Συνέντευξη στον Σπύρο Κακουριώτη

 «Με τραβάει σαν μαγνήτης ο κατάμαυρος ρομαντισμός, καλά κρυμμένος κάτω από τον μανδύα του κυνισμού», σημειώνει ο Δημήτρης Τάρλοου για το έργο του Μ. Καραγάτση Η μεγάλη χίμαιρα, που ετοιμάζεται να παρουσιάσει από αύριο στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Η παράσταση του ταλαντούχου σκηνοθέτη και ηθοποιού, που είναι και εγγονός του συγγραφέα, αναμένεται με μεγάλες προσδοκίες από το θεατρόφιλο κοινό, καθώς τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί από καιρό. Λίγες ώρες πριν χτυπήσει το τρίτο κουδούνι στην Πειραιώς 260, μας μίλησε για τη δική του προσέγγιση σε αυτό το διαχρονικό μπεστ σέλερ της νεοελληνικής λογοτεχνίας...




* Σε ένα σημείωμά σας λέτε πως τη Μεγάλη χίμαιρα χαρακτηρίζει ένας «κατάμαυρος ρομαντισμός». Πιστεύετε πως ο Καραγάτσης ήταν ρομαντικός;
Μολονότι σε πολλά μυθιστορήματα φαίνεται αρκετά ωμός στις περιγραφές του και κυνικός στο θέμα του έρωτα, κάτω από αυτά διακρίνω έναν άνθρωπο απελπισμένο ακριβώς επειδή δεν υπάρχει έρωτας, κάτι που όμως κρύβει κάτω από το πέπλο του κυνισμού. Με αυτήν την έννοια, πράγματι, έχουμε να κάνουμε με ένα ρομαντικό έπος...

* Στην τριλογία που συνιστούν τα μυθιστορήματα Λιάπκιν, Γιούγκερμαν και Μεγάλη χίμαιρα κυριαρχεί το θέμα της ετερότητας που συντρίβεται καθώς δεν μπορεί να ενσωματωθεί στην ταυτότητα. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Συχνά αποκαλώ την Ελλάδα «διαβολότοπο». Όσοι ξένοι έρχονται εδώ βρίσκονται αντιμέτωποι με κάτι αρκετά δύσκολο. Το τοπίο είναι ελκυστικό, το φως όμως είναι τόσο έντονο που τους τυφλώνει και τους πυρπολεί. Από την άλλη, οι άνθρωποι είναι δύσπιστοι, κλειστοί και ταυτοχρόνως πολύ ευαίσθητοι και δημιουργικοί. Αυτές οι αντιφάσεις έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, όμως φαίνεται πως οι δυτικοευρωπαίοι έχουν μεγάλες δυσκολίες προσαρμογής.

* Αυτό αντιμετωπίζει και η ηρωίδα;
Η Μαρίνα Μπαρέ είναι καθολική, μεγαλωμένη στη βορειοδυτική Γαλλία. Στη φαντασία της η Ελλάδα συνδέεται με την αρχαιότητα. Ταυτοχρόνως είναι μια πληγωμένη γυναίκα, γιατί έχει ζήσει την εκπόρνευση της μητέρας της κι αυτό την σημαδεύει. Μεταφέρει αυτήν την τραυματική εμπειρία στην Ελλάδα, προσπαθώντας να ξεφύγει από τα φαντάσματα του παρελθόντος. Αντί να ξεφύγει όμως, συναντά ακόμη μεγαλύτερα φαντάσματα.

* Τι σας τράβηξε σε αυτό ακριβώς το μυθιστόρημα, όπου ο κεντρικός χαρακτήρας είναι μια γυναίκα;
Πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες που θέτουν τα άλλα πολυπρόσωπα μυθιστορήματα, η γυναικεία σεξουαλικότητα με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Σκέφτηκα πως θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον να βρει κανείς μια ηθοποιό που να μπορεί να ενσαρκώσει αυτή τη γυναικεία νεύρωση. Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη, ακριβώς λόγω της μικτής της καταγωγής και της καθολικής της παιδείας, διαθέτει την εκλέπτυνση και γνωρίζει πολύ καλά την καθολική ενοχή, έχει όλα τα εφόδια.

* Και οι άνδρες πρωταγωνιστές;
Ο Μηνάς, που ενσαρκώνει ο Όμηρος Πουλάκης, που είναι ένας ευαίσθητος διανοούμενος, το alter ego της Μαρίνας. Φαίνεται πως εδώ ο Καραγάτσης προβαίνει σε ένα είδος διχοτόμησης του εαυτού σε ανδρικό και γυναικείο, προκειμένου να κάνει καλύτερη ανάλυση. Γι' αυτό και ο Μηνάς περιγράφεται ως femme manqué, που σημαίνει μια μεταμφιεσμένη γυναικεία ψυχολογία, που έχει σχέση με ναρκισσισμό, εγωπάθεια, εκλέπτυνση.
Ο Μηνάς είναι ένας άνδρας που δεν συναντάς εύκολα στην Ελλάδα: ενώ η Μαρίνα ερωτεύεται τη μεσογειακή ομορφιά του άντρα της, του Γιάννη, τελικά καταστρέφεται από αυτήν την παράδοξη, ψυχρή, βόρεια ομορφιά του Μηνά. Καθώς ο συγγραφέας δεν μας δίνει αρκετά «πατήματα» μέσα στο μυθιστόρημα, έπρεπε να επεξεργαστούμε με τη φαντασία μας τον σκιώδη χαρακτήρα του Μηνά. Έτσι προέκυψε μια πολύ ενδιαφέρουσα σχέση ανάμεσα στους δυο τους.

* Όλα αυτά όμως διαδραματίζονται σε συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες...
Πράγματι, το δεύτερο ζήτημα που με ενδιέφερε είναι ο ελληνικός επαρχιωτισμός, αυτό που αποκαλώ «υπαρκτό επαρχιωτισμό». Το να δει κανείς πώς λειτουργούσε η ανερχόμενη αστική τάξη της δεκαετίας του '30 στη συριανή κοινωνία, μας επιτρέπει να διερευνήσουμε λίγο καλύτερα τι ζούμε σήμερα. Ασφαλώς μπορούν να γίνουν αναγωγές στο σήμερα, στην αστική τάξη (όση υπάρχει) ή την έλλειψή της... Στην παράσταση βλέπουμε έναν αστικό τρόπο ζωής και συμπεριφοράς, που σήμερα έχει εκλείψει, κάτι που ίσως κάνει τους θεατές να αναρωτηθούν αν τους έχει λείψει ή αν είναι κάτι που δεν το θέλουν.

* Σε ό,τι αφορά την όψη της παράστασης, έχετε μείνει πιστός στην εποχή του μυθιστορήματος. Τι σας οδήγησε σε αυτήν την απόφαση;
Έχουμε κρατήσει αρκετά στοιχεία όσον αφορά την όψη και τη γλώσσα. Πιστεύω ότι η γοητεία του μυθιστορήματος έγκειται στο γεγονός ότι οι χαρακτήρες, για μας τουλάχιστον, είναι μεγαλύτεροι από την καθημερινότητα, δεν είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Είναι χιμαιρικοί, γι' αυτό ήθελα και το στοιχείο του κινηματογράφου, για να δοθεί μια αίσθηση ονειρική, απόστασης από την καθημερινότητα. Έτσι, τους βλέπουμε τη μία σαν ήρωες παλιάς ασπρόμαυρης ταινίας και την άλλη στη σκηνή. Στην πορεία, μάλιστα, καταλάβαμε πως αυτό είναι απαραίτητο και δραματουργικά, γιατί επιτρέπει να εμφανίζονται περισσότερα πρόσωπα και να αποδίδονται περιστατικά που δεν μπορούν να αποδοθούν επί σκηνής

* Η βιωματική σχέση που έχετε με τον παππού σας και το έργο του δεν λειτούργησε ανασταλτικά στην προσέγγισή σας, καταργώντας την απαραίτητη απόσταση;
Νομίζω πως είναι στον χαρακτήρα μου να παίρνω από όλα τα πράγματα μια απόσταση, γι' αυτό πολλές φορές, ακόμα και συνεργάτες μου, με κατηγορούν για ψυχρότητα. Πιστεύω όμως πως είναι χρήσιμη, μου εξασφαλίζει καλύτερο αποτέλεσμα, παρά αν θεωρούσα ότι ως εγγονός του Καραγάτση έχω μεγαλύτερη σχέση με το έργο.

* Παρ' όλα αυτά εμφανίζεστε ως «Ροδόπουλος» στη σκηνή...
Είναι ένα ειρωνικό κλείσιμο του ματιού... Στο μυθιστόρημα υπάρχει μια σκηνή όπου εμφανίζεται ο Καραγάτσης, συστήνεται στη Μαρίνα ως βιομήχανος υφασμάτων, προβλέπει με έναν τρόπο το μέλλον της και εξαφανίζεται. Σκέφτηκα πως θα είχε πλάκα να εμφανιστώ κι εγώ ως Δημήτρης Ροδόπουλος, αλλά και ως σκηνοθέτης που ξαφνικά βρίσκεται στη σκηνή.

* Τα εισιτήρια για την παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών είναι ήδη εξαντλημένα...
Από τις πρώτες 24 ώρες! Είναι ένα εχέγγυο ότι οι θεατές θα συνεχίσουν να εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους και τον χειμώνα, που θα ανέβει η παράσταση στο Θέατρο Πορεία.

info
Η ΜΕΓΑΛΗ ΧΙΜΑΙΡΑ του Μ. Καραγάτση. Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Νίκος Ψαράς, Όμηρος Πουλάκης, Σοφία Σεϊρλή, Ηλιάνα Μαυρομάτη, Κατερίνα Τράμπα, Βασιλική Παναγιώτογλου, Αλίκη Αλεξανδράκη, Δημήτρης Τάρλοου. ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 260, Κτήριο Η, 14-17 Ιουλίου.

Πηγή Η ΑΥΓΗ