δεκάδες άλλες δραστηριότητες στην Ελλάδα. Το Magic Bus ήταν πρωτοπόρο, καθώς άνοιξε τον δρόμο της Ελλάδας σε χιλιάδες απένταρους Ευρωπαίους και έφερε εκατομμύρια δραχμές σε συνάλλαγμα....

Η ελληνική ακτοπλοΐα και νησιά όπως η Ίος και η Σαντορίνη οφείλουν πολλά στον δαιμόνιο Έλληνα επιχειρηματία, που τόλμησε να κάνει, όχι μόνο τη δουλειά του, αλλά και αυτή του ΕΟΤ. Άλλωστε, μάλλον ήξερε καλύτερα πως γίνονται οι μπίζνες με τους ξένους. Πριν το ταξιδιωτικό γραφείο είχε ένα πετυχημένο μπαρ στην Πλάκα. Όταν όλα τα κέντρα διασκέδασης έκλεισαν με τον νόμο της Μελίνας Μερκούρη, αντί να κλαίγεται στις εφημερίδες, έκανε ένα εντυπωσιακό start up.
Διάβασε τις απαιτήσεις της εποχής και έδωσε εργασία σε εκατοντάδες Έλληνες οδηγούς, υπαλλήλους γραφείου και ξενοδόχους. Αν περίμενε τον νόμο οι ταξιδιάρες ψυχές θα “χαν πάει αλλού. Τελικά, πριν εκπνεύσει η δεκαετία, το ελληνικό δημόσιο ξύπνησε και ο ΟΣΕ ανέλαβε την εκτέλεση των δρομολογίων με λεωφορεία. Τα πρακτορεία πούλαγαν τα εισιτήρια και κάθε άλλο παρά χαμένα βγήκαν, καθώς η νομιμότητα ανέβασε τους τζίρους.

Το Magic Bus ήταν μια υποδειγματική επιχείρηση, που εξυπηρέτησε τις ανάγκες μιας εποχής, κινητοποίησε το νωχελικό ελληνικό δημόσιο και φέρθηκε άψογα στους υπαλλήλους του. Άραγε ο Αγγελάκας το είχε υπ όψιν του, όταν έγραφε τους στίχους; Μόνο αυτός ξέρει την απάντηση.
Πάντως μην αναζητήσετε το Magic Bus στην οδό Φιλελλήνων. Όπως οι Τρύπες, έτσι και το θρυλικό πρακτορείο δεν υπάρχει πια, παρά μόνο στις αναμνήσεις όσων βίωσαν το καλό τους.
Δημήτρης Πετρόπουλος, πρώην υπάλληλος του Magic Bus
mixanitouxronou.gr

Ανρί ντε Τουλούζ Λωτρέκ: Κατ' ευθείαν από τη Belle Epoque...

Η Μονμάρτη, το Μουλέν Ρουζ, τα καμπαρέ του Παρισιού είναι απόλυτα ταυτισμένα με ένα όνομα, αυτό του Ανρί ντε Τουλούζ Λωτρέκ. Ο σπουδαίος Γάλλος ζωγράφος, χαράκτης, σχεδιαστής και εικονογράφος, άνηκε στο εικαστικό κίνημα του μετα - ιμπρεσιονισμού και θεωρείται ο πατέρας της αφίσας. Η εμβάθυνση του στην πολύχρωμη και θεατρική παριζιάνικη ζωή στα τέλη του 19ου αιώνα στα καμπαρέ του Παρισιού - της λεγόμενης Μπελ Επόκ (Belle Epoque) - έδωσε μία συλλογή από συναρπαστικές, κομψές και προκλητικές εικόνες της σύγχρονης και μερικές φορές παρακμιακής ζωής εκείνων των χρόνων. Επιμέλεια: Τόνια Γκόρου
O Ανρί ντε Τουλούζ Λωτρέκ (Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Monfa) γεννήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1864 και απεβίωσε στις 9 Σεπτεμβρίου 1901. Γεννήθηκε στο Αλμπί, πόλη της νότιας Γαλλίας και ήταν γιος του Κόμη Αλφόνσου και της Κόμισσας Αντέλ ντε Τουλούζ Λωτρέκ (Adele de Toulouse-Lautrec), γόνος ιστορικής και αριστοκρατικής οικογένειας, η οποία ωστόσο την περίοδο της γέννησης του, είχε ήδη χάσει μέρος του παλαιότερου κύρους της. Ήταν πάντα φιλάσθενος και έπειτα από δυο ατυχήματα στα 12 και 14 του χρόνια, που έσπασε το αριστερό και το δεξί του πόδι αντίστοιχα, η ανάπτυξη των ποδιών του σταμάτησε και έμεινε σχεδόν νάνος (είχε μόλις 1,50 μ. ύψος).


Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού (1882-1885) και το 1885 είχε ήδη δικό του εργαστήρι στη Mονμάρτη, Γνώριζε καλά το έργο των ιμπρεσιονιστών και ο πρώτος του πίνακας («Το τσίρκο Φερνάντο», 1888) θύμιζε από μορφική άποψη τον Μανέ, τον Ντεγκά και τον διάσημο την εποχή εκείνη σχεδιαστή αφισών Ζιλ Σερέ. Στους πίνακές του με τις ίδιες περίπου σκηνές από τη σύγχρονη ζωή που συναντάμε και στο έργο του Ντεγκά (ιπποδρομίες, αίθουσες χορού, μιούζικ χολ και καμπαρέ, κλπ) κυριαρχούν η επίπεδη απόδοση των μορφών, που θυμίζει έντονα τις γιαπωνέζικες στάμπες και τα καμπυλόγραμμα περιγράμματα.

«Το τσίρκο Φερνάντο», 1888
Στις σπουδές του για το καμπαρέ «Μουλέν Ρουζ» και το καμπαρέ του τραγουδιστή Αριστίντ Μπριάν (του τέλους της δεκαετίας του 1880 και των αρχών της δεκαετίας του 1890) παρατηρεί κανείς το ίδιο ενδιαφέρον για τις «εξωτικές» σιλουέτες. Το έργο του «Η Ζαν Αβρίλ στη σκηνή του “Μουλέν Ρουζ”» (1892) αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των κραυγαλέων χρωμάτων, των έντονων περιγραμμάτων και των θεατρικών φωτισμών, που χαρακτηρίζουν το ύφος του.


Οι περισσότερες από τις τραγουδίστριες και τις χορεύτριες που απεικονίζονται στους πίνακές του ήταν προσωπικές του φίλες, καθώς δεν έπαψε ποτέ ν’ αποτελεί ο ίδιος αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου και της κοινωνίας που απαθανάτισε. Όπως και ο Ντεγκά, δούλεψε με μεγάλη ποικιλία υλικών και, ήδη από το 1891, η φήμη του ως σχεδιαστή αφισών και γενικά λιθογραφιών υπήρξε μεγάλη.

Η επιδείνωση της υγείας του γύρω στο 1896 περιόρισε τη δραστηριότητά του και στο τελευταίο του έργο «Ένας διαγωνισμός στην Ιατρική Σχολή» (1901), μία άτυχη μάλλον απόπειρα επαναπροσανατολισμού της τέχνης του, είναι φανερή η πνευματική και φυσική του εξάντληση. Το 1899 η άσωτη ζωή του Τουλούζ Λωτρέκ, μαζί με την κατάχρηση του αλκοόλ, έκαναν ανεπανόρθωτο κακό στην υγεία του. Όταν βγαίνει από την κλινική, εξασθενημένος και άρρωστος, αφήνει όλο και πιο συχνά τα πινέλα του στην άκρη. Ο πύργος του Μαλρομέ στη Γιρόνδη είναι το καταφύγιο όπου τον περιμένει πάντα η μητέρα του και όπου τρέχει για να κρυφτεί τις ώρες της κρίσης. Τον Ιούλιο του 1901 προσβάλλεται από παράλυση και καταφεύγει για τελευταία φορά στον παλιό πύργο, για να μην τον εγκαταλείψει ποτέ. Ο Λωτρέκ πέθανε στις 9 Σεπτέμβρη του 1901 στα 37 του χρόνια, στα χέρια της μητέρας του.
Το ύφος του άσκησε σημαντική επίδραση σε καλλιτέχνες τόσο διαφορετικούς μεταξύ τους, όπως οι Βαν Γκογκ, Σερά και Ρουό, ενώ τα έργα του θεωρούνται γενικά ως μία από τις πιο χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της έντασης εκείνης και του εξωτισμού που σάρωσαν την Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα και περιγράφονται συνήθως με τον όρο «fin de siècle».

Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014

Ο προκλητικός Ντιέγκο Ριβέρα

Σαν σήμερα, στις 24 Νοεμβρίου του 1957, έφυγε από τη ζωή ο μεξικανός ζωγράφος Ντιέγκο Ριβέρα. Γνωστός και ως σύζυγος της Φρίντα Κάλο, ο Ριβέρα με το έργο του συνέβαλε στη δημιουργία αυτού που αποκλήθηκε Μεξικάνικη Αναγέννηση της Νωπογραφίας. Ο Ριβέρα γεννήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου του 1886 στην πόλη Guanajuato.
Σε ηλικία δέκα ετών ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ακαδημία Τεχνών του Σαν Κάρλος. Όταν ενηλικιώθηκε συνέχισε να σπουδάζει στην Ισπανία με κρατική υποτροφία και αργότερα εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Στη γαλλική πρωτεύουσα άρχισε να διαμορφώνει και το προσωπικό του ύφος, επηρεασμένος από το κίνημα του κυβισμού και τις νωπογραφίες της Αναγέννησης. Ανάμεσα στους στενούς του φίλους ήταν και ο Μοντιλιάνι. Περίπου το 1917, εμπνευσμένος από τον Σεζάν, μεταπήδησε στον μετα-ιμπρεσιονισμό. Τότε ξεκίνησαν και οι πίνακες του να προσελκύουν την προσοχή και είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τα έργα του σε διάφορες εκθέσεις.

Το 1920 ταξίδεψε στην Ιταλία συνεχίζοντας τις σπουδές του, ενώ το 1921 επέστρεψε στο Μεξικό, όπου μαζί με τους ομοτέχνους του Χοσέ Ορόσκο, Νταβίντ Σικέιρος και Ρουφίνο Ταμάιο φιλοτέχνησε μια σειρά από τοιχογραφίες με λαϊκά θέματα για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας. Οι τοιχογραφίες του διηγούνταν ιστορίες με θέματα από την μεξικάνικη ιστορία και κοινωνία. Χρησιμοποιούσε τολμηρά, ζωηρά χρώματα και μεγάλες επίπεδες, απλοποιημένες φιγούρες με επιρροές από την τέχνη των Αζτέκων.

Κάποιες από τις πιο γνωστές τοιχογραφίες του είναι στην Εθνική Σχολή Γεωπονίας στο Chaping, στο Παλάτι Cortés στην Cuernavaca και στο Εθνικό Μέγαρο της πόλης του Μεξικού. Το φθινόπωρο του 1927 πήγε στη Μόσχα προσκεκλημένος του ΚΚΣΕ, προκειμένου να λάβει μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης. Μάλιστα, του ανατέθηκε να κατασκευάσει μια τοιχογραφία στη λέσχη του Κόκκινου Στρατού. Ωστόσο, το 1928 τα σχέδια ακυρώθηκαν και ο Ριβέρα, «θύμα» της διαμάχης Στάλιν - Τρότσκι, διεγράφη από το Κομουνιστικό Κόμμα του Μεξικού.

Το 1930 έγινε γνωστός και στις ΗΠΑ, όπου έπειτα από μια αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, ανέλαβε τη δημιουργία τοιχογραφιών σε διάφορες πόλεις. Οι τοιχογραφίες αυτές προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, εξαιτίας της θεματολογίας τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι η τοιχογραφία του «Άνθρωπος στο σταυροδρόμι», που φιλοτέχνησε στο Κέντρο Νέλσον Ροκφέλερ της Νέας Υόρκης το 1933, έγινε δεκτή με διαδηλώσεις και πολλά αρνητικά δημοσιεύματα, επειδή περιείχε τη μορφή του Λένιν. Το 1934 η τοιχογραφία καταστράφηκε, ωστόσο ο Ριβέρα την ανακατασκεύασε τον επόμενο χρόνο στην πόλη του Μεξικού.
Παντρεύτηκε τέσσερις φορές, τις δύο με τη Φρίντα Κάλο. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 71 ετών. Στη χώρα του κληροδότησε το Anahuacalli και τα στούντιο τέχνης Kahlo, που σήμερα είναι εθνικά μουσεία.

Force of Evil (1948)

Ο Abraham Polonsky ήταν μία ιδιαίτερη περίπτωση στην ιστορία του film-noirιδιαίτερα στη δεκαετία του 1940. Αν και ήταν συγγραφέας από τις αρχές του 1930 ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τον κινηματογράφο γράφοντας το 1947 το σενάριο για το ανεξάρτητο film-noirτου Robert Rossen, Body and Soul (Δάφνες στο Ρινγκ). Ένα χρόνο αργότερα θα γράψει και θα σκηνοθετήσει την πρώτη του ταινία Force of Evil (Ο Νόμος των Γκάνγκστερ, 1948). Αυτή θα είναι και η τελευταία του επίσημη δουλειά στο Hollywoodγια τα επόμενα 21 χρόνια καθώς το 1951 μπήκε στην μαύρη λίστα της επιτροπής McCarthy ως κομμουνιστής. Το ForceofEvilθεωρείται σήμερα ως ένα από τα πιο υποτιμημένα και ταυτόχρονα πιο σημαντικά film-noirτου Αμερικάνικου κινηματογράφου.
Η ιστορία έχει ως επίκεντρο τον JoeMorse (JohnGarfield), ένα διεφθαρμένο δικηγόρο που δουλεύει για λογαριασμό του ισχυρού gangsterBen Tucker (Roy Roberts). Ο Tuckerθέλει να ελέγξει την αγορά των παράνομων λοταριών που υπάρχουν στη Νέα Υόρκη. Με τη βοήθεια του Morseθα στήσει τα νούμερα της κλήρωσης που συμπίπτει με την Ημέρα Ανεξαρτησίας με σκοπό να οδηγήσει τις μικρές παράνομες τράπεζες που διαχειρίζονται τα στοιχήματα σε χρεωκοπία. Με αυτό τον τρόπο και απολύτως νόμιμα θα τις εξαγοράσει και θα αποκτήσει το μονοπώλιο του στοιχήματος στην πόλη. Ο μεγάλος αδερφός του, LeoMorse (ThomasGomez) είναι ιδιοκτήτης μιας τέτοιας τράπεζας στην οποία επίσης εργάζεται η νεαρή Doris (Beatrice Pearson) που θα τραβήξει την προσοχή του Joe. Ο Joeθα προσπαθήσει να προστατέψει τον αδερφό του και να τον πείσει να γίνει μέλος του νέου συστήματος, αλλά μία τέτοια μετάβαση κρύβει πάντα κινδύνους και πολλές συγκρούσεις.
Force-of-Evil9
Με μία πρώτη εντύπωση και κρίνοντας μόνο από τα στοιχεία που δίνονται στην πλοκή, η ταινία μοιάζει ως ένα ακόμα τυπικό film-noirτης εποχής, όμως ο Polonskyδεν έμεινε σε αυτή την επιφανειακή ανάγνωση. Το Force of Evil είναι κατά κύριο λόγο μια βαθιά ριζοσπαστική πολιτική ταινία που χρησιμοποιώντας την τάση της εποχής πέρασε πιο εύκολα ως μία ταινία με θέμα τις συμμορίες. Ο Joe, ο κεντρικός ήρωας, δεν είναι απλά ένας συνεργός των gangsterαντιθέτως είναι ο συνδετικός κρίκος τους με την κατ” επίφαση νομιμότητα και η προσεγμένη βιτρίνα τους με την πραγματικότητα. Χρησιμοποιώντας τις πολύτιμες γνώσεις του και βρίσκοντας τα νομικά κενά που υπάρχουν προσπαθεί να μετατρέψει το παράνομο στοίχημα σε νόμιμο παιχνίδι, το ξέπλυμα χρήματος σε επενδύσεις, τις χωρίς υπόσταση τράπεζες σε υποκαταστήματα, τους gangsters σε μετόχους και την συμμορία σε εταιρία. Παράλληλα ο ίδιος, αν και έχει καταγωγή από φτωχή οικογένεια, θα κερδίσει το πρώτο του εκατομμύριο και θα είναι ισότιμο μέλος της εταιρίας. Στην ουσία πίσω από αυτό το σχήμα κρύβεται όλη η δομή του Αμερικάνικου Ονείρου. Παρουσιάζεται η μαγική μετάβαση από την ανυπαρξία της φτώχειας ή της παρανομίας στον υγιή κερδοφόρο καπιταλισμό, τον ίδιο που μόλις πριν 20 χρόνια οδήγησε στο ιστορικό κραχ. Η αποδόμηση ενός πετυχημένου και φαινομενικά ηθικού συστήματος και η ευθεία συσχέτισή του με μία στυγνά εγκληματική οργάνωση είναι πρωτοφανής για τα δεδομένα του Hollywoodειδικά όταν αυτό γίνεται με τόσο ωμό τρόπο. Η επιχειρηματικότητα δεν απέχει καθόλου από την εγκληματικότητα. Κάτι διεφθαρμένο υπάρχει στην άσπιλη μεταπολεμική Αμερικάνικη κοινωνία.

61forcebridge2
Χωρίς αμφιβολία το Force of Evilείναι η πιο ολοκληρωμένη δουλειά στην καριέρα του Abraham Polonsky. Αν και έχει βασιστεί στο βιβλίο Tucker’s People του Ira Wolfert έχει ξεκάθαρα στοιχεία της γραφής του σκηνοθέτη. Σαφώς ο Polonskyφίλτραρε μέσω των ιδεολογικών του πιστεύω το σενάριο αλλά δεν προτίμησε έναν στείρο προπαγανδιστικό τρόπο. Όλη η ιστορία είναι δομημένη σε μία γρήγορη αλληλουχία εμφατικών διαλόγων που είναι ταυτόχρονα ρεαλιστικοί αλλά και υπό μία έννοια πομπώδεις. Η αυστηρότητα του περιεχομένου και των λεγομένων των ηρώων δεν είναι όμως παράταιρη καθώς εναρμονίζεται υπέροχα με την εξαιρετική ποιητική ροή που έχει ο λόγος στο ForceofEvil. Δεν είναι τυχαίο πως οι αξιομνημόνευτες ατάκες της ταινίας ξεπερνούν σε φήμη πολλές άλλες γνωστότερες και αυτό οφείλεται αποκλειστικά στη γραφή του Polonsky. Η αξία του ποιητικού λόγου του του σκηνοθέτη αναβαθμίζεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως δεν έμεινε απλά πιστός σε αυτή την ιδιαίτερη φόρμα αλλά εμπλούτισε κάθε φράση και κάθε σκηνή με συμβολισμούς. Υπάρχουν εμφανή σεξουαλικά υπονοούμενα, πολιτικές νύξεις, θρησκευτικές – βιβλικές αναφορές αλλά και μικρές δόσεις ελαφρότητας που είναι απαραίτητες σε μία τόσο σκοτεινή και απαισιόδοξη ταινία. Καταλυτικό ρόλο βέβαια στην απόδοση των διαλόγων παίζει η ερμηνεία του JohnGarfieldπου συνδυάζει την σκληρότητα των κακών του παρελθόντος με την απροσδιόριστη γοητεία των ηρώων της επόμενης δεκαετίας. Το τελικό αποτέλεσμα δένεται από την οριακά ακριβή σκηνοθεσία. Όλες οι καταστάσεις, τα συναισθήματα, οι εξελίξεις και οι ήρωες βρίσκονται στα όρια της παρακμής τους και η παραμικρή λάθος κίνηση θα οδηγήσει σε κατάρρευση.
Annex - Garfield, John (Force of Evil)_02

Το Force of Evil καταφέρνει χρησιμοποιώντας αριστοτεχνικά και σε απόλυτη αρμονία όλα τα αρχετυπικά στοιχεία του film-noir να διαφοροποιηθεί τόσο πολύ από το είδος σε βαθμό που να αγγίζει τα όρια του αντι-noir. Η ταινία όταν βγήκε πέρασε απαρατήρητη και όχι με θετικές κριτικές. Τα επόμενα χρόνια ανακαλύφθηκε εκ νέου κυρίως μέσω των Γάλλων κριτικών και σιγά σιγά απέκτησε το statusπου έχει σήμερα. Χαρακτηριστικά ο Martin Scorsese έχει αναφερθεί πολλές φορές για την επίδραση που είχε στην σκηνοθεσία του. Ο Abraham Polonsky απέδωσε την αρτιότητα του ForceofEvil στον φόβο που είχε πως δεν θα σκηνοθετήσει ξανά και για αυτό το λόγο ήθελε κάθε στιγμή της ταινίας να είναι ακριβής.


http://24fpsverite.com

National Geographic:«Δυναστεία βουτηγμένη στην ίντριγκα η οικογένεια του μακεδόνα βασιλιά»

Νέο άρθρο για τον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης δημοσιεύει το περιοδικό National Geographic, κάνοντας εκτενή αναφορά στον Φίλιππο Β' και τον Μ.Αλέξανδρο και σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Η ανασκαφή της Αμφίπολης προσθέτει άλλο ένα κεφάλαιο στην ιστορία του στρατηλάτη και της οικογένειάς του, μίας δυναστείας βουτηγμένης στην ίντριγκα, τη συνωμοσία και το αίμα, που μοιάζει με αυτή των Λάνιστερ στη διάσημη τηλεοπτική σειρά Game of Thrones».

«Η αγωνία κορυφώνεται όσο οι αρχαιολόγοι ψάχνουν στοιχεία για την ταυτότητα του προσώπου που έχει ταφεί με λαμπρότητα στον μυστηριώδη τάφο της Αμφίπολης, στη Βόρεια Ελλάδα»
τονίζει η αρθρογράφος Χέδερ Πρινγκλ, επισημαίνοντας πως η ερευνητική ομάδα πιστεύει ότι ο τάφος έχει χτιστεί για κάποιο πολύ κοντινό πρόσωπο στον Μέγα Αλέξανδρο, είτε για τη μητέρα του Ολυμπιάδα, είτε για τη σύζυγό του Ρωξάνη, είτε για έναν από τους αγαπημένους του στρατηγούς, είτε -όπως γράφει η Πρινγκλ- «για τον παιδικό του φίλο και εραστή Ηφαιστίωνα».

«Ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος» συνεχίζει η Πρινγκλ «είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχει ταφεί στην Αίγυπτο. Αλλά οι τάφοι, με τα πλούσια ιστορικά και γενετικά δεδομένα που μπορεί να περιέχουν, των μελών της οικογένειάς του παραμένουν άγνωστοι. Η ανασκαφή της Αμφίπολης έρχεται να προσθέσει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του στρατηλάτη και της οικογένειάς του, μίας δυναστείας βουτηγμένης στην ίντριγκα, τη συνωμοσία και το αίμα, που μοιάζει με αυτή των Λάνιστερ στη διάσημη τηλεοπτική σειρά Game of Thrones».

Σύμφωνα με την αρθρογράφο, για να αντιληφθεί κάποιος τις ίντριγκες στο παλάτι, «θα πρέπει να ξεκινήσει από τον πατέρα του Μ.Αλεξάνδρου, τον Φίλιππο Β', ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας το 359 π.Χ.».

«Όπως συνηθιζόταν, οι Μακεδόνες βασιλείς παντρεύονταν περισσότερες από μία γυναίκες, συχνά για να αποκτήσουν πολιτικούς δεσμούς και συμμαχίες με ισχυρούς γείτονες. Η μητέρα του Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, ήταν κόρη του βασιλιά της Μολοσσίας, μία χώρα που ήταν τμήμα της σημερινής Αλβανίας» συνεχίζει η Πρινγκλ, σημειώνοντας: «Σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς, προχώρησε σε αδυσώπητες σκευωρίες για να ανέβει ο γιος της στον μακεδονικό θρόνο. Ορισμένοι ιστορικοί αναφέρουν ότι δηλητηρίασε τον μεγαλύτερο, ετεροθαλή αδελφό του Μ.Αλεξάνδρου, αλλοιώνοντας τις διανοητικές του ικανότητες».

«Για κάποιο διάστημα, οι δολοπλοκίες της είχαν αποτέλεσμα. Ο Φίλιππος έχρισε διάδοχό του τον Αλέξανδρο, παρέχοντάς του πρώτης τάξεως εκπαίδευση από τον κορυφαίο φιλόσοφο Αριστοτέλη και ενθαρρύνοντας την ανδρεία του ως πολεμιστή. Αλλά σημαντικοί μακεδόνες ευγενείς έβλεπαν τον Αλέξανδρο ως μη γνήσιο Μακεδόνα και συνεπώς παράνομη την άνοδό του στον θρόνο. Όταν ο Αλέξανδρος έφτανε στο τέλος της εφηβείας του, ο Φίλιππος έμοιαζε να συμμερίζεται αυτές τις αμφιβολίες. Έτσι, παντρεύτηκε μία Μακεδόνισσα και κατά τη διάρκεια γιορτής, ο Φίλιππος έθεσε σε δημόσια διαβούλευση την νομιμότητα του Αλέξανδρου»
συμπληρώνει η Πρινγκλ.

«Μετέπειτα» προσθέτει «ο Φίλιππος προσπάθησε να αλλάξει στάση αλλά είχε ήδη δημιουργήσει έναν επικίνδυνο εχθρό. Αυτό που συνέβη μετά αποτελεί θέμα συζήτησης, καθώς λίγα στοιχεία είναι γνωστά. Το 336 π.Χ., ο Φίλιππος έκανε έναν πλούσιο γάμο για μία από τις κόρες του και κάλεσε μέλη από γειτονικούς βασιλικούς οίκους. Ως μέρος των εορτασμών, είχε σχεδιάσει δημόσιους αγώνες στο θέατρο των Αιγών. Ο ίδιος μπήκε στο στάδιο φορώντας ένα λευκό μανδύα στους ώμους του. Στη μία πλευρά βρισκόταν ο Αλέξανδρος και στην άλλη ο σύζυγος της κόρης του. Απομάκρυνε τους φρουρούς του και καθώς στεκόταν στο κέντρο του θεάτρου το πλήθος άρχισε να ζητωκραυγάζει.

«Αυτό ήταν το τελευταίο πράγμα που άκουσε» δηλώνει στην Πρινγκλ ο Ίαν Γουόρθινγκτον, συγγραφέας του βιβλίου «By the Spear: Philip II, Alexander the Great, and the Rise and Fall of the Macedonian Empire».

«Ένας δολοφόνος»
συνεχίζει το άρθρο «ξεπήδησε από το πλήθος και μαχαίρωσε τον Φίλιππο μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρευρισκομένων. Μέσα στην αναταραχή που προκλήθηκε, ο δολοφόνος, ονόματι Παυσανίας, προσπάθησε να διαφύγει, αλλά δεν τα κατάφερε. Καθώς έτρεχε, σκόνταψε και έπεσε και έτσι τρεις φρουροί του Φίλιππου τον έπιασαν και τον σκότωσαν».

«Έδρασε μόνος του ο Παυσανίας;»
διερωτάται η Πρινγκλ, αναφέροντας ότι «σύμφωνα με αρχαία κείμενα δολοφόνησε τον Φίλιππο σε μία κρίση ζηλοτυπίας», αφού «πολλοί Μακεδόνες ευγενείς ήταν αμφισεξουαλικοί και ο Φίλιππος δεν αποτελούσε εξαίρεση». «Ο Παυσανίας ήταν εραστής του και όταν τον βαρέθηκε, τον απέρριψε και τον άφησε στα χέρια άλλων. Έτσι, ίσως ο Παυσανίας να τον σκότωσε για εκδίκηση» συνεχίζει.

Σύμφωνα με τον Γουόρθινγκτον, στην υπόθεση της δολοφονίας του Φίλιππου υπάρχουν στοιχεία συνωμοσίας. «Νομίζω ότι ο Παυσανίας είχε εντολή να σκοτώσει τον Φίλιππο» τονίζει ο Γουόρθινγκτον, ο οποίος υποψιάζεται ότι η Ολυμπιάδα και ο Αλέξανδρος έπαιξαν ρόλο-κλειδί, ωθώντας τον Παυσανία στην αποτρόπαιη πράξη. «Άλλοι ιστορικοί» υπογραμμίζει στο σημείο αυτό η Πρινγκλ «δεν είναι σίγουροι ότι ο Αλέξανδρος είναι ένοχος πατροκτονίας».

Δημοσίευση από το ΒΗΜΑ

Ο "Πλατόνοφ" στον Τεχνοχώρο Cartel

Ο «Πλατόνοφ», η πρώτη θεατρική και νεανική φάρσα του Αντόν Τσέχοφ, από το σύμπαν της οποίας θα ξεπηδήσουν αργότερα ήρωες άλλων του έργων, παρουσιάζεται από σήμερα στον Τεχνοχώρο Cartel, σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι. Υπάρχει και εδώ, όπως και σε άλλα έργα του Τσέχοφ, το παραδοσιακό ρώσικο κτήμα με την έπαυλή του, κάπου στο νότο της χώρας, που λειτουργεί ως ένας πραγματικός όσο και συμβολικός χώρος για τους πολυάριθμους ένοικους και επισκέπτες του, οι οποίοι συστήνουν ταυτόχρονα και μια μικρογραφία της παρακμάζουσας τσαρικής Ρωσίας. Στο κέντρο της ομήγυρης βρίσκεται ο Πλατόνοφ, διανοούμενος της εποχής και προϊόν της βαθιάς κοινωνικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα από δεκαετίες. Ευφυής και γοητευτικός, αλαζόνας και κυνικός, εισβάλλει στο μυαλό και στην ψυχή όλων αδιακρίτως και ανασύρει στο φως την ανικανότητά τους να αυτενεργήσουν και εντέλει να ζήσουν. Παίζοντας μαζί τους, καταδεικνύει τα πνευματικά και συναισθηματικά τους όρια, ενώ ο ίδιος αφήνεται ηδονικά στα χέρια τους να αναγνωρίσουν σε αυτόν τον «δαίμονα» που θα τιθασεύσει το χάος του μυαλού τους. Από τη θέση του μάγου - τελετάρχη ο Πλατόνοφ καλείται να διεκδικήσει για τον καθένα από τους ήρωες της συντροφιάς του, σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης, τη δυνατότητα μιας ώριμης σκέψης πάνω στην ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. "Πρόκειται για τον Νέο Άνθρωπο, αυτόν που είναι μπροστά από την εποχή του», εκτιμά ο σκηνοθέτης. "Μέσα από μια πανδαισία ρωσικών τραγουδιών, άφθονης βότκας και μιας πιο βαλκάνιας προσέγγισης, αγγίζουμε αυτό το έργο που για μένα είναι ο πυρήνας του συγγραφέα", καταλήγει ο Ένκε Φεζολλάρι.

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

«Μακριά τα κόμματα από τον πολιτισμό, να τους κουλαθεί το χέρι»

Της Εφης Μαρίνου - Εφημερίδα των Συντακτών

Δεκαπέντε χρόνια ζωής κλείνει φέτος η «Σπείρα Σπείρα» και το γιορτάζει βελάζοντας παρατεταμένα από τις 29 Νοεμβρίου στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. «Μπεεεε!!!» ο τίτλος της νέας παράστασης του Σταμάτη Κραουνάκη, σαν μια παλλαϊκή φωνή διαμαρτυρίας στο σφάξιμο των αμνών… Θέαμα ποικιλιών, μουσική, τραγούδια και νούμερα ενός κόσμου αποκλίνοντα ελαφρώς από το σύμπαν.
«Βελάζουμε για να μη μας σφάξετε», μας λέει. «Πιο μουσικό, πιο καρτουνίστικο, νούμερα σουρεαλιστικά. Ανθρωποι, άγνωστο αν είναι νεκροί ή ζωντανοί, μεταφέρουν αισθήματα που συνενώνουν σε μια ομαδική κραυγή. Νεκροθάφτες ψάχνουν ένα κλεμμένο πτώμα, μια τρελή ταξιτζού μεταφέρει τη Βούλτεψη, έναν Συριζαίο κι έναν Ποταμίσιο, ένας δεξιός διεκδικεί την προεδρία. Οι ήρωες γκροτέσκοι, έντονο μακιγιάζ, τρελά ρούχα, μια πλατφόρμα με μαργαρίτες το σκηνικό του Παντελιδάκη. Εχω αφήσει περιθώριο στους θεατές να χορέψουν, να τους πάρουμε συνέντευξη. Βάζω κάποια τραγούδια μου όχι πολύ γνωστά, αλλά αγαπημένα μου. Εγώ είμαι ο εμπρηστής της σκηνής, τους ανάβω».
Το σπουδαιότερο είναι πως ο Σταμάτης Κραουνάκης εξασφαλίζοντας τη συνεργασία τού Ντάριο Φο ετοιμάζει για το καλοκαίρι παράσταση με θέμα τον μεγάλο Ιταλό καλλιτέχνη. Κι όλα αυτά χωρίς να πάρει ανάσα από ένα δύσκολο κείμενο, την κατά Βάρναλη «Αληθινή Απολογία του Σωκράτη».
«Κατέθεσα την ‘‘Απολογία’’ ως πολιτική πράξη, δύσκολη βουτιά για μένα. Δεν περίμενα ότι θα γίνει και εμπορική επιτυχία. Ο άγιος Κώστας Βάρναλης με έσωσε. Μου τράβηξε σαν σφουγγάρι όλο τον θυμό προς τα κάτω. Είμαι άλλος Κραουνάκης σ’ αυτή τη θορυβώδη, αφύσικη εποχή που όλοι ζητάμε μια ελευθερία χωρίς προσωπικές προϋποθέσεις. Πώς να είσαι έτοιμος να ελευθερωθείς όταν βλέπεις τηλεόραση; Οταν αποδέχεσαι τη βία του μέσου και του πληκτρολογίου;»

• Το λέτε εσείς που αλωνίζετε στα social media;
Δεν είμαι αθώος. Εχω μια ημερήσια εκπομπή, θέλω να μυρίζομαι τι παίζει αλλά κι όταν έρχεται ένα απόσταγμα σκέψης να το διατυπώνω. Ο καλλιτέχνης έχει καταφύγιο. Την ώρα που απομονώνεται στο κουβούκλιό του ή σ’ ένα φυσικό, ήσυχο περιβάλλον, ο άλλος εαυτός μιλάει μέσα του. Και τότε συμβαίνουν χρήσιμα πράγματα. Εγώ χρειάστηκε να διακόψω με ανθρώπους, χρόνια κολλητούς. Ηταν «ακρωτηριασμός», αλλά ήξερα ότι το «χέρι» πρέπει να κοπεί. Κατανοώ συμπεριφορές, αλλά δεν συμμερίζομαι πια - δεν έχω χρόνο. Εχω για κάποιον που πέφτει ώστε να τον σηκώσω, να τον πάω στο νοσοκομείο, αλλά για πείσματα και εγωισμούς δεν προλαβαίνω.
• Πληθωρικός και παθιασμένος, δεν έχετε αδικήσει κανένα;
Την ώρα που κάνω τη στραβή ζητάω συγγνώμη αμέσως. Δεν θέλω τρύπες, να κρατάω μέσα μου ζουμιά μαύρα, να δικαιολογώ τον εαυτό μου. Είμαι στη φάση που γελάω και με την υπερβολή μου είναι η αλήθεια. Θα υπερενθουσιαστώ ή θα υπερθεματίσω. Ενα πράγμα που εσείς οι δημοσιογράφοι βλέποντάς το λέτε «καλό», εγώ θα πω «θαύμα»...
• Και άλλα τα ρίχνετε στην πυρά...
Στην πυρά λοιπόν ρίχνω οτιδήποτε μετατοπίζει το αίσθημα της καύλας. Οτιδήποτε δίνει αφορμή να παραμεριστεί το ερωτικό αίσθημα υποβιβάζοντας τους ανθρώπους σε μικρότερη κλίμακα. Με ενοχλεί η παρέμβαση, αυτό που μπαίνει ανάμεσα να υποκαταστήσει το ερωτικό ένστικτο.
• Γιατί το κάνει κάποιος;
Γιατί ερημώνεται η ζωή του. Ολα τα ζούμε με καθυστέρηση, βλάχικα. Δεν έχουμε κουλτούρα αλλά πολύ «κόνσεπτ» και ελάχιστη δημιουργία. Πήξαμε στα κόνσεπτ. Αυτά πριμοδοτούνται, χειροκροτούνται, αποθεώνονται. Η αληθινή γέννηση απουσιάζει.
• Στο όνομα μιας τάσης;
Στο όνομα του βαλτώδους «πρασινομόβ» σκηνικού της εποχής. Κάτι παλιό πεθαίνει και κάτι καινούργιο γεννιέται, άγνωστο όμως πότε θα θαφτεί το τελειωμένο κι αν αυτό το νέο είναι κακό ή ωραίο ή τέρας. Σ’ αυτόν τον μετεωρισμό απλώς επιθυμούμε, ελπίζουμε να είναι καλό. Αλλά αυτή η ελπίδα θα έπρεπε να μας απελευθερώνει.
• Φοβόμαστε την αλλαγή;
Ο φόβος αφορά το μικρούλι μας μπόι απέναντι στα μεγαθήρια. Φύση, φαινόμενα, Ακρόπολη, ψυχή των πραγμάτων, συγγραφείς, αισθήματα, όλα είναι διάχυτα και προσφερόμενα. Αλλά δεν ρίχνουμε τον εαυτό μας στο πηγάδι με το καθαρό νερό. Τριγυρίζω, ακούω, βλέπω, διαβάζω. Οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για το «σχεδιάκι», το ντιζάιν πλασαρίσματός τους. Για το «μέσα» καθόλου. Φάγαμε την αμερικανιά του κόνσεπτ κατακούτελα. Δεν λέω, παντού υπάρχει το φαστ φουντ. Αλλά βλέπεις σε άλλες χώρες τους πυρήνες της κουλτούρας και της διανόησης ισχυρούς.
• Τι μας λείπει;
Οι δημιουργοί, σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Η εποχή δεν γέννησε τίποτα. Και βεβαίως όταν κανείς έχει περάσει το ήμισυ του όρους, είναι πια στην απέναντι πλευρά και βλέπει καθαρότατα το λιμάνι της αποχώρησης, αντί να απελευθερώνεται γίνεται λιγάκι μίζερος, κάποτε κακός. Το δικαιούται... Αν και εργασιομανής, στιγμές με πιάνω να μου λέω «κάτσε ήσυχος, άραξε πια. Εκανες τόσα». Ομως τα πεπραγμένα είναι πίσω. Από χαρακτήρα αναζητώ το φρέσκο. Συντονίζω τη ματιά μου με το παραέξω, διαβάζω πολύ, παρακολουθώ τι κάνουν οι συνάδελφοί μου σε όλο τον κόσμο, οι συνομήλικοι, τα νέα παιδιά. Το τελευταίο δίμηνο έχω ξακρίσει κάποιους δικούς μας 30άρηδες, 35άρηδες εξαιρετικούς. Σκηνοθέτες, μουσικούς, κομίστες.
• Σαν ποιους;
Τον Κωνσταντίνο Χατζή, τον Ενκε Φεζολλάρι στο θέατρο. Καλύτερος μακράν ο Αλέξανδρος Βούλγαρης: μουσικό ύφος και γλώσσα, τόλμη. Μόνο η πειθαρχία και η μελέτη μπορούν να σε προχωρήσουν. Οσο ταλέντο κι αν έχεις, αν αφεθείς στην ευκολία του θα την πατήσεις πολύ εύκολα.
• Είστε Συριζαίος;..
Χα χα χα. Οχι βέβαια... Είμαι ένας άνθρωπος πολιτικά βλάκας. Ακόμα ελπίζω ότι κάτι θ’ αλλάξει στη ζωή μας με κατεύθυνση -εννοείται- προς τα αριστερά. Από την άλλη, όσων χρόνων είμαι, θυμάμαι τον χώρο να τρώγεται. Διάβασα το κείμενο-κατεβατό της Πατρικίου στην εφημερίδα σας, κριτική του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, και τόλμησα να το υπερασπιστώ στο «Κόκκινο». Κάποιοι έπεσαν να με φάνε. Εχω ένσταση όμως. Αν θες να αντιδικείς με τη θέση της Κ.Ε. του κόμματος που ανήκεις, ή μάχεσαι και σκοτώνεσαι μέσα ή ξεκουμπίζεσαι. Πηγαίνεις στο απέναντι πεζοδρόμιο και μουντζώνεις.
• Αλλά συμφωνείτε μαζί της;
Σε μεγάλο βαθμό, αν και το βρήκα λιγάκι «ποζάτο», του στιλ «είμαι κουλτουριάρα και το δείχνω»… Θα το προτιμούσα μισό και ντιρέκτ. Εγώ λέω μακριά τα κόμματα από τον πολιτισμό, να τους κουλαθεί το χέρι... Οποτε μπήκαν στη μέση χάλια τα έκαναν. Σε μια χώρα που υποτίθεται ότι έχει πολιτισμό δεν χρειάζεται υπουργείο, αλλά διαχείριση πολιτισμού.
• Πώς γίνεται χωρίς τη διαμεσολάβηση της εξουσίας;
Μας έχουν πρήξει, δεν αντέχω την κομματίλα. Κρίνουν τον Λούκο που αναβάθμισε όσο δεν μπορούσαμε να φανταστούμε το Φεστιβάλ. Είναι τρομερή μιζέρια να ξεκινάει η κριτική από τα λάθη. Πάμε πρώτα από τα χάι, μανούλα μου. Που αναστήθηκε η πόλη, κινητοποιήθηκε ο κόσμος, ήρθαν μεγάλες παραστάσεις. Μη θυμηθώ τους προγενέστερους -και της Αριστεράς ορισμένοι- που είχαν φάει τον άμπακο. Εις εξ αυτών όταν ήμουν στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας ήθελε να μου εξηγήσει πώς κλέβονται τα ΙΚΑ των ηθοποιών. Μη συζητήσουμε τι παρέλαβε ο Λούκος, τι χρήμα φαγώθηκε. Για όλα τα κόμματα ο πολιτισμός είναι βιτρινούλα. Ακόμα και οι καλλιτέχνες, όταν μιλούν μέσω κομματικής μηχανής, αλλάζει η γλώσσα τους.
• Ποιοι είναι οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ;
Ανθρωποι απελπισμένοι που ελπίζουν να φύγουν οι τύραννοι. Μη μιλήσουμε για το Ποτάμι με τους τακτοποιημένους οικονομικά. Την Κεντροαριστερά δεν την καταλαβαίνω. Σαν να μην ξέρεις από ποια μεριά του καβάλου θα τοποθετηθούν τα αντρικά σου «θέματα»... Θα τα βάλεις είτε δεξιά είτε αριστερά για να μη σε κόβει το παντελόνι. Ο ράφτης το πρώτο που ρωτούσε ήταν: αριστερός ή δεξιός; Οτι θα πάνε στη μέση, με τσακίζει. Κυριολεκτικά... Κοίτα, κάθε κόμμα μόλις πάρει την εξουσία απογειώνεται... Και μετά αρχίζουν οι υποχρεώσεις στους ημετέρους. Τώρα μάλιστα καθώς κάνουν ουρές πληγωμένοι Νεοδημοκράτες, τετριμμένοι Πασόκοι και λοιποί.
• Μήπως υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες από τον ΣΥΡΙΖΑ;
Θα γίνω πάλι ηλίθιος πολίτης -μου αρέσει ο ρόλος. Γιατί γελάς;-, δεν ρίχνεσαι από τον τρίτο όροφο... Ας εκφραστεί επιτέλους ο θυμός, έτσι κι αλλιώς ο λαός δεν θα εξεγερθεί, είναι λοβοτομημένος, του τα έχουν κόψει σύρριζα… Επανίσταται από τα πληκτρολόγια. Εκτός κι αν γίνει κανένα ντου, αλλά δεν τους βλέπω. Αρα πάμε δια της νομίμου οδού. Ολοι λοιπόν περιμένουν να ψηφίσουν Τσίπρα. Νομίζουν ότι έτσι θα δείξουν πόσο επαναστατικοί είναι. Εχω περιστατικό ζευγαριού έτοιμο να τη ρίξει σε Χρυσή Αυγή και μόλις είδε Αλέξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το τούμπαρε και ψηφίζει ΣΥΡΙΖΑ...
• Δέχεστε κομματικές παρεμβάσεις στην εκπομπή σας στο «Κόκκινο»;
Καθόλου. Εδώ δεν δεχόμουν στο «Βήμα FM». Εχω φίλους στο ΚΚΕ, στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ πολλούς, στο παλιό ΠΑΣΟΚ αλλά και μερικούς στη Ν.Δ. Δεν σημαίνει ότι επειδή διαφωνείς πολιτικά, θα σκοτωθείς. Ζούμε μέσα σ’ ένα πένθος. Εγώ χαίρομαι. Μπήκα προχτές σ’ ένα ταξί. 0ι ταξιτζήδες, κυρίως γκρινιάρηδες, αλλά αυτός ευειδής, καθαρός, ξανθωπός. «Τι κάνεις;», του λέω. «Πολύ καλά», μου απαντά. Ξαφνιάζομαι. «Ευτυχισμένος θα έλεγα», συνεχίζει. Δεν θυμάμαι πόσα χρόνια έχω ν’ ακούσω τη φράση αυτή. «Εχω θέματα, χρωστάω στις τράπεζες, κυνηγάω το τάλιρο της κούρσας, αλλά μόλις πάω σπίτι, στη γυναίκα και την κόρη μου που τις λατρεύω, πηδάω από τη χαρά μου, τα ξεχνάω όλα». Ε, αυτό μου έφτιαξε όχι τη μέρα, αλλά την εβδομάδα. Οτι βρεθήκαμε δύο άνθρωποι με 30 χρόνια διαφορά ηλικίας να μοιραστούμε χαρά μέσα σ’ ένα ταξί. Φέτος ήμουν έτοιμος να χτυπήσω πόρτες για δανεικά. Για πρώτη φορά, αν και σ’ αυτή την ηλικία, γύρισα την πλάτη στην αγωνία. Ας είμαι χάι, είπα. Την ώρα που προκάλεσα το σύμπαν μ’ αυτήν τη διάθεση, ήρθε βοήθημα. Κάποια λεφτά που δεν περίμενα.

Φωτογράφιση για τη νέα παράσταση | Yannis Priftis

Το καλοκαίρι με Ντάριο Φο στο Ηρώδειο

• Πώς ξεκίνησε η ιδέα;
Ο συνεργάτης μου Δημήτρης Μανιάτης μού έφερε τον λόγο του στα Νόμπελ. Μιλάει για τη επικινδυνότητα των γελωτοποιών, πόσο η εξουσία τρέμει το γέλιο. Ηθελα ένα μουσικό έργο όπου θα μυρίζαμε ξεχασμένα αισθήματα με την αφέλεια, την ελαφρότητα, τη γοητεία του θεάματος. Σαν να ανιχνεύουμε την περιπέτεια της Αριστεράς του Νότου. Εστειλα στον Φο αποσπάσματα από δουλειές μου. Με τη μεγάλη υποστήριξη του Ιδρύματος Κακογιάννη κινητοποιήθηκα. Αφού μπόρεσε ο βρόμικος χαρακτήρας μου να το βουλώσει –δεν είπα πουθενά λέξη ένα χρόνο- ταξιδέψαμε στο Μιλάνο. Συναντήσαμε τον καλλιτέχνη, συμφώνησε, και τώρα με τη Λίνα Νικολακοπούλου δουλεύουμε. Βρίσκω υπέροχη μια φράση του: «Η ζωή είναι μια πρόβα μετακόμισης».
• Η εμπειρία της συνάντησης;
Χόρτασα έναν 89χρονο σπουδαίο καλλιτέχνη. Το σπίτι του μες στην αταξία και τις μπογιές. Ζωγράφος ήθελε να γίνει, αν δεν ήταν η Φράνκα δεν θα είχε πατήσει ποτέ στο θέατρο. Ενα γραφείο από βρόμικο ξύλο, μια καρέκλα με ροδάκια, χαρτάκια, μαρκαδόροι, μουσαμάδες, ζωγραφιές και από πίσω άπειρες φωτογραφίες του έρωτά του, της Φράνκα. Δεν φανταζόταν ποτέ ότι κάποιος θα ήθελε να κάνει τη ζωή του μιούζικαλ. Είπε: «Εγώ θα ξεκινούσα από τη σύλληψή μου». Του απάντησα ότι στην Ελλάδα η λέξη έχει δύο έννοιες. «Ναι», μου είπε, «αλλά εγώ είμαι άθεος...» Ο τρόπος που χρησιμοποιούσε τους ηθοποιούς, τα μαζικά θεάματα σε εκκλησίες, αυλές, δρόμους είναι κοντά στη λειτουργία τής Σπείρα.
• Ενημερώνεται για την κατάσταση στην Ελλάδα;
Ξέρει τα πάντα. Ανέφερε τον Κουν, τον Θεοδωράκη. Αισθάνεται ότι υπάρχει μια πανευρωπαϊκή τάση ανατροπής. Ολη του η ζωή ήταν πολιτικός αγώνας. Οταν έπαιξαν το «Δάκτυλο στο μάτι» στο Πίκολο Τεάτρο, η Φράνκα πήγαινε το πρωί στις φυλακές, μαγνητοφωνούσε απολογίες κρατουμένων και το βράδυ τα έβαζε στην παράσταση.

INFO: Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννη (Πειραιώς 206 Ταύρος, τηλ.: 210-3418579) «Μπεεεε!!!». Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης, Αρης Βλάχος. Κείμενα: Δημήτρης Μανιάτης, Φώτης Μιχαλόπουλος, Σταμάτης Κραουνάκης. Σκηνικό: Μανόλης Παντελιδάκης. Κοστούμια: Αρλίν Ντέιβις. Ερμηνεύει η Σπείρα Σπείρα: Αθηνά Αφαλίδου, Χρήστος Γεροντίδης, Αναστασία Εδεν, Τζέρομ Καλούτα, Σάκης Καραθανάσης, Χρήστος Μουστάκας, Κώστας Μπουγιώτης, Ελευθερία Σικινιώτη, Γιώργος Στιβανάκης.

Το ζήτημα πια έχει τεθεί:
Ή θα εξακολουθούμε να γονατίζουμε
Όπως αυτός Ο δραπέτης
Ή θα σηκώσουμε άλλον πύργο ατίθασο
απέναντί τους.

Μιχάλης Κατσαρός

όστρια

Συγγενικές σχέσεις

 

© 2013 "στο... Επτά". All rights resevered. Designed by Templateism

Back To Top