(Το άρθρο αυτό το είχα ανεβάσει χτες κατά λάθος, και αμέσως το απέσυρα. Ζητώ συγνώμη από όσους το είδαν να περνάει φευγαλέα από τις οθόνες τους και να χάνεται σαν οπτασία!)
Προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες αυτή την εβδομάδα η γαλλογερμανική παραγωγή “Ο θρύλος του Michael Kohlhaas”, βασισμένη στη νουβέλα του Χάινριχ φον Κλάιστ “Μίχαελ Κόλχαας”. Οι διανομείς της ταινίας στην αφίσα που βλέπετε αριστερά προτίμησαν να αφήσουν αμετάγραπτο το όνομα, αλλά στο επίσημο τρέιλερ (μπορείτε
να το δείτε εδώ) κάνουν λόγο για “Μάικλ Κόλχας” δηλαδή τον μεταγράφουν σαν να ήταν αγγλόφωνος. Γενικά η Seven δεν πρέπει να έχει και μεγάλη επιτυχία στις μεταγραφές ξένων ονομάτων, αν κρίνω από το όνομα του σκηνοθέτη (Arnaud des Pailleres), που τον έχουν μεταγράψει στη μεν αφίσα ως “ντε Παλιέρ” στο δε τρέιλερ ως “ντε Παλιέγ”, χωρίς να πετύχουν το σωστό, που είναι ντε Παγιέρ! Προκειμένου για το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας, αφού η ταινία είναι γαλλογερμανική και η κόπια που έχουμε είναι γαλλική, θα μπορούσε να αποδοθεί “Μισέλ Κολάς” (ή έστω Κολάζ), όπως ακούγεται και στο τρέιλερ της ταινίας (στο 1.29).
Επειδή όμως η ταινία είναι, όπως είπα, βασισμένη στη νουβέλα του φον Κλάιστ, θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί η γερμανότροπη εκφορά του ονόματος, Μίχαελ Κόλχαας, μια λύση που θα είχε το πλεονέκτημα ότι θα ακολουθούσε την ελληνική απόδοση του τίτλου της νουβέλας, όπως έχει εκδοθεί σε βιβλίο (βλ. παρακάτω) -αν και αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η παράμετρος ελάχιστη σημασία έχει για τους διανομείς.
Από την άλλη, ένα επιχείρημα υπέρ της γαλλότροπης εκφοράς (Μισέλ Κολάς), πέρα από το προφανές ότι ανταποκρίνεται σε ό,τι θα ακούσουν όσοι παρακολουθήσουν την ταινία, είναι ότι το σενάριο της ταινίας, παρόλο που παρακολουθεί πιστά τη νουβέλα του φον Κλάιστ, ωστόσο μεταφέρει τη δράση στην κεντρική Γαλλία (αντί της Σαξονίας). Μάλιστα, ενώ στη νουβέλα εμφανίζεται ο Λούθηρος, στην ταινία τον αντικαθιστά κάποιος μη κατονομαζόμενος θεολόγος.
Πάντως, σε καμιά περίπτωση δεν δικαιολογείται η αγγλότροπη εκφορά του ονόματος. Όσο μπορούμε, όσοι μπορούμε, ας αντιπαραθέτουμε την πολυγλωσσική πολυμορφία στην κυριαρχία της μίας γλώσσας που φτωχαίνει το πολιτισμικό τοπίο.
Όπως έγραψα πιο πάνω, η νουβέλα του φον Κλάιστ έχει εκδοθεί στα ελληνικά, πριν από μερικά χρόνια, από τις εκδόσεις Ερατώ. Είχα γράψει μερικά πράγματα για το βιβλίο αυτό
σε ένα παλιό μου άρθρο, οπότε δεν θα ήταν περιττό να τα επαναλάβω εδώ τώρα που η ιστορία του Κόλχαας ξανάρθε στην επικαιρότητα.
Το έργο γράφτηκε το 1810, ένα χρόνο πριν αυτοκτονήσει ο φον Κλάιστ, αλλά η υπόθεσή του εκτυλίσσεται τον 16ο αιώνα -άλλωστε έχει τον υπότιτλο “Από ένα παλιό χρονικό”.